Hediyelik eşyada gümrük muafiyetleri
Acısıyla tatlısıyla 2017 yılını geride bırakıyoruz. 2017 yılının hem ülkemiz hem de dünya açısından oldukça zor bir yıl olduğunu kabul etmek gerek. Yılın sonuna geldiğimiz bugünlerde belki yapay bir çılgınlık olarak nitelendirilse de yurtdışından sevdiklerimize hediye alma telaşı ve heyecanı pek çok kişiyi şimdiden sardı bile. Peki ama yurtdışından posta veya hızlı kargo yolu ile ya da yolcu beraberi eşya kapsamında sevdiklerimize hediye aldığımızda bu hediyelerin gümrük muafiyetleri karşısındaki durumları ne olacak? Gümrük ve Dış Ticaret Dünyası köşesinin 2017 yılı için yazdığım son yazısının konusunu gündemin teması ile uyumlu olarak buna ayırmak istedim.
Yeşil Hat ve Kırmızı Hat Nedir?
Belki ilk kez bu kavramları duyduğunuza eminim ama yeşil hat aslında havalimanlarında yurtdışından gelen yolcuların geçtiği bir gümrük muayene hattıdır. Yurtdışından gelen yolcu pasaport kontrollerini yaptırdıktan sonra yeşil veya kırmızı hattan yürüyerek gümrüğe aslında beyanda bulunmaktadır. Dolayısıyla gümrük beyanı sadece gümrük beyannameleriyle yapılan bir beyan değildir. Yurtdışından gelen yolcunun yeşil hattan yürümesi esasen gümrük idaresine “Benim gümrüğe tabi olacak herhangi bir eşyam yok” şeklinde beyanda bulunması anlamını taşımaktadır.
Eminim yurtdışında geçirdiği bir seyahattan dönen yolcuların büyük kısmı, yanlarında getirdikleri hediyelerin gümrük mevzuatı karşısındaki durumlarını bilmeksizin havalimanlarındaki yeşil hattan geçmekte ve gümrüğe tabi herhangi bir eşya taşımaları halinde dahi bunun beyanını yapmayı unutmaktadır. Zaten bu duruma gümrük kontrollerinde sıkça rastlanmaktadır.
Yurtdışından dönen yolcuların ise pasaport kontrollerinden sonra kırmızı hattan yürümeleri ise gümrük idaresine “Benim gümrüğe tabi eşyam var ve bu eşya gümrük tarafından kontrol edilmeli” anlamını taşır. 11 yıl süreyle Gümrük Müfettişliği mesleğini yaptığım dönem boyunca kırmızı hattan yanlışlıkla dahi olsa herhangi bir şekilde yürüyen yolcuya hiç rastlamadığımı bilmem belirtmem gerekir mi?
Elbetteki yolcular ve eşyaları üzerinde yapılan gümrük kontrollerinde herhangi bir şekilde gümrüğe tabi eşya yakalandığı zaman yolcunun hangi hattan yürümüş olduğuna göre uygulanacak gümrük mevzuatı kuralları ve cezaları değişkenlik göstermekte. O yüzden bundan sonra yurtdışından geldiğimizde üzerimizde bulunan hediyelik eşyaların miktar, kıymet ve mahiyetine göre hangi gümrük hattından geçerek havalimanından çıktığımıza dikkat etmek gerek. Çünkü gümrük uygulamalarında bazen bir “yürüyüş” yani fiziki eylem bile gümrük beyanı niteliğini taşıyor.
Posta veya Hızlı Kargo ile Gelen Hediyeler
Günümüzde internet üzerinden yapılan online alışverişler oldukça yoğun. Tüketiciler hem daha hesaplı olması hem de daha az zahmetli olması nedeniyle bu yolu sıkça kullanmakta. Yılbaşı için sevdiklerimize yurtdışında yerleşik alışveriş sitelerinden hediye sipariş edip posta veya hızlı kargo firmaları aracılığıyla yurda getirmek istediğimizde 30 Avro’luk muafiyet sınırından yararlanabiliyoruz. Dolayısıyla gümrük kıymeti gönderim başına toplam 30 Avro’yu geçmeyen eşya önemli değeri olmayan eşya olarak kabul edilmekte, bu eşyaya gümrük muafiyeti tanınmakta ve herhangi bir gümrük vergisi tahsil edilmeksizin eşya sahibine teslim edilmektedir.
Yurtdışından sipariş edilip yurda posta veya hızlı kargo firmaları ile getirilen 30 Avro’nun üzerindeki kıymete sahip eşyalar ise gümrüğe tabidir. Burada kıymeti 1.500 Avro’ya kadar olan her bir sevkiyat konusu eşyaya, geldiği ülkeye göre tek ve maktu vergi oranı uygulanmaktadır. Söz konusu vergi oranları eşyanın;
- AB ülkelerinden doğrudan gelmesi durumunda %18
- Diğer ülkelerden gelmesi durumunda %20’dir.
Ancak bu kapsamdaki eşyanın, yabancı bir ülkeden posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelmesi, ticari miktar ve mahiyet arz etmemesi ile diplomatik eşya ve yolcu eşyası hariç olmak üzere posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelenlerde brüt 30 kilogramı geçmemesi gerekir.
Peki o zaman yurtdışından hediye olarak sipariş ettiğimiz ve yurda posta veya hızlı kargo firmaları ile getirilen ancak kıymeti 1.500 Avro’nun üzerindeki eşyanın durumu ne olacak? Elbetteki bu eşya da yine gümrüğe tabi durumdadır. Ancak bu kapsamda artık eşyaya tek veya maktu vergi uygulanmamakta, İthalat Rejim Kararı uyarınca yürürlükte olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanan gümrük vergilerinin tahsili gerekmektedir. Böylesi bir durumda gümrük idaresinin artık eşyanın tarifesini ve uygulanacak vergi oranları tespit etmesi ve yükümlünün bunları ödeme zorunluluğu gündeme gelmektedir.
Bu arada cep telefonu, takviye edici gıdalar ile bazı ilaçların, kıymeti muafiyet sınırının altında kalsa dahi veya vergileri ödenmek suretiyle olsa dahi posta veya hızlı kargo ile yurda getirilip ithalinin yapılmasının mümkün olmadığına ayrıca dikkat çekmek gerek.
Yolcu Beraberi Getirilen Hediyeler
Farz edelim ki yılbaşı tatilini geçirmek üzere yurtdışına çıktık ve sevdiklerimiz veya akrabalarımızı mutlu etmek için yanlarımızda onlar için hediyeler getirdik. Burada da yurda girişte gümrük uygulamalarına takılmamak istiyorsak dikkat etmemiz gereken kritik sınırlar bulunmakta. Yolcu beraberi hediyelik eşya muafiyeti yetişkinler için 430 Avro’nun altındaki kıymete sahip eşyayı kapsamakta. Bu muafiyet her bir yolcu için toplam gerçek kıymeti 430 Avro’yu geçmeyen eşya için uygulanmakta ancak 15 yaşından küçük yolcular için muafiyet sınırı 150 Avro olarak dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda aile olarak yurtdışından hediyelik eşya getirildiğinde ailenin her bir ferdinin yani eşler ve çocuklar için ayrı ayrı muafiyet haklarının bulunduğunu ifade etmek gerek.
Ünlü Yazar Oscar Wilde’in Gümrük Memuruna Verdiği Yanıt
İsterseniz yazımızı İrlanda’lı ünlü yazar Oscar Wilde’in 3 Ocak 1882’de “SS Arizona” gemisiyle Amerika’ya geldiği zaman limanda gümrük kontrolleri sırasında ABD’li gümrük memuruna verdiği müthiş cevap ile noktalayalım. Oscar Wilde ABD’ye giriş işlemleri sırasında gümrük memurunun “Beyan edecek herhangi bir şeyiniz var mı?” sorusuna karşılık “Deham dışında beyan edecek hiçbir şeyim yok.” cevabını vermiş ve gümrük memurunun şaşkın bakışları altında ABD’ye giriş yapmıştır.
Şimdiden hepinizin yeni yılını en içten dileklerimle kutluyor, yeni yılın herkese mutluluklar getirmesini diliyorum.