Dolar kuru Türk Lirası’na karşı Usain Bolt kadar hızlı hareket ediyor

Son iki ayın kuşkusuz en önemli konusu dolar’ın değer artışı. Herkesin merak ettiği en önemli konu. Acaba artış devam edecek mi, belirsizlik sürecek mi? Herkesin kendine göre bir hesabı var. Kiminin dolar kimisinin de euro cinsinden kredi borcu var. Bu borç günü geldiğinde ödenebilecek mi?

Tasarruflarımız düşük yatırım yapabilmek için yabancı kaynağa ihtiyaç var bu kaynakta dışarıdan temin edildiği için yabancı para bulmamız gerekiyor. Reel sektörün toplam yaklaşık 210 milyar dolar borcu var. Dolar kurundaki 1 kuruşluk artış, Türk Lirası cinsinden reel sektöre 2.1 milyar TL ek bir maliyet getiriyor. 1.5 kuruşluk kur artışı nerde ise bir Körfez geçiş köprüsü maliyetine karşılık geliyor. Yılbaşından bugüne reel sektör 124 milyar TL daha fazla döviz borcunu ödemek için daha fazla kazanmak zorunda. Bu soruları alt alta koyduğumuzda attığımız her adımı düşünmek zorundayız. Kur artışları bağırmayla meydan okumayla düşmüyor. Üreterek ekonomiye güveni artırarak, verimlik artışı ve teknoloji gelişimi ile düşüyor.

Siyasetçilerin konuşması yoğun bakımda yatan Türk Lirası’nın kalp atışlarındaki dalgalanmayı gösteren cihazdaki gibi bazen pik bazen’de dip yaptırıyor. Tam hasta iyileşti derken siyasi bir konuşma veya siyasi bir baskı hemen hastanın sağlığı anında bozuyor. Yeniden yoğun bakım kapısında beklemeye başlıyoruz. Acaba tekrar ne zaman düzelecek diye dua ediyoruz. 2003- 2016 döneminde dolar kurunun ani yükselmelerine baktığımızda bize bazı ipuçları veriyor. Aşağıda tablodan bu ipuçlarını inceleyelim.

2003 yılındaki ilk yükselme 2. AK Parti Hükümeti’nin yeniden kurulması zamanına karşılık geliyor. Herkesin kafasında soru işaretleri artıyor, acaba ne olacak sorusuna cevap bulmaya çalışıyorlar, bu esnada Dolar kuru hemen yükselmeye başlıyor.

1) 22 günlük süre zarfında kurda %9.9’luk bir yükselme oluyor.

2) 2004 yapılacak yerel seçimler öncesinde yine belirsizlik ortaya çıkıyor ve piyasalar tekrar tepki vermeye başlıyor. Dolar kurunda %19’luk artış oluyor. Seçim sonuçları AK Parti lehine olunca kur geri doğru tekrar dönmeye başlıyor.

3) 2006 yılında ortaya çıkan faili meçhul cinayetler Danıştay saldırısı, Zirve Yayınevi katliamı ülkemizdeki belirsizliği artırıyor. Kurda %29’luk bir artış oluyor.

4) 2008 yılında ABD’de Mortgage skandalı ile başlayan ekonomik kriz tüm dünya’ya yayılıyor buna ilave olarak AK Parti kapatma davası doların ateşini tekrar yükseltiyor ve Türk Lirası 49 günde %37 değer kaybediyor.

5) ABD Merkez Bankası’nın (FED) Mayıs 2013 itibariyle faizleri arttırma kararı dolar kurunda istikrarlı bir şekilde artışa sebep oluyor.

6) 22 Eylül’de kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s in yatırım yapılabilir seviyeden riskli ülke kategorisine notumuzu indirmesi, ABD seçim sonuçlarında sürpriz bir şekilde Trump’ın kazanmasıyla ivme kazanarak dolar kurundaki başlayan aralıksız yükseliş yaklaşık 75 gündür devam ediyor.

7) İkinci tabloya baktığımızda ise gelişen ekonomiler içinde yılbaşından bugüne en yüksek değer kaybı Türk Lirası’nda görülüyor.

8) 7 Kasım’da Trump sendromu ile başlayan değer kaybında yine Türk Lirası en çok değer kaybeden para birimi.

9) Eylül ayındaki Moody’s not indiriminden sonraki süreçte yine Türk Lirası en çok değer kaybeden para birimi