Betonlaşma arttıkça çimento talebi de büyüyor
Türkiye’de devamlı büyüyen sektörlerin başında çimento sektörü geliyor.
Türkiye’de 48 entegre tesis (klinker+çimento öğüten tesis) ile 20 öğütme ve paketleme tesisi (başka tesiste üretilen klinkeri öğüten tesis) var.
Üretimin büyük bölümünü 6 büyük grupun gerçekleştirdiği biliniyor. Yabancı sermayeli kuruluşların 10 tesisi, ayrıca 5 tesiste de iştirakleri var.
Sektörün bir birliği var. Ama sektörde olan bitenleri izleyecek rakamları ve bilgileri bulmak imkansız. Çimento sektörü içine en fazla kapanık, dışarıya bilgi vermeyen bir sektör.
Sermaye gruplarının sektördeki ağırlıkları, tesislerin üretimleri hakkında bilgiler rekabet gerekçesi ile yayınlanmıyor.
Sadece genel rakamlar ve borsada hisse senetleri işlem gören grupların bilgileri açıklanıyor.
Çimento, doğal kalker taşları ve kil karışımının yüksek sıcaklıkta pişirildikten sonra öğütülmesi ile elde edilen bir üründür.
Su ile birleşince sert bir kütle oluşturur. Su içersinde dağılmaz.
Genelde yapı malzemesi olarak kullanılır.
Çimentonun ham maddesini oluşturan doğal taşlar ve kil katkı maddeleriyle harmanlanarak çok yüksek ısıda 1.500 derecedeki fırınlarda pişirilir. Çimentonun ara maddesi olan klinker elde edilir.
Klinker, aynı fabrikalarda veya öğütücü tesislerde, mıcır, kil, kül gibi maddelerle karıştırılarak öğütülür. Böylece değişik özellikler taşıyan çimento çeşitleri ortaya çıkar.
Basit anlatımı ile çimento, toprağı bize ait olmasına rağmen, göbekten dövize bağlı bir üründür.
Sanayi Genel Müdürlüğü’nün belirlemelerine göre, çimentonun ortalama maliyetinin yüzde 21.1‘i elektrik, yüzde 38.0’i ithal yakıttan (taşkömürü, linyit ve petrokok) oluşur. Açık anlatım ile çimento maliyetinin yarısı döviz ile sağlanan enerji girdisinden oluşmaktadır.
Toplam maliyette ham madde temin maliyeti yüzde 9.6, işçilik maliyeti yüzde 9.4 paya sahiptir.
2013 yılında 63.6 milyon ton çimento satıldı. Bunun 53.9 milyon tonu iç satış, 9.7 milyon tonu ihracat.
Dünyada ve özellikle Avrupa’da çimento talebi düşerken bizde iç talep artıyor.
Örneğin İspanya’da iç tüketim 2007‘de 55 milyon iken 2011 yılında 20 milyon tona, İtalya’da 47 milyon ton iken 30 milyon tona geriledi.
Biz dağı taşı betonladığımızdan iç talebe dayalı olarak dünyanın en büyük çimento üreticilerinden biri olduk.
2011 yılında Hindistan’ın çimento üretimi 223 milyon ton. Tüm AB ülkelerinin 195 milyon ton. ABD’nin 67 milyon ton. Brezilya’nın 63 milyon ton, Türkiye’nin 63 milyon ton. Rusya’nın 56 bin milyon. Japonya’nın 51 milyon ton.
Biz yatırım denilince konuta, AVM’ye, köprüye, gösterişli yapılara para harcamayı sürdürmeye devam ettiğimiz sürece dünyada çimento üretimindeki yerimizi koruyacağız.
Bu yazı çimento sektörünün genel görünümünü belirlemek için derlenen bilgilerle hazırlandı. Sektörün tamamının durumunu yansıtan daha başka bilgilere ulaşılabildiğinde sektörde olan biteni daha iyi anlatma imkanı ortaya çıkacak.