Alpu Ovası Kömürlü Termik Santrali’nin ÇED raporu yargıya taşındı
Devlet tarafından birinci derece tarım arazisi ilan edilen ve ‘tarım dışı kullanılamayacak ova” olarak tanımlanan Alpu Ovası'na, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca kurulmak istenen kömürlü termik santral düellosu hızını kesmeden devam ediyor. Enerji Bakanlığı ısrarla yapacağını açıklarken, yerel yönetimler ve yöre halkı da aynı ısrarla yaptırmayacağını çeşitli eylemlerle ortaya koyuyor. Karşılıklı sert söylemlerle süreç ilerlerken, 1080 MW’lik Elektrik Santrali Kurma ve İşletme Hakkının Devri Yoluyla Özelleştirme ihalesi de ikinci kez ertelendi. 26 Ocak olarak belirlenen ihale tarihi önce 7 Mart’a, ardından da 26 Nisan’a ötelendi. İhalenin 26 Nisan’da da yapılmayacağı ve seçim sonrasına bırakılacağı yönünde bir görüş de kentte hakim. Son olarak, Eskişehir yerel yönetimleri ve baro, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın santralle ilgili verdiği ÇED raporunu yargıya taşıyarak, yürütmenin durdurulmasını ve iptalini istedi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 6 Mart 2018 tarihinde, “Alpu Termik Santrali ve Santrale Kömür Sağlayacak Olan Rezerv Alanındaki Yeraltı Maden İşletmesi ile Kül Düzenli Depolama Tesisi” projesi hakkında Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu olumlu olarak vermişti, şimdi bu kararın yürütmesinin durdurulması ve iptali isteniyor. Büyükşehir, Odunpazarı ve Tepebaşı Belediyeleri, Eski Genel Müdürlüğü ile Eskişehir Barosu termik santral yapılması için hazırlanan ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali için Eskişehir İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Gerekçeleri ise şöyle açıkladı;
“Nihai ÇED raporu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın proje için verdiği özel formata aykırı biçimde düzenlenmiştir. Bakanlığın belirlediği uzmanlıklara sahip kişiler ÇED raporunun hazırlanmasında görev almamıştır. Ayrıca Alpu Termik Santrali projesi için hazırlanan ÇED raporu tesisin tüm ünitelerini içermemektedir. Kömür kaynakları, kömürün nakliyesi, soğutma suyunun deşarjı, kül depolama alanının etkileri rapora girmemiş, böylelikle olası etkiler denetim dışında tutulmuştur. Santral projesinin su kaynaklarına getireceği baskı hesaplanmamıştır. Kamu kuruluşları bile santral hakkındaki görüşlerinde hali hazırdaki teknolojiyle santralin bölgedeki su kaynaklarını tüketeceğini öngörmüştür. ÇED raporu jeolojik etütler yapılmaksızın, Lületaşı ocaklarıyla ilgili sondaj bile olmadan, yeraltı madenciliği koşulları yeterince araştırılmadan ve aktif fay hatlarıyla ilgili önlem alınmadan hazırlanmıştır.”
Ayrıca; projenin sağlık yönünden etkileri, ÇED raporunda fayda/maliyet analizi yapılmaması, arkeolojik sit alanları hakkında etki değerlendirmesi yapılmaması, kümülatif etki değerlendirmesi yapılmaması, büyük ova koruma alanında termik santral projesi planlanmasının hukuka aykırılıkları ve tarıma yapabileceği etkiler ile projenin plan yönünden hukuka aykırılıkları hakkında yapılan değerlendirmeler de mahkemeye sunuldu. Şimdi mahkemenin kararı beklenecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın verdiği ÇED Raporu’nun iptali için mahkeme kararı beklenirken, termik santralde kullanılmak üzere bölgeden çıkarılacak kömür ile ilgili Eskişehir Valiliği’nin “ÇED raporu gerekli değildir” kararına Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı dava sonuçlandı. Eskişehir 2. İdare Mahkemesi, valiliğin kararını iptal etti. Mahkeme, termik santral ile kül depolama sahasından oluşan iki projenin birbirine entegre olduğuna ve bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğine karar verdi. Mahkemenin verdiği bu kararla termik santral projesi alanı için verilen ÇED Olumlu Raporu’nun da eksikliği bir anlamda tescillenmiş oldu.
Hükümet kanadı Alpu Kömürlü Termik Santrali’ni yapma konusunda ısrarını sürdürürken, Eskişehir Belediyeleri, STK’lar, kamuoyu ve yöre halkı da yaptırmama konusunda ısrarını sürdürüyor, gerekirse Alpu Ovası’na santrali yaptırmamak için çadır kuracaklarını açıklıyorlar. Her iki tarafın da ısrarı, konunun nereye taşınacağının işaretlerini veriyor. Bir yandan tarım ürünlerini ithal eden bir ülke durumuna gelmişken, diğer yandan verimli tarım arazilerine kömürlü termik santral kurma planlarının sürdürüldüğü bu ortam, önümüzdeki günlerin çok daha sıcak geçeceğini gösteriyor.