Dağ başını fiber almış
İtalyan köyü Calsazio, internet üzerindeki müzayede sitesi eBay’de 245 bin euroya satışa çıkartıldı. Gazetemiz dahil, yerli ve yabancı basında bu ilginç haber yer aldı. İtalya’nın kuzey batısında zarif ve ağırbaşlı Torino kentinin de 50 km kuzey batısında Alp Dağları’na bakan Gran Paradiso Milli Parkı’nın eteklerinde bir köy: 14 hane. 50 oda. Nüfus: 20. Yaşlıların öldüğü, gençlerin kaçtığı köyü, buralarda yaşamaya can atacak yabancılara satmayı hedefl iyorlar.
Bu köy satışı ne ilk, ne son. İtalyan dağ köy ve kasabalarının imarı ve bayındırlığından sorumlu Ulusal Dağ Yerleşkeleri Birliği (Unione Nazionale Comunita enti Montani-UNCEM) köyü, çağa uydurmak amacıyla satıyor. Ama koşulları var: Köyü aslına uygun yenileyip, yeniden yaşama kazandırmak, yöreye “yeni parayı” çekerek yeni ve yenilikçi bir ticari ve kültürel hareketlilik kazandırmak...
Bu formülle şimdiye kadar en başarılı köy yenilemesi (renovasyon), henüz ortalıkta eBay, Facebook yokken, cep telefonları akıllanmamışken, Google delikanlıyken 2003’te yapıldı.
Colletta di Castelbianco, İtalya’nın Fransa’ya yakın Liguria bölgesinde, otoyola 6, denize 10 kilometre içeride bir dağ köyü. (www. colletta.it)
13. yüzyıldan kalma köy, 1887 depreminden sonra iyice boşalmış. Gençler 1970’lerde terk etmeye başlamış. Son yaşlı, 1980’de ölünce köy ıssız kalmış. 1991’de yörede dolaşan varlıklı aydınlar keşfetmiş. 2 milyon Dolara satın almışlar. 65 haneyi, mimari özelliklerini koruyarak ama bütün ileri teknoloji altyapısını kurarak onarmaya başlamışlar. İtalyan telekom idaresi, iletişim altyapısını sırf tanıtım olsun diye ucuza döşemiş. Colletta, olmuş bir “borgo medioevale telematico” (elektronik ortaçağ köyü!)
Köye, yeraltından 15 kilometre fiberoptik hat döşendi. Daha 2003’te web stili yaşama uydu. Kısa sürede köye rağbet o kadar arttı ki, köyün yeni sahipleri, içinde yaşamaktansa, evlerini çok yüksek paralara kiraya verir hale geldiler. Köydeki kiralık-satılık durumlarını izlemek için bir blog sitesi bile kuruldu. 800 yıllık evler, metrekaresi 2 bin dolardan satılmaya başlandı. 145 bin-310 bin euro arasında. Taban alanları dar. Ama içerisi ustaca yenilendiği için kullanım alanı geniş.
Evlerde sürekli açık ve genişbant internet bağlantısı var. Görüntülü telefon, video konferans, cep telefonu, kablolu televizyon, interaktif televizyon kullanımına uygun altyapı. Ayrıca kablosuz internet de var: “Telecaff e” adlı köy kahvesinde! Köyün internet sistemini, kendi kalkanı koruyor. Baz istasyonları uygun yerlerde ağaçların arasında gizli. Köyü restore edeceğiz diye eski mimari dokuyu bozmadılar. Colletta, teknoloji güdümlü restorasyondan geçti, dışı eski kaldı, içi yeni oldu.
Kuzey AB vatandaşlarının güneşli, estetik, güzel ve yaşam kalitesi yüksek yerlerde yaşama isteği sayesinde, İtalya gibi bu özelliklere fazlasıyla sahip ülkelerdeki metruk köyler siberköye dönüşme yolunda.
Bu başarı öyküsü, Batı Anadolu’da tek tük ayakta kalan eski Rum köylerini akla getiriyor. Yalıkavak sırtlarındaki Sandıma, Fethiye yakınındaki Kayaköy gibi göz önünde duranlardan öte, dağ yamaçlarında gizli saklı kalmış “turistik” nitelikli harabelerden bir Colletta yaratılamaz mı? Güneş isteyen Kuzey Avrupalılar buralara gelip tele-çalışma düzeninde yaşayamaz mı? Türkiye için bundan daha çağdaş tanıtım fırsatı nasıl olur? Elbette böyle bir yatırım büyük paralar gerektirir. Kayaköy bile o kadar hesap-kitap ve iyi niyetli girişimlere rağmen onarılamadan öylece kalakaldı. Ama artık, kitlesel kaynak yaratma (crowdsourcing) diye bir şey var. Bütün mesele bir kaç “babayiğitin” bir araya gelerek işe girişmesi...