"İplikten Çözülenler: Tekstilde Küresel Anlatılar"

Almanya'nın köklü sanat kurumu Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (ifa, Institut für Auslandsbeziehungen) işbirliğiyle, Goethe-Institut İstanbul'un katkılarıyla gerçekleşen "İplikten Çözülenler: Tekstilde Küresel Anlatılar" İstanbul Modern'in 2019'da ilk sergisi olarak izleyiciyle buluşuyor. Sergi, tekstil malzemesi kullanarak estetik ve kültürel anlatılar meydana getiren dünyadan ve Türkiye'den 25 sanatçının 50'nin üzerinde çalışmasına yer veriyor.

Almanya'nın Dresden kentinde başlayan, oradan Kuveyt'e ve şimdi de İstanbul'a uzanan "İplikten Çözülenler", açıldığı sanat kurumlarında, o kurumun küratörüyle beraber serginin yeniden tasarlanması ve yeni sanatçıların eklenmesiyle temalar arasında yeni bağlar kuruyor. ifa'nın davetiyle Susanne Weiß ve Inka Gressel ile İstanbul Modern'den Öykü Özsoy'un küratörlüğünde gerçekleşen sergi, tekstil malzemesinin ifade aracı olarak çeşitliliğini inceliyor ve tarihsel, toplumsal ve kültürel anlamlarını sorguluyor.

Sergi farklı coğrafyalardan Belkıs Balpınar, Ulla von Brandenburg, Hussein Chalayan, Burhan Doğançay, Noa Eshkol, Andreas Exner, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Uli Fischer, Şakir Gökçebağ, Zille Homma Hamid, Heide Hinrichs, Olaf Holzapfel, Gözde İlkin, Christa Jeitner, Elisa van Joolen & Vincent Vulsma, Gülsün Karamustafa, Servet Koçyiğit, Eva Meyer & Eran Schaerf, Karen Michelsen Castañón, İrfan Önürmen, Judith Raum, Sabire Susuz ve Franz Erhard Walther'ın çalışmalarını 7 Temmuza kadar ağırlıyor.

İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı:

Serginin açılışı dolayısıyla gerçekleşen basın toplantısına İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, Goethe-Institut İstanbul Direktörü Reimar Volker, ifa'yı temsilen ve aynı zamanda sergi küratörleri Inka Gressel ve Susanne Weiß ve İstanbul Modern Küratörü Öykü Özsoy katıldı.

Oya Eczacıbaşı, yaptığı konuşmada şunları söyledi:

"Kuruluşumuzdan bu yana çağdaş sanatın uluslararası gelişim ve dönüşümünü izleyicilerimizle buluşturmayı sürdürüyoruz. Bu misyonla dünyanın önde gelen sanat kurumlarıyla çeşitli işbirlikleri gerçekleştirdik. Almanya'nın köklü sanat kurumu Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (ifa) işbirliğiyle gerçekleştirdiğimiz ‘İplikten Çözülenler' başlıklı yeni sergimizle de dünyadan ve ülkemizden 25 sanatçının 50'nin üzerinde çalışmasını bir araya getiriyoruz.

Bu işbirliğindeki temel motivasyonlarımızdan biri, İstanbul Modern Koleksiyonu'nda yer alan bazı sanatçıların tekstili sanatsal bir ifade aracı olarak tercih etmeleriydi. Ayrıca Türkiye modern ve çağdaş sanatında tekstil malzemesinin köklü ve güncel pek çok referansı barındırması da ifa ile ortak bir projede buluşmamıza vesile oldu. Almanya'da başlayıp Türkiye'ye ulaşan ‘İplikten Çözülenler', ülkemizdeki sanatçıların yapıtlarıyla gelişti ve yeni üretimlerle zenginleşti."

Çağdaş sanat pratiğinin merceğinden

"İplikten Çözülenler", Güney Amerika'daki And Dağlarında yaşayan halkların quipu geleneğinden Arjantin'in Wichi topluluğunun dokuma tekniklerine, Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun unutulmaya yüz tutan yazmacılık geleneğini canlandırıp tekrar hayata geçirme hikâyesinden Burhan Doğançay'ın Aubusson halı dokuma atölyelerinde gerçekleştirdiği duvar halılarına kadar birçok farklı hikâyeyi bir araya getiriyor.

Sergide, 20. yüzyılda mimari, tasarım, sanat alanlarında yeni akımlar yaratmış ve bu yıl 100. kuruluş yıldönümü sebebiyle tüm dünyada farklı sergilerin de odağı olan Bauhaus'un özellikle tekstil atölyelerini anlatan büyük bir yerleştirmesi de yer alıyor. Bauhaus'un Türkiye'de bir yansıması olarak 1957'de açılan Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu'na da değinen "İplikten Çözülenler", Almanya'dan gelen öğretmenler arasında yer alan ve yaklaşık 40 yıl öğretim görevlisi olarak görev yapan Harald Schmidt'in 1000'in üzerinde diyadan oluşan arşivinden bir seçkiyi de ilk kez izleyiciyle buluşturuyor.

Sergiye özel üretim

Sanatçı Şakir Gökçebağ, Goethe-Institut İstanbul'un desteğiyle sergiye özel bir üretim yaptı. Bireylere ait günlük nesneleri bağlamlarından kopararak yeni bir anlatıyla mekânlara özgü olarak düzenleyen Gökçebağ'ın odaklandığı Şark halıları bu nesnelerin başında geliyor. Bu halıları mekâna özgü yeniden düzenleyen sanatçının "Kozmos" adlı yapıtı "İplikten Çözülenler" için üretildi.

Eyüboğlu ve yazmaları

Sergideki özel alanlardan biri Türkiye'de resim ile nakış, dokuma, yazmacılık geleneği arasında bir sentez kurgulayan ilk sanatçılardan Bedri Rahmi Eyüboğlu'na ayrılıyor. Çok yönlü sanatçının ürettiği yazmalardan bir seçki sergide yer alırken, ürettiği yazma kalıplarının bir kısmı, "İplikten Çözülenler"de ilk defa izleyiciyle buluşuyor. 1958 yılında mimar Turgut Cansever tarafından tasarlanan, Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun sanatçı eşi Eren Eyüboğlu'yla birlikte 1975 yılındaki ölümüne kadar ev ve atölye olarak kullandığı mekândan, fotoğraf sanatçısı Ziya Tacir'in çektiği güncel fotoğraflar da sergide yer alan özel alanlardan biri olarak konumlanıyor.

Sergi kataloğu

Türkçe ve İngilizce hazırlanan katalogda, "İplikten Çözülenler" sergisindeki yapıtların görsellerine eşlik eden, küratörlerin serginin kavramsal çerçevesini kaleme aldığı yazıların yanı sıra sanatçılarla ve sanatçılar üzerine yapılmış kapsamlı söyleşilere yer veriliyor.

Sergi süresince sanatçı konuşmaları, video gösterimleri, film programları, atölye ve sunumlarla tekstil malzemesini farklı bağlamlarda inceleme imkânı sunan etkinlikler de düzenleniyor.

Çocuk ve gençlere yönelik atölyeler

İstanbul Modern Eğitim ve Sosyal Projeler Bölümü tarafından sergiye paralel ve farklı yaş gruplarına özel olarak tasarlanan eğitim programlarında çocuk ve gençlere yönelik atölyeler de düzenleniyor. 

İstanbul Modern Mağaza'da sergi kataloğunun yanı sıra sergiye özel olarak hazırlanan bir ürün seçkisi de yer alıyor.