240.000.000.000 web adresi
1966’dan 9 Aralık 2012’ye kadar web’de yayın yapmış olan (halen yapan veya çoktan kapanmış olan) adreslerin sayısı 240 milyara erişti. 3 Nisan itibarıyla sayının 281 milyara çıktığını öğrendik. Bugün 22 Nisan olduğuna göre, daha da artmıştır. Hesabı, ABD’de “Geçmiş Zaman Olur ki...” (Wayback Machine) adlı özel bir girişim yapıyor. Gün gelip, web’in “eski” dilleri okunamaz olduğunda (örneğin Windows 95 ve 98, ve şimdi sırada Windows XP) bütün o adresler aranamayacak. Bilgilere erişilemeyecek. Okunamayacak.
***
Wayback Machine, web’de ortaya çıkmış bütün adreslerin ilk sayfalarını topluyor. Bunun hacmi, 10 petabyte’a çıktı. (15 sıfırlı bir rakam). Bu sıfırları anlamak için ABD kaynaklı ilginç benzetmeler var:
- Diyelim ki bir banknot, 1 byte olsun. 10 petabyte hacimde banknotu üstüste koysak, dünyadan Ay’a tam 2,838 kez gider ve dönermiş.
- Bir byte tek bir saniye sürse, 10 petabyte’ın süresi 317 milyon yıl olurmuş.
- Bir byte tek bir pirinç tanesi olsa, 10 petabyte hacim, 20 milyon gemi konteynerini doldururmuş.
***
Burada önemli olan, bu “anlam dışı” rakamları gerçek-üstülüğü değil: 1996’dan beri web’de birikmiş olan veri ve bilginin çokluğu. “Web’de” derken, sadece günlük yaratılan veri-bilgi kadar,
web’e konulmuş eski veri-bilgi de... Hepsi yani: 1.2 milyon video. 115 bin müzik konseri. 1.5 milyon tane ses kaydı. 4.5 milyon yazılı kayıt. 427 bin TV kaydı. 1 milyon e-kitap. Ve artıyor...
Girişim, her gün bine yakın kitabı, tarayarak e-kitaba dönüştürüyor. Dünyada 6 ülkede 26 tarama merkezi çalışıyor bu iş için.
Ortaya çıkan bu bilgi okyanusuna erişim bedava. Günde 500 bin kişi, saniyede 1,000 kişi siteyi arıyor. Adres: http://archive.org Dünyanın bilgisini arşivleme girişiminde öncü, Amerikalı “dijital kütüphaneci” Brewster Kahle. Projede çalışan çok. 1996’da San Fransisco’da kurulan şirket, kâr amacı gütmeyen bir girişim. Bağışlarla ayakta. Amerikan yaşamında derin temeli olan bağışlar, en prestijli üniversitelerden, işte böyle ilginç ve sıra dışı girişimlere kadar akla gelebilecek her alana akar. Elinde parası olan, topluma hayırlı bir işe yarasın diye verir.
Brewster Bey, dijital işlerinin yanı sıra basılmış bütün kitaplardan bir tane kopya da edinme gayretinde. Şimdilik 500 bin kitabı olmuş. Bunları, özel klimalı konteynerlerde saklıyor.
Telif hakları ve başka hukuki sorunları çözmek için, internetin daha bebek olduğu 1990’lardan beri faal “Elektronik Cephe Vakfı” (Electronic Frontier Foundation), avukatlarıyla Brewster’ın yanında.
Bu vakfın kurucusu, “İnternet’in Dedeleri” nden John Parry Barlow, 1996’da Davos’ta “Siber Uzay Bildirisi”ni açıklayan idealist. İlk paragrafı bugün “masal” gibi geliyor: “İnşa etmekte olduğumuz küresel dünyamız, hükümetlerinizin dayatmalarından bağımsız olacaktır. Bizi yönetme konusunda hiç bir hakkınız olmadığı gibi, sizden korkmamızı gerektirecek hiç bir yönteme sahip değilsiniz. Biz ise size ihtiyaç duymuyoruz. Böyle bir onayı size vermiyoruz. Sizi aramıza davet etmiyoruz. Siberuzay, sizin sınırlarınız içinde yer almıyor.”