EYT’nin finansmanı…

Levent AKBAY
Levent AKBAY AÇI KARŞI AÇI levent.akbay@dunya.com

EYT sorunu tüm tarafları memnun edecek şekilde sonuçlandı. Kişisel bazda detaylar bugün yarın netleşecek olsa da işin omurgası belli.

Yaş şartı getirilmedi, işverenlere kredi desteği sağlandı, çalışanlar için devlet desteğinin sürdürülmesine karar verildi.

Böylelikle prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartının yerine getirilmesi halinde SSK, Bağkur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın isteyenin emekli edilmesi mümkün olacak.

Kazanımlar tüm taraflara hayırlı olsun.

Ancak tarafların tümünü, koşulsuz mutlu etmenin de mutlaka bedelleri olmalı. Eğer bir bedel olmasaydı ne böyle bir uygulamaya gerek vardı, ne de bu kadar beklemeye…

* * *

İşin parasal tarafına bakacak olursak maliyetin asgari ücret artışından sonra daha da arttığını görüyoruz. Kapsamda 2 milyon 250 kişinin olduğunu ifade edildi. Kuşkusuz bunların tamamı aynı günlerde emekli olmayacak, zamana yayılacaktır. Ancak herhalde kamu maliyesi açısından da dikkate alınması gereken bir yük ortaya çıkmaktadır.

* * *

2023 yılı itibariyle sadece asgari ücret dikkate alınsa, emekli olacakların yarısının kadın, yarısının erkek olduğu varsayılsa, kıdem tazminatı bakımından ortaya aşağı yukarı şöyle bir sonuç çıkacak. Her yıla bir brüt maaş üzerinden 20 yılda emekli olacaklar için 235 bin TL, 25 yılda emekli olacaklar için 235 bin TL civarında bir kıdem tazminatı…

Bunu 2 milyon 250 kişilik hak sahibine uyguladığımızda 20 yılda emekli olacakların kıdem yükü 265 milyar TL, 25 yılda emekli olacakların kıdem yükü ise 331 milyar TL çıkıyor. Topladığınızda yaklaşık 595 milyar TL, dolar karşılığı olarak da 31,5 milyar dolar ediyor.

Bu işverenlere kamu olsun, özel sektör olsun asgari ücret üzerinden gelen yük. Kıdem tazminatının asgari ücret yerine daha yüksek bir ücret üzerinden hesaplanması halinde fatura doğal olarak daha da yükseliyor.

* * *

Kamu ve özel sektör açısından bakıldığında fatura sadece bunlarla sınırlı değil. Bugün çalışanlara yarın emekli maaşı ödemek zorunda kalınacak. 2 milyon 250 bin kişiye ayda 5 bin TL emekli maaşı ödense, bu da yıllık 132 milyar TL gibi bir rakam yapıyor. Bu farklı faturanın asgari düzeye inmesi için emekli olanların neredeyse tamamının çalışmaya devam etmesi gerekiyor.

* * *

Maliyet hesapları mutlaka yapılmıştır. Peki, 2023 bütçesi hazırlıkları yapılırken, EYT hesapları da dikkate alınmış mıydı? Eğer alınmamışsa EYT’den kaynaklanan ödemeler nasıl finanse edilecek?

Acaba geçen yıl olduğu gibi gündeme yine bir ‘ek bütçe’ gelebilir mi? Gelirse mevcut bütçedeki vergi gelirleri hesabı değişir mi?

Hepimiz hatırlıyoruz, geçen yıl ek bütçeye rağmen vergi gelirleri tahsilatında son derece başarılı bir performans sağlanmış, özetleyecek olursak kasım ayları itibarıyla 2021’de 922,7 milyar TL olan vergi gelirleri yüzde 109,6 artışla 2 milyar 185 milyon TL’ye çıkmıştı.

Dolayısıyla özel sektör açısından ortaya çıkan ekstra bir maliyet için kredi teşviği sağlanırken, kamu sektörü açısından ekstra bir maliyeti karşılamanın tek bir yolu kaldığını, üstelik her iki kesim de ekstra maliyetleri ‘yansıtma’ şansına sahip olduğunu biliyoruz.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Planlamaya geri dönüş 18 Eylül 2023
17. Madde 15 Eylül 2023
Asıl fren 2024’te… 13 Eylül 2023
Enflasyon birikirse!.. 06 Eylül 2023
Enflasyonda atalet 04 Eylül 2023
Kepenkler kapanmasın… 01 Eylül 2023