Enflasyonda yine yeniden…
Merkez Bankası temmuz ayında enflasyon tahminini yüzde 22,3’ten yüzde 58’e çıkardı. Hemen hemen bir ay geçti, bu kez tahmini de 58’den yüzde 62’ye çıkardı. Yine fazla zaman geçmeden bu kez yeni Orta Vadeli Program’da enflasyonun yüzde 65’e ulaşacağı tahmin edildi.
Yani iki aydan kısa bir zaman içinde yıl sonu enflasyon beklentisi yukarı doğru birkaç kez revize edilmiş oldu. Aslında bu pek de alışık olmadığımız bir husus değil. Bir önceki Orta Vadeli Program 4 Eylül 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. 49 sayfalık bir metindi.
Dünya ekonomisindeki gelişmeleri özetliyor, Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri altı başlık altında inceliyordu. Daha sonra Temel Amaçlar başlığı altında Makroekonomik hedefler ve politikalar da sekiz başlık altında sıralanıyordu. Hedefler arasında ‘yapısal dönüşüm’ sağlayacak önlemler de uzun uzun sıralanıyordu. Hatta sekiz başlık altında 147 önlem vardı. Program’ın açıklandığı Eylül 2022 başında yıllık enflasyon yüzde 80’i, dolar kuru da 18 TL’yi aşmıştı.
Enflasyondaki yükselişin gerekçesi olarak; “kur gelişmelerinin birikimli etkileri”, “Rusya-Ukrayna savaşına bağlı olarak yüksek oranda artan enerji ve gıda fiyatlarının yansımaları”, “Tedarik zincirlerindeki aksaklıkların eşlik ettiği emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar” ve “ Enflasyon beklentilerindeki bozulmayla güçlenen atalet etkisi” gösteriliyordu.
2022 yılının geri kalanında, “Fiyat istikrarı ve finansal istikrara yönelik uygulanan önlemlerin yansımaları”, “Başta gıda fiyatları olmak üzere baz etkisinin devreye girmesi” ve “Kur gelişmelerinin birikimli etkisindeki zayıflamayla” birlikte “TÜFE yıllık artış oranının yıl sonunda yüzde 65,0 seviyesine gerilemesi” öngörülüyordu. Eylül 2022 başında 18,20 TL olan dolar kuru yılı 18,80’den kapattı Eylülde açıklanan 2022 yıl sonu öngörüsü tuttu ve TÜFE yılı yüzde 64,27 ile kapattı.
Aynı metinde yer alan diğer hedefler olarak; 2023 yılı için yüzde 24,9, 2024 yılı için yüzde 13,8, 2025 yılı için yüzde 9,9’luk enflasyonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini anlamak için zamana ihtiyaç vardı. Seçim sonrasından bugüne dolar kuru yüzde 40’ı aşkın artmışken, kur artışı ile birlikte hedefler de revize ediliyorken yeni program açıklandı.
Programda yıl sonu hedefi yine yüzde 65 olarak belirlendi. Demek ki 2023 enflasyonunu bir önceki programda yüzde 24,9 olarak hedeflemişken, yılı yaklaşık 35 puan sapmayla yüzde 65 olarak tamamlayacağız. Son olarak enflasyonda 2024 hedefi yüzde 33, 2025 hedefi yüzde 15,2, 2026 hedefi ise yüzde 8,5 olarak açıklandı. Bunu başarabilirsek sıra 2022’de yüzde 13,8, 2023’te ise yüzde 33 olarak hedeflediğimiz 2024 yılı enflasyonunu tutturmaya, daha sonra da 2022’de yüzde 9,9, 2023’te yüzde 15,2 olarak hedeflediğimiz 2025 hedefinin tutturmaya çalışacağız.
Unutmadan daha önceki Orta Vadeli Program’da (2020 eylülde açıklanan) 2021 yılı için yüzde 8’lik enflasyon hedeflemişken (Sonraki iki yıl da sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 4,9’a düşecekti) gerçekleşme yüzde 36,8 olmuştu. Ondan da daha önceki Orta Vadeli Program’da ise 2020 enflasyon hedefini yüzde 9,8 olarak belirlemişken (2021 yüzde 6 olacaktı) gerçekleşme yüzde 14,60 olmuştu. Yine de umutları karartmamak lazım. Başka çaresi yok, olmadı bir kez daha deneyeceğiz. Enflasyonla kararlılıkla mücadele etmek zorundayız.