İnternet, ekonomidir...
ABD Yönetimi’nin “etkisinde” çalışan tuhaf isimli İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu ICAAN, internetin küresel alan isimlerini veriyor. İstanbul’un, ICAAN’in Los Angeles ve Singapur’la birlikte üç merkezinden biri olacağı geçen yıl ilan edildi. ICAAN’in Yönetişim Şurası (Governance Forum) Eylül 2014’te İstanbul’da yapılacak.
Türkiye, ICAAN tarafından küresel internet trafiğinde önemli bir merkez “sayılmış” durumda. Ancak, Türkiye’nin internetle ilişkisi 21. yüzyıl değil, daha çok 19. yüzyıl stilinde.
İnterneti, bu dönemin “ekonomisi” olarak anlayamadık gitti. AB 28, interneti nasıl denetliyorsa Türkiye’nin de aynı yöntemi yasalaştırması gerekli. Çünkü 5651 sayılı İnternet Yasası, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından insan haklarına aykırı bulunmuştu (2012). Yenilenen şekliyle bu durum, daha da pekişti. AB hukuk ve mevzuatına uymayı taahhüt etmiş ve bu yönde yol almış bir ülkenin, internet konusunda aksi yönde gitmesi hukuk intiharıdır.
ICAAN tarafından, Boston Consulting Group’a ısmarlanan “İnternet Ekonomisinin Çarklarını Yağlamak” raporunda 82 ülke içinde Türkiye, 62. sırada Suudi Arabistan’la Kazakistan arasında.
BCG Raporu diyor ki: İnterneti en serbest kullanan ülkelerin bu sayede GSYH’a yaptıkları katkı, internete direnç gösteren (yasaklayan, alt yapısını önemsemeyen, hukuki düzenlemeyi yapmayan v.b.) ülkelerde GSYH’e yaptığı katkıdan ortalama yüzde 2.5 fazla oluyor. Yani: İnterneti özgürce kullanan ülkelerin ekonomisi daha çok refah üretirken, internete direnç gösteren, yasaklayan v.b. ülkelerin ekonomisi geride kalıyor. (The Connected World: Greasing the Wheels of the Internet Economy. 2014)
Türkiye’de internet konusunda gelir geçer gündelik demagoji yerine, “büyük tablo”ya bakmamız lazım:
*Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) 2013 Genişbantın Durumu Raporu’nda Türkiye, genişbant kullanımında 183 ülke içinde 68. sırada.
*Aynı raporda mobil genişbant kullanımında Türkiye 78. sırada.
*Türkiye, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği Bilgi Toplumu 2013 Gelişmişlik İndeksi’nde 157 ülke içinde 69. sırada.
*Dünya Ekonomik Forumu 2013 Küresel Bilgi Teknolojileri Raporu’nda Türkiye, 144 ülke içinde 45. sırada.
Bu sıra numaralarını ciddi, samimi, gerçekçi, uygulanabilir, ölçülebilir bir dijital stratejiyle düzeltmek, elimizde... Ama interneti, ekonomi olarak “görmemeye” devam edersek, küresel pozisyonumuz sadece damla damla iyileşir. Başkaları şelale gibi akarken, biz kuru musluk gibi damlarız. Bu yavaşlığın, yenilikçi ürün geliştirmek isteyen genç girişimcileri yavaşlatıp, hatta durdurduğunu “gösteren” bir araştırmaya acilen ihtiyacımız var. Keşke Türkiye’de de ABD’deki Pew türü bir sosyal anket kurumu olsa ve yenilikçilik ile internet arasındaki ilişkiyi Türkiye için ortaya koyabilse...
Bu hedefe teğet geçen makro bir hesabı Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği TÜBİSAD, “Atılım İçin Bilişim Raporu”nda yapmıştı (2012):
*Türkiye’de bilişimin sağladığı üretkenlik, geleneksel özel sektör üretkenliğinden 4 kat fazla.
*Bilişim imalat sanayisindeki üretkenlik, geleneksel imalat sanayisi üretkenliğinden 3 kat fazla.
*Bilişim hizmet sektöründeki üretkenlik, geleneksel hizmet sektörü üretkenliğinden 5 kat fazla.
İnternete getirilen engellerin, yenilikçiliği öldürdüğünü (yani ekonomiye çelme taktığını) somut verilerle göstermek gerekiyor.