Seçimler yaklaştıkça heyecan artıyor
Amerikan seçimlerine bir yıldan az bir zaman kalmışken, partilerde aday adayları arasındaki çekişme artıyor. Kasımda yapılacak seçimlerde kimler aday olacak? Partilerin çeşitli eyaletlerde düzenledikleri toplantılar ve ön seçimlerin başkan adaylarının belirlenmesinde önemi büyük. Pazartesi akşamı Iowa’da Cumhuriyetçi ve Demokratların toplantıları hayli çekişmeli geçti. Iowa’daki seçimi Cumhuriyetçi Parti’den Ted Cruz, Demokrat Parti’den kılpayı farkla Hillary Clinton kazandı. Cumhuriyetçi Parti’de öne çıkan aday adayları Cruz, Trump ve Rubio. Şimdi gözler, 9 Şubat'ta New Hampshire eyaletinde her iki partinin ayrı ayrı yapacağı ön seçimlerde. Kampanya döneminin başında adaylar arasında en şanslı görülenlerden Jeb Bush, kamuoyu yoklamalarında artık çok gerilerde. Şimdiye kadar topladığı finansal desteğe bakınca bu görülüyor. 7 milyon dolar bağış toplayan Bush’a karşı, Cruz 21 milyon dolar toplamış. Trump ise başından beri paraya ihtiyacı olmadığını; servetinin harcamaları karşılamaya rahat rahat yettiğini; kampanyalarını desteklemek için iş dünyasından para toplayan adayların kukla olduğunu söylüyor. Topladığı yardıma gelince; 3 milyon dolar bile değil. Parasal yardıma karşı oluşu ve diğer adaylardan farklı söylemleriyle Trump siyasette bilinen ezberleri bozan, alışılmışın dışında bir siyasetçi. Aslında kendisine kalırsa siyasetçi bile değil. Öyle olsa da, ekonomiden iç ve dış siyasete kadar söylediklerinin halkta karşılık bulduğu açık. Peki, Cumhuriyetçi Parti’ye gönül veren halk ne düşünüyor? Cumhuriyetçiler arasında Trump’ı destekleyenler olduğu kadar, karşı çıkanlar da var; bu görüştekilere göre, Cumhuriyetçi Parti’nin ilkeleriyle uyuşmayan Trump’ın partinin başkan adayı seçilmesi durumunda Demokratların muhtemel adayı Clinton karşısında seçimi kaybetmesi kesin.
***
Iowa seçimleri önemli olmakla birlikte, her zaman partilerin nihai başkan adaylarının belirlendiği bir seçim değil. Iowa seçimlerini kazanan son başkan George W. Bush. Cumhuriyetçilerin Iowa toplantısında dikkatler, Trump ve Cruz üzerindeydi. Sonuçların açıklanmasıyla Trump-Cruz arasındaki yarış, Rubio’nun da katılımıyla üç adaylı bir yarışa dönüştü. Trump’ın kendisi halkın yeterince değerlendirip değerlendirmediğinden emin olmasa da, halktan aldığı yüksek desteğin en önemli nedenlerinden birinin parasal desteğe karşı oluşundan kaynaklandığı açık. Baskı gruplarından bağımsız bir politika izleyeceğine inanılıyor. Gizli belgelerin paylaşımında bakanlığın resmi e-postası yerine kendi şahsi e-postasını kullandığı suçlamasıyla başı zaten dertte olan Clinton’ın işi ön seçimlerde kolay değil. Bir hayli sayıda Demokrat, eski dışişleri bakanının adaylığına karşı. Üç aday adayının olduğu Demokrat Parti’de yarış aslında Clinton ve Sanders arasında geçiyor. Iowa’daki seçimde Clinton oyların yüzde 49.8’ini, Sanders yüzde 49.6’sını aldı. Bakalım, New Hampshire seçimlerinin sonucu ne gösterecek. New Hampshire’da Demokratların cephesinde seçmenlerin yüzde 57’si Sanders’i desteklerken Clinton’ı destekleyenlerin oranı yüzde 34.
***
Anketlere göre, halkının Iowa’dakilerden daha açık fikirli, daha az muhafazakar olduğu New Hampshire’de Trump; kamuoyu yoklamalarına göre Cruz ve Rubio’nun çok önünde. Cumhuriyetçilerin yüzde 30’a yakın bölümü Trump’ı desteklerken, Cruz’u destekleyenlerin oranı yüzde 12. Cruz’u bu eyalette yüzde 11’le Rubio, yüzde 9’la Ohio valisi John Kasich izliyor. Iowa toplantısı önemliydi ama, New Hampshire ön seçimleri çok şeyi değiştirebilir. George H. Bush’un, 1980’de Iowa seçimlerinde Ronald Reagan’a karşı birinci gelmesine rağmen New Hampshire’daki ön seçimde Reagan’ın gerisine düşmüş olmasının Cumhuriyetçi Parti’nin adaylığını kazanamamasındaki payı büyük. Cumhuriyetçi seçmenler arasındaki beklenti, New Hampshire ön seçiminin galibinin Trump olacağı yönünde. Heyecan dorukta. Eğer bu beklenti doğru çıkarsa, Trump’ı tutmak zor olacak.