Bernanke Japonya’da

Bernanke’nin Abe ve BOJ yetkilileri ile yaptığı görüşmelerden sonra JPY ve genel piyasalarda tatlı bir telaş görüyoruz. Aslında Bernanke’nin Japonya konusunda görüşleri bir sır olmadığı gibi çok uzun zaman önce (2003) de kendisi tarafından çeşitli ortamlarda defalarca ifade edildi. Bernanke’nin birkaç önerisi var (bir kısmı 2% hedefi, Yen değer kaybı vs, arada geçen zaman boyunca yerine getirildi zaten): 

► Enflasyon hedefinden ziyade bir fiyat seviyesinin belirlenmesi 

► BOJ’un bilançosunda agresif genişlemeye gidilmesi ve portföyde zarar korkusunun geri plana atılması 

► Mali ve para politikaların koordinasyonu. 

Bernanke 2% gibi bir enflasyon hedefinden ziyade enfl asyon endeksinde bir hedef koyulması gerektiğini ve hedefin ıskalandığı her yılda aradaki farkın bir sonraki yıla eklenmesi gerektiğini düşünüyor. 

BOJ’un bilançosunun, yani faizler artarsa sermayenin silinmesi korkusu, artık bir konu olmaktan çıktığını düşünüyorum. Zarar konusu prestijin kaybı anlamına gelse de dünyada İsrail ve Şili gibi eksi sermaye ile devam eden MB’ler olduğu gibi tartışma sadece teorik olarak önemlidir. 

Bernanke Japonya’nın borç seviyesi nedeni ile kamu harcamaları ve vergi indirimleri ile hane halkının eline geçen paranın tasarrufa gidebileceğini düşünüyor. Zira haneler devletin borcu artığı için ileri bir tarihte vergi artışı gelmesini kaçınılmaz görebilir o halde : “Hem haneler ve iş dünyası için vergi indirimi (ki Abe artırdı ve sonraki artışı da öteledi) hem de BOJ’un varlık alımı aynı anda yapılmalı. Bu esnada BOJ bir fiyat seviyesi de açıklanacağından büyüyen para arzı kalıcı olarak görülecektir. Vergi indirimleri sayesinde bankacılık sektörü de aradan çıkartılmış olacaktır (yani eksi faiz yapalım da bankalar kredi vermek zorunda kalsın demeye gerek yok) Bu konuşmanın üzerinden 13 yıl geçtiği için para tabanında zaten daralma bekleyen var mı bilemiyorum ancak halen makul bir öneri seti. 

Başkan Bernanke daha kapsamlı bir çalışmasında ise “ varsayalım ki Yeni devalue etme stratejisi denedi ancak ticaret ortaklarının daha fazlasına itiraz etmesi nedeni ile talep ve fiyat artışı sağlanamadı” diyor ve o zaman ne yapılabilir sorusuna cevap arıyor. El- cevap “helikopter para”. Burada önemli bir farka dikkat çekiyor. Helikopter havalandığında mutlaka para atmalı, şayet bono atarsa faizi sıfır bile olursa vadesi olması durumunda işe yaramaz. 

Varlık alımlarının bugün yapıldığı gibi şirket tahvilleri , ABSlere vs uzanması da çalışmada kendisine yer bulmuş. Ancak Bernanke’nin önerisi BOJ’un geri dönmeyen kredileri nominal değerinden alarak bankalara kabaca “para koyması” (rezervlere faiz de bunun bir yolu oldu aslında). Şayet BOJ Bernanke’nin tavsiyesine uyar ve elindeki bonoları sıfır faizli vadesiz bonolarla değiştirir ve Abe büyük bir yatırım paketi açıklar ve fakat bunun vergilerle değil basılan para ile fonlanacağını söylerse dünya piyasalarında sert hareketler görülecektir. BOJ’un elindeki borcun silinmesi anlamına gelecek olan bu adım bir süre sonra acaba diğer ülkelere de yol gösterir mi sorusu oluşacak ve beklenmedik fiyatlamalar gerçekleşecektir.