Sanayici eleman, işsiz iş peşindeyse...

Durum aynen böyleyse, ki böyle; sanayici bir türlü nitelikli eleman bulamıyorsa, ki bulamıyor; diğer taraftan görünürde o sanayicinin aradığı niteliklere sahip kişiler de hala işsiz geziyorsa, ki geziyor; bir yerlerde çok büyük hatalar yapıyoruz demektir.

Dünya’da dün bir haber yer aldı. Haber Bursa’dan, arkadaşımız Esra Özarfat’tan. Esra haberinde Bursa İşgücü Piyasası Araştırma Raporu’nun sonuçlarına değiniyor ve ilde iş dünyasının yüzde 46’sının eleman temininde zorlandığına, bunların yüzde 72’sinin de gerekli niteliğe sahip eleman bulamadığına dikkat çekiyor.

Biz yıllar önce mesleki ve teknik liseleri niye açtık? Bu okullardan mezun olanlar sanayideki teknik eleman eksiğini gidersin, her genç düz liseye ve sonra üniversiteye yönelme gereği duymasın, diye değil mi...

Ekonomideki nihai hedeflerin başında işsizliği en aza indirmek geliyor. Herkesi üniversite mezunu olarak istihdam etme olanağı dünyanın hiçbir ülkesinde yok. Ara eleman da gerekiyor, daha niteliksiz işleri yapacak eleman da...

Türkiye İstatistik Kurumu’nun işgücü istatistiklerine ilişkin verileri, bazı gerçekleri suratımıza çok acı biçimde çarpıyor. Bu verilere köşemizde son olarak 20 Aralık’ta yer vermiştik. Esra Özarfat’ın haberiyle Bursalı sanayiciler özelinde gündeme gelen nitelikli eleman sorunu dolayısıyla bu konuya bir kez daha eğilmekte yarar görüyoruz.

İşsizlik giderek artıyor

İşgücü istatistiklerinde son veri eylül ayına ait. Yani bu veriyle ağustos, eylül ve ekimin ortalamasını görüyoruz.

Bu veri setinin detayları bize mesleki ve teknik lise mezunlarındaki işsizlik oranının hızla artmakta olduğunu gösteriyor. Son beş yılın eylül aylarındaki duruma bakıyoruz; 2014’ten 2015’e geçişte bir iyileşme var, sonrasında durum giderek olumsuz seyrediyor.

Eylül ayı itibarıyla mesleki ve teknik lise mezunu, yaşları 15-24 arasında bulunan 575 bin genç işsiz durumda. Bu liselerden mezun olup üniversite eğitimini sürdürenler 575 bine dahil değil. Yarım milyonu aşkın genç ne istihdamda ne eğitimde.

Kadınlarda durum çok vahim bir hal almış durumda. Mesleki ve teknik lise mezunu her 100 kadından 43’ü işsiz.

Yanlışlık nerede?

Bir tarafta sanayici eleman arıyor, nitelikli eleman bulamıyor; diğer tarafta sanayicinin bu ihtiyacını gidermesi için açılan okullardan mezun olan gençler işsiz geziyor.

İşveren ile işçi bir araya gelemediğine göre, bir yanlışlık yok mu sizce de?

Ya işveren çok kötü çalışma koşullarında çok düşük ücretle eleman çalıştırmak istediği için insanlar işsiz kalmayı göze alıyor ya da başka sorunlarımız var.

Belki gençlerin gözü çok yükseklerde... Çalışma koşulları çok kötü olmadığı, ücret de ondurmasa bile öldürmeyeceği halde bu koşullarda çalışmayı pek tercih etmiyorlar.

Yoksa bambaşka sorunlarımız mı var acaba? Örneğin eğitim sistemi gibi... Bu liselerden mezun olanlar bir keşifte bulunmayacaklar, sonuçta bir tezgahın başına geçecek ya da benzeri bir işi yapacaklar.

Hani bu düzeyde eğitime sahip olanlar elemana ihtiyaç duyulmadığı için işsiz geziyor olsalar, o zaman başka. O sorun da hiç yok değil elbette, var; eleman ihtiyacı da öyle çok fazla değil.

Ama sanayicilerin bir kısmı da bu nitelikte eleman arıyor ancak bulamıyor. Bir türlü eleman-iş eşleşmesini sağlayamıyoruz. Öyle olmasa mesleki ve teknik lise mezunu 575 bin genç boş geziyor olur muydu?

Bu eğitimi almış gençlerdeki işsizlik oranının yıldan yıla nasıl tırmandığı da ortada. Tamam, işsizlikteki bu artışın bir kısmı genel ekonomik durumla ilgili. Ama iyi de bu artışta bizim eğitim sistemimizin hiç mi etkisi yok?