Ekonomi yavaşladı yatırımlar yavaşlamadı

2014 yılının ilk 9 ayında ekonomi yüzde 2.9 büyüdü.

2014 yılı birinci çeyrekte yüzde 4.8, ikinci çeyrekte yüzde 2.2 büyümüştük. Üçüncü çeyrekte (Haziran-Temmuz-Eylül aylarında) büyüme yüzde 1.7'ye geriledi.

Sonuç olarak 9 aylık büyüme yüzde 2.9 olarak gerçekleşti. 2013 yılında 9 aylık büyüme yüzde 4 idi. Yıllık büyüme yüzde 4.1 olmuştu.

2014 yılı üçüncü çeyreğinde ekonominin yüzde 3 dolayında büyüdüğü tahmin edilirken, üç aylık büyüme oranının yüzde 1.7 olarak açıklanması sürpriz oldu.

Ekonominin yavaşladığı dönemlerde yatırımların da yavaşlaması beklenir.

Kaldı ki bizde tasarruf oranı yüzde 15’ler dolayına geriledi. Bu tasarruf oranının üzerinde yatırım yapmak için dış kaynak kullanmak zorundayız. 2014 yılında dış kaynak kullanımında zorunluluklar var.

Ekonomi 9 ayda yavaşlarken, tasarrufların yetersizliğine rağmen, dış kaynak desteği ile yatırımlar devam ediyor.

Yatırımların normal olarak üretimi artırması beklenir. Üretimi artırmayan yatırımlar ya yanlış ve verimsiz yatırımlardır, ya da ekonomide fazla, kullanılmayan kapasite yaratılmaktadır.

İlk 9 ayda yatırımların milli gelire oranı yüzde 23.4 büyüklüğünde. Özel sektör yatırımlarının milli gelire oranı yüzde 19.1 oranında. Makine ve teçhizat yatırımlarının milli gelire oranı yüzde 13.2 iken, inşaat yatırımlarının oranı yüzde 10.2 oldu.

İnşaat yatırımlarındaki artış, konut talebine bağlı. Ama makine ve teçhizat yatırımları girişimcilerinin piyasanın açılacağı beklentilerini yansıtır.

Büyüme, üretim artışına dayanır. Üretim artışının lokomotifi imalat sanayi. İmalat sanayinin milli gelir oluşumundaki payı yüzde 24’ler dolayında. İmalat sanayi büyür ise ardından ticaret, ulaştırma sektörleri, mali kesim de büyüyor.

İmalat sanayi 2014 yılının ilk çeyreğinde yüzde 5.9 büyümüştü. Büyüme ikinci çeyrekte yüzde 2.6’ya, üçüncü çeyrekte yüzde 2.2’ye geriledi. 9 aylık büyüme yüzde 3.5 oranında
İmalat sanayi talep olursa büyür. İç talep beklenenden fazla daraldı. İlk 9 ay ihracat talebi imalat sanayini ayakta tuttu.

Hane halkının tüketim harcamaları üçüncü çeyrekte yüzde 0.2’ye geriledi. 2014 yılının 9 ayında tüketim harcaması artısı sadece yüzde 1.3 oranında.

Hane halkının ana gelir kaynağı maaş, ücret ve sosyal yardımlar. Bu tür ödemelerin artışını enflasyon yok edince. Hane halkı tüketimini artıramıyor.

İç tüketimdeki aşırı talep daralmasını ilk 9 ay ihracat kapattı ama anlaşıldığı kadarıyla ihracat yılın sonuna doğru yavaşlama eğiliminde.

2014 yılı sona eriyor. Bekleyişimiz 2015 yılında büyümenin hızlanması. Ama büyüme nasıl hızlanacak? İç talepte kısa sürede patlama beklemiyoruz. İhracat pazarları daralmaya başladı. Bütün bunları dikkate alarak ekonomi politikalarında düzenleme yapmaya mecburuz.