Binalar yapay depremle kontrol edilecek

SAKARYA - Sakarya'nın Serdivan ilçesinde, yapay deprem üreteciyle yaklaşık 5,5 büyüklüğünde deprem üretilerek elde edilen veriler kaydedildi.

Sakarya Üniversitesi (SAÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kutanis ve Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal Beyen'in koordinatörlüğünü yaptığı "Performansa Dayalı Tasarım ve Değerlendirme Yöntemlerinin Deprem Sonrası Türkiye'de Gözlenen Yapı Performansları ile Karşılaştırılarak Geliştirilmesi" Projesi kapsamında saha çalışması yapıldı.

Serdivan ilçesinde depremde az hasar gören 6 katlı boş bir binanın en üst katına yerleştirilen yapay deprem üretecinin ürettiği salınım hareketi, binanın zeminine ve farklı katlarına yerleştirilen 10 adet hassas deprem ölçüm cihazıyla bilgisayar ortamına aktarıldı.

Çalışma kapsamında Deprem Yönetmeliği'nde yer alan betonarme binalar için depreme dayanıklı tasarım kurallarının uygulanabilirliği test edildi.

KOÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kemal Beyen, gazetecilere yaptığı açıklamada, 17 Ağustos 1999 depreminde hasar görmüş yapıların üzerinde zorlama deprem etkisiyle dinamik testler yaptıklarını söyledi.

Yapay deprem üretecinin az hasarlı bir binaya sabitlendiğini ifade eden Beyen, "Buradaki amaç zorlama kuvvetlerin etkisiyle, depreme yakın hareketler altında, yapı davranışını izleme şebekesinin marifetiyle kaydetmek. Bunun üzerine veri analizleri yapılarak yapının dinamik bazı parametreleri, projeye uygunluğu, proje içinde kullanılan yöntemlerin sınanması imkanını ortaya çıkarıyor" dedi.

Deneyde iki çeşit cihaz kullandıklarına işaret eden Beyen, yapay deprem üretecinin içinde iki yönde çalışan kurşun ağırlıklar bulunduğunu kaydederek, "İçine kurşun ağırlıklar konularak belirli genlik ve frekanslarda sinüs hareketleri oluşturuluyor. Bina da buna iştirak ediyor, aynı hareketleri bina da yapıyor. İkinci bir set cihaz da kayıt cihazları. Bu cihazlar ivme ölçen cihazlar. Bunlardan önemli yapısal noktalara 10 tane yerleştirildi. Birbirlerini şebeke olarak görüp çalışıyor" diye konuştu.

Beyen, yaptıkları deneyle binanın 5,5 büyüklüğünde depremin yaratacağı salınıma ulaştığını söyledi.

SAÜ Öğretim Üyesi Kutanis ise amaçlarının Deprem Yönetmeliği'nin 7. bölümünde yer alan, mevcut yapıların deprem performanslarının belirlenmesi konusunda çeşitli veriler elde etmek olduğunu ifade etti.

Sakarya ve Gölcük'te meydana gelen deprem yüzünden bazı binaların hasar gördüğünü hatırlatan Kutanis, "Üzerinde çalıştığımız bina hasarlı bir bina. Dolayısıyla biz yönetmeliğin öngördüğü biçimde bilgisayar modellerini kuracağız. Aynı hasarı biz bilgisayar modelinde de yakalamaya çalışacağız. Kurduğumuz bilgisayar modeli hakikaten bu binayı yansıtıyor mu, bu binanın deprem davranışıyla benim bilgisayarda kurduğum bina örtüşüyor mu? Şu andaki çalışmalar bize bu konuda ışık tutacak" dedi.

Kutanis, yaşadıkları tecrübeyle yönetmeliğin 7. bölümünde belirtildiği gibi binanın muhtemel bir durumda performansının ne olacağını anlamaya çalışacaklarını söyledi.

Projeye 15 aydan beri çeşitli saha çalışmalarıyla devam ettiklerini anlatan Kutanis, 15 ay daha sürmesi planlanan projeye Gölcük'te yapacakları çalışmalarla devam edeceklerini vurguladı.