Akreditifte tarihler
Kırk küsur yıl önce, mesleğe yeni başladığım ve tam anlamıyla cik cik olduğum günlerde bir akreditifli ihracat işlemi ile karşı karşıya kalmıştım.
O arada, hafızam beni yanıltmıyorsa uzunca bir bayram tatiline girmiştik ve akreditif de bayram süresinde bitiyordu. Mallar hazırlandı, biz de bayram tatili sonrası ilk iş gününde yüklemeyi yaptık ve aynı gün içerisinde akreditife uygun evrak hazırlayarak bankaya verdik. Bankadan gelen “Akreditif geçerlilik süresi içerisinde işlem yapmadığınız için işleminize rezerv konuldu" ifadesi bizde şok yarattı. Zira hepimiz, akreditifin geçerlilik süresinin sonu bayram tatiline denk geldiği için, tatil ertesi işlem yapılabileceğini düşünüyorduk. Bendeniz taze ihracatçı kuşu boş verin, patronlarım da aynı fikirdeydi. Zira aramızda konuşurken patronum, “Yahu biz daha önce de böyle evrak vermemiş miydik, o zaman sıkıntı olmamıştı da şimdi ne değişti" dediğini gün gibi hatırlıyorum.
Meraklıyım ya hemen olayın üzerine atlayıp, bankaya giderek görüşme yapmayı üstlendim. Elimde bankanın yazısı, bir takım kopya belgeler ve işe yarayacağını düşündüğüm diğer evrakla beraber bankanın dışişleri şubesine gittim. Patronumdan duyduğum, daha önce böyle işlem yapıldığı amma sorun yaşanmadığı savını dile getirerek, kendimizi kurtarmaya çalışıyordum.
Banka görevlisi hanımefendi beni büyük bir sabırla dinledikten sonra “Büyük olasılıkla sizin o eski işleminizde yüklemeniz akreditif geçerlilik süresi içerisinde yapılmıştır" dedi ve sözlerine devam etti. “Yükleme işleminin akreditif geçerlilik süresi içerisinde yapılmış olması şarttır ancak evrak ibraz süresinin bitimi tatile denk geliyorsa evrak ibrazını, tatili izleyen ilk iş günü yapabilirsiniz" dedi.
Sonra da sakin bir şekilde önüme bir kitapçık koyarak “Şurayı okuyunuz lütfen" dedi.
Önüme koyulan metni okumadan önce, kitapçığın kapağına baktım. Sanırım “Vesaikli krediler hakkında yeknesak kurallar" idi. Milletlerarası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce / ICC) tarafından yayınlanmış ve akreditiflerin uygulamalarının standartlarını belirleyen bir kitapçık idi. Bugünkü adıyla “Akreditiflere ilişkin bir örnek usuller ve uygulama / UCP 600."
O günkü kitapçığın kaçıncı maddesi idi hatırlamıyorum amma bugünkünde 29. maddenin (a) fıkrası “Vade tarihinin veya ibrazın son gününün uzatılması “başlığını taşıyor. O maddede de “Bir akreditifin vade tarihi veya ibraz için son gün, ibrazın yapılacağı bankanın 36. maddede değinilen hususlar dışındaki nedenlerden (1) dolayı kapalı olduğu bir güne rastladığı takdirde, duruma göre vade tarihi veya ibraz için son gün müteakip ilk banka iş gününe uzatılacaktır” ifadesi yer alıyor.
Buraya kadar iş tamam amma aynı 29. maddenin (c) fıkrası işimizi bozuyor. Zira diyor ki
“Yükleme için tanınan en geç tarih 29 (a) fıkrasının bir sonucu olarak uzatılmayacaktır.” Sözün özü şu ki siz siz olun ve ne yaparsanız yapın, akreditif vadenizin sonu tatile de gelse, yüklemenizi akreditif geçerlilik süresi içerisinde yapın.
Evrak ibrazını tatilin hemen ertesi iş gününde de yapabilirsiniz amma gecikip süreyi aşmayın.
Bunu öğrendiğimde ben ne yaptım dersiniz?
İlk iş olarak o kitapçıktan bir tane edindim.
Halâ her türlü mevzuatın geçerli bir sürümünü masamın üzerinde bulundururum
Atalarımız ne demiş “Bir musibet, bin nasihatten iyidir."
(1) Mücbir sebepler