Borsa, yüzde 3,24 düştü, dolar 2,076'ya yükseldi

İSTANBUL - Hafta başından beri yolsuzluk ve rüşvet operasyonu ile tedirgin olan piyasalarda Fed’den beklenen haber nihayet geldi. Fed toplamda piyasaya olan fonlamasını 10 milyar dolar azalttı ve 75 milyar dolara çekti. 22 Mayıs’tan beri ‘bugünün’ gelmesini bekleyen piyasalarda deprem olmadı ama politik riski de bertaraf edemeyen piyasalarda TL negatif ayrıştı. İç piyasada dolar/TL 2.0770 TL’yi, BIST Endeksi 70 binin altını ve gösterge tahvil yüzde 9.4’ü gördü. Sepet bazında TL ise tarihi zirve olan 2.4584’e kadar yükseldi. 10 yıllık TL cinsi gösterge tahvil ise en son 6 Eylül’de gördüğü yüzde 10 bileşik seviyesine aştı. Fed’in çıkışa her an başlayabilirim mesajı haziran ayında da Gezi olayları ile birleşmiş ve Türkiye en çok etkilenen piyasaların başında gelmişti.

Önceki akşam yapılan açıklamada Fed, 10 milyar dolarlık azaltımın 5 milyar dolarlık kısmını Hazine tahvillerinden, 5 milyar dolarlık kısmını ise ipotekli menkul kıymet alımlarından yapacak. Böylece ABD tahvil alım hızı 45 milyar dolardan 40 milyar dolara  konut ipotekli menkul kıymet alımı ise 40 milyar dolardan 35 milyar dolara inecek.

Fed piyasalara faizlerle ilgili önemli bir mesajda verdi. Fed, bundan sonra doğrudan tahvil alımı yaparak uzun vadeli faizleri ve vade primlerini düşük tutma stratejisini bitirdi. Şimdi Fed uzun vadeli faizleri,  beklentiler üzerinden yönlendirecek. 

Fed’in çıkış stratejisini başlatmasında birinci sebebi parasal genişlemenin piyasadaki fiyatlamayı bozacak kadar büyük boyutlara ulaşması, ikinci sebebi ‘faydanın’ ‘zarardan’ az olmaya başlaması ve üçüncü sebebi de işsizlikte toparlanma olması.

Ben’in bitirmesi bekleniyordu

Eylül ayında Fed Başkanı Ben Bernanke’nin görevini yeni Başkan’a teslim etmeden kendi başlattığı parasal genişlemenin de son noktasını koyacacağı beklentisi hakimdi. Fakat gelecek Başkan Yellen’in Senato Komitesinde yaptığı konuşma ‘çok güvercinvari’ bulununca piyasada tahvil alımlarının azalmasına yönelik beklenti mart ayına kadar sarkmıştı.

Bu arada Fed tutanaklarında daha önce 2014’te 3 kişi faiz artar derken şimdi 2014’te faiz artışı bekleyenlerin sayısı 2’ye indi. Buna karşılık daha önce faiz 2016’da artar diyen Fed üye sayısı 3’e çıktı. Ama hala 12 Fed üyesi faizin 2015’te artması bekleniyor. 

Yellen ile ortak karar alındı mesajını verdi

Alımları azaltma ABD ekonomisi ve istihdam piyasasında görünümün iyileştiğinin Fed tarafından da teyit edildiğini gösterirken ekonomi tarihindeki en büyük para politikası deneyinin de dönüm noktasını oluşturuyor. Fed Başkanı Ben Bernanke, ABD’de istihdam artışının beklendiği gibi sürmesi halinde tahvil alımlarının gelecek yılın kalanında “ölçülü” bir hızda azaltılacağını belirtti. Bernanke tahvil alımlarının sonlandırılacağı dönemi de “yılın sonlarına doğru, kesinlikle ortasına kadar değil” diyerek ifade etti. Bernanke, Fed toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında, “Toparlanma tamamlanmaktan oldukça uzak” dedi. Görev süresi 31 Ocak’ta dolacak olan Bernanke, kararı yerine gelmesi beklenen Fed Başkan Yardımcısı Janet Yellen ile yakın görüş alışverişinde bulunarak aldığını ifade ederek, “Aldığımız kararı tümüyle destekliyor” dedi.

Gelişmiş ülke borsalarına yaradı

Kararın açıklanması sonrası başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke borsalarında sert yükselişler görüldü. Karar açıklandığında ABD, Avrupa ve Japon borsaları yükseldi. Dow Jones 150 puanın üzerinde artış kaydederken S&P 500 yüzde 0.69, Nasdaq ise yüzde 0.22 yükseldi. Dow Jones ve S&P 500 endeksleri rekor kırdı. Dolar, euro ve yen karşısında güçlendi.Altının onsu yüzde 2.4 kayıp ile 1.201 dolara kadar düştü.

Dün ise Dow Jones sabah açılışında yüzde 1.84 yükselirken, Nasdaq yüzde 1.15 ve S&P 500 yüzde 1.66 artış kaydetmiş oldu. Yanlız bu borsaların future endekslerinde durum negatifti.

Gelişmiş ülke borsaları yükseldi ama gelişmekte olan özellikle de kırılganlıkları olan ülke borsalarında hafif de olsa satış vardı. Meksika, Hindistan, Çin, Arjantin, Tayland borsalarında satış vardı.

Dolar, tüm dünyada güçlendi

Euro/dolar paritesi 1.3650’ye geriledi. ABD Merkez Bankası’nın, dünyanın en büyük ekonomisindeki ilerleme beklentilerini vurgulayarak doları zayıflatan parasal genişleme programını yavaşlatma kararının ardından dolar, 16 önemli para biriminin çoğu karşısında tırmandı. Fed’in borçlanma maliyetlerinin daha uzun süre düşük tutulmasına bağlı kalacağının altını çizmesinin ardından traderların, para birimindeki dalgalanma beklentileri 3. gününde de düştü. Yen, 4 ayın en sert düşüşünün ardından dolar karşısında geri sıçradı. Japonya Merkez Bankası bugün 2 gün sürecek para politikası toplantısına başladı. Euro, Avrupa Birliği liderlerinin bankacılık birliğini görüşmek üzere bir araya gelmesinin öncesinde değer kaybetti.

MB’lerden likidite operasyonu

TCMB dün 23 Aralık’taki döviz satım ihalesinde satış tutarını 100 milyon dolardan 250 milyon dolara revize etmesi de kurda kalıcı bir düşüş sağlayamadı. TCMB minimum 50 milyondolar olarak ilan ettiği dünkü döviz satım ihalesinde de 100 milyon dolar sattı.

Hindistan Maliye Bakanı P. Chidambaram, Hindistan’ın Fed’in parasal teşvikleri azaltma kararının sonuçları ile başa çıkmak için iyi  hazırlandığını söyledi.  Chidambaram yaptığı açıklamada, “Hükümet olarak, piyasaların  Fed’in tahvil alımlarını azaltma kararını halihazırda fiyatladığı görüşündeyiz ve bu nedenle yapılan azaltımın sürpriz olarak algılanmasını muhtemel görmüyoruz” diye konuştu.

Çin, döviz swapını kolaylaştırdı

Çin Devlet Döviz İdaresi, bankaların döviz swap hizmetleri vermelerini kolaylaştırdı.  İdare yaptığı açıklamada, Yuan FX türev ürünleri faaliyetlerinde yapılan bu ayarlamanın şirketlere ve bankalara kur risklerini daha iyi yönetmelerinde yardım etmeyi ve döviz piyasasının gelişimini desteklemeyi amaçladığını vurguladı. Çin para piyasasında faizler hızlı yükseldi, merkez bankası tansiyonu dindirmeye çalışıyor. Çin Merkez Bankası, para piyasası gösterge faizinin haziran ayındaki nakit sıkışıklığından bu yana en yüksek seviyesine çıkmasının ardından, finans sitemine, kısa vadeli likidite operasyonları yoluyla fon enjekte ettiğini kaydetti. Çin Merkez Bankası, haziran ayında da bankalar arası piyasaya likidite sağlamayarak nakit sıkışıklığı yaratmış ve küresel piyasalarda endişeye neden olmuştu.

Piyasalarda likidite durumunun sıkılaşmasına bağlı olarak ülkede birçok borçlanma aracının faizi de rekor seviyelere yükseldi.