Kadın-erkek eşitsizliği büyümeyi yavaşlatıyor

Geçtiğimiz hafta, Birleşmiş Milletler’in kadın-erkek eşitsizliği ve kadınların toplum içindeki konumlarının güçlendirilmesi konulu konferansında liderler, 2030’a kadar cinsler arasında eşitliğin sağlanması için parasal kaynak ve siyasi nüfuzlarını seferber etme taahhüdünde bulunmuşlar. Amerikan Demokratlarının başkan adaylarından Hillary Clinton attığı tweette, ülkesinde kadın hakları savunucularını hapse atan Çin devlet başkanı Xi Jinping’in konferansın ev sahibi olmasını utanmazlık olarak nitelendirmiş. Çin yönetiminin kadınlara yönelik tavrı Amerikan yönetimini de rahatsız etmiş olacak ki, dışişleri sekreteri John Kerry, Çin’in feministleri susturmak yerine desteklemesi gerektiğini söylüyor. Çinli göstericilerin gözaltına alınma nedenleri arasında aile içi şiddeti protesto etmeleri ve kadınlar için daha fazla umumi tuvaletin açılmasına dikkat çekmek için erkek tuvaletlerini işgal etmeleri gösteriliyor. Sağlanacak parasal kaynakla ilgili haberler, kadın-erkek eşitliği konusunda mangalda kül bırakmayan gelişmiş ülkelerin iş paraya gelince cimri olduklarını gösteriyor. Almanya ve Fransa parasal bir taahhütte bulunmazlarken, Çin 10 milyon, İsviçre ise 2017’ye kadar 50 milyon dolar vereceklerini söylemişler. Kadınlara yönelik şiddet, kadın-erkek eşitsizliğinin yüksek olduğu toplumlarda çok yaygın. Uluslararası danışmanlık firması McKinsey’in eylül rporunda, dünyada her üç kadından birinin ev içi şiddete maruz kaldığı görüşü dikkat çekiyor.

***
Birleşmiş Milletler öncülüğünde ilk defa 1975’de Meksika’da düzenlenen uluslararası kadın konferansını, 1980’de Kopenhag, 1985’de Nairobi ve 1995’de Beijing konferansları izliyor. 189 ülke tarafından kabul edilen Beijing Deklarasyonu’nda ülkelerin, cinsler arasında eşitliğin sağlanması, kadın ve kızların toplum içindeki konumlarının güçlendirilmesi; liderlik vasıflarının geliştirilmesi, karar mekanizmalarının içinde daha çok kadına yer verilmesi, eşitliği teşvik edecek yasaların çıkarılması ve etkin şekilde uygulanması konularında taahhütleri yer alıyor. Bu yılki konferansta kadın-erkek eşitliğinin küresel ekonomik büyümenin sürekliliği için önemli olduğu görüşü vurgulandı. Kadınların dünyada işgücünün ancak yüzde 40’ını oluşturduğu hatırlandığında, ekonomik hayatta daha fazla kadının yer almasının ekonomik büyümeye katkı yapacağı açık. McKinsey’in raporuna göre, kadın-erkek eşitliği konusunda yapılacak ilerlemelerin küresel büyümeye yapacağı katkının 12 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Kız çocuklarının eğitim düzeylerini arttırmadan; ekonomik hayatta erkeklerle eşit koşullarda rekabet etmelerini sağlayacak düzenlemeler yapmadan kadın-erkek eşitliği sağlanamaz. Dünyada, 15-19 yaş grubunda yer alan evli kızların sayısı 36 milyon. Eğitimlerini yarıda kesen, istemedikleri hayatları yaşamaya zorlanan bu insanlar, içlerinde yaşadıkları çağdışı toplumların dışarıya yansımaları.
***
Çin devlet başkanı konuşmasında gelecek beş yıl içinde ülkesinin gelişmekte olan 100 ülkede kadın ve çocuklara yönelik sağlık ve eğitim projelerini destekleyeceğini; bu ülkelerde 100,000 kadına eğitim vereceğini söylüyor. Konferansın konuşmacıları arasında yer alan Almanya başbakanı Merkel ve Fransa devlet başkanı Hollande ise Ortadoğu bölgesinde, özellikle Suriye ve Irak’da kadınların durumunun iyice kötüleştiğine dikkat çekerek; İŞİD’in hakim olduğu bölgelerde ırza geçme, zorla evlendirme ve fuhuşa zorlama olaylarının arttığını, bunlara karşı önlem alınması gerektiğini belirtiyorlar. Konferans, kadın cinayetlerinin, kadınlara ve genç kızlara yönelik şiddetin her geçen gün arttığı Türkiye için de çok önemli. Hillary Clinton, Çin Devlet Başkanı'nı ikiyüzlü, utanmaz olarak nitelendirirken biraz haksızlık etmiş. Kadın-erkek eşitsizliğini umursamayan siyasetçi aslında o kadar çok ki bir sıralama yapılacak olsa eminim Çin Devlet Başkanı listenin sonlarında yer bulur. Clinton, acaba yüzünü neden kadınların ikinci sınıf vatandaş olduğu Ortadoğu’nun çağdışı rejimlerine çevirmiyor? Mesela, kadınlara–fuhuşa yol açacağı gerekçesiyle–araba kullanmayı bile çok gören Suudi Arabistan’a ne demeli?