Ege, kedi-köpek mamasında üretim merkezine dönüşüyor

Özlem SARSIN

Ege Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Muhammet Öztürk, sektör ürünleri ihracatının bu sene durgun bir seyir izlediğini söyledi.

Ege İhracatçı Birlikleri’nden yapılan ihracat rakamının Ocak-Ekim 2023 döneminde 836 milyon dolar olarak gerçekleştiğini, 2022 yılının aynı dönemine oranla FOB dolar bazında yüzde 2 gerileme yaşandığını belirten Öztürk, ancak kedi ve köpek mamalarının üretiminde ve ihracatında önemli bir gelişim yaşandığına dikkat çekti. Özellikle Ege Bölgesi’nin mama üretiminde büyük yatırımlara ev sahipliği yapmaya başladığını ve bölgenin bu alanda bir üs olma yolunda hızla ilerlediğine vurgu yapan Öztürk, “Kedi ve köpek mamalarının ihracatında önemli bir artış yaşıyoruz.

Türkiye geneli 2023 yılı sonu itibari ile 120 milyon dolarlık bir ihracata imza atacağız. EİB olarak ise 2023 yılı öngörümüz 73 milyon dolar. Mevcut pazarlarımıza yenileri eklemek için çalışmalarımız sürüyor. Kedi ve köpek mamasında 3 sene önce EİB olarak 20 milyon dolar olan ihracatımızı yaklaşık 4 kat artırdık.

Pandemide pek çok ülke bu alandaki üretimlerine son vererek yönünü ülkemize çevirmişti. Bu nedenle hem yeni yatırım hem de ihracatımız arttı. Ege olarak ülke ihracatının yaklaşık yüzde 60’ını biz gerçekleştiriyoruz. Hedefimiz Ege’de bu sektörü büyütmek. Dünya mama ticaretine baktığımız zaman ülkemizin dşük rakamlarda kaldığını söyleyebiliriz. Dünya ticareti yaklaşık 23 milyar dolar büyüklüğünde. Ülkemizin ciddi bir potansiyeli var bunu çok iyi değerlendirmeliyiz” dedi.

Baharat ve haşhaş tohumu ihracatı geriliyor

 Türkiye’nin un ve bitkisel yağlar üretiminde ve ihracatında öncü olduğunu söyleyen Öztürk, ancak baharat ve haşhaş tohumu ürünlerinde gerileme yaşandığını ifade etti. İşçi maliyetlerinin yüksekliği ve ürün fiyatlarının düşük kalmasının üreticiyi baharat üretiminden uzaklaştırdığını belirten Öztürk, çiftçinin başta buğday olmak üzere farklı ürünlere yöneldiğini kaydetti. Özellikle baharatta iç tüketime yetecek kadar ürün üretildiğini söyleyen Öztürk, “Haşhaş tohumunda çoğunluğu Hindistan olmak üzere 100 milyon dolarlık ihracatımız var. Ancak Hindistan’ın taleplerinde kesintiye gitmesi bu pazarı olumsuz etkiliyor.

Amerika ve Avrupa’ya da ihracat yapıyoruz ama Hindistan kadar değil zaten toplam yaklaşık 25 bin ton ihracatımız var. Haşhaş tohumu ekimi yavaşladı, köylü artık ekmek istemiyor. Baharat çeşitleri ihracatı da çok yavaşladı. 10 yıl önce 25 bin ton kimyon üretimi yapılırken bugün 5 bin tona kadar düştük. Bu sene ise biraz Hindistan’a göre ucuz kaldık. Orada rekolte biraz düşüktü.

Ülkemizde maalesef ancak iç piyasayı besleyecek kadar baharat üretimi yapılabiliyor. Galiba artık baharat ihracatından yavaş yavaş çekileceğiz. Köylü artık para kazanacağı ürünlere geçiyor. Mesela buğdaya geçenler oldu. Tarım Bakanlığımız bu sene yeni bir uygulamaya geçecek artık isteyen istediği ürünü ekemeyecek. Tarım politikası oluşturulacak” bilgisini verdi.

Yavaşlama 2024’te de devam edecek

 Irak’ın hububat ürünleri ithaline kısıtlama getirmesi ve kendi üreticisini koruma altına almasının, özellikle hububatta 2024 yılında bir yavaşlamaya sebep olacağını da ifade eden Öztürk, “Irak kendi üreticisini korumaya alıyor. Türk firmaları da orada yatırım yapma yoluna gidiyor. Irak hükümeti kendi topraklarında üretimi de teşvik ediyor. Yine Avrupa’da da resesyon nedeni ile bir yavaşlama bekliyoruz.

2024 yılında yüzde 4-5 civarında büyürüz. 2024 yılının da herkes için zor bir yıl olacağını düşünüyorum. Sanayicilerimizin finans kaynaklarına ulaşması hala zor. Kur seviyelerinden memnun değiliz. Yıl sonunda 30 TL öngörülüyor ama enflasyon 60-70 bandında. Enflasyonun artmaması için kurların baskılanmaya devam edeceğini düşünüyorum. Talebi düşürmek için iç piyasada paraya ulaşım da zorlaştırılıyor” diyerek sözlerine son verdi.