Süperstar ekonomisi dünyayı kurtarır mı?
Oprah Winfrey, ABD'de en çok kazanan televizyon yıldızlarından biri. Kendi ismini taşıyan bir talk show programı yapıyor, ortağı olduğu bir televizyon kanalı var. "Başkanlık Özgürlük Madalyası" unvanına sahip ve Harvard Üniversitesi'nden fahri doktorası bulunuyor. Servetinin 3.0 milyar dolar civarında olduğu ifade ediyor.
Oprah Winfrey, geçtiğimiz günlerde ilginç bir haberle gündeme geldi. ABD'de Başkanlık yarışına girmeyi "aktif bir şekilde" düşündüğü haberlere yansıdı. Oprah Winfrey, 2017 Aralık ayında Bloomberg'e verdiği bir röportajda da "ABD Başkanı olmak için tecrübemin olmadığını düşünüyordum, fakat şu anda ülkede neler olduğunu görünce fikrim değişti" ifadesini kullanmıştı. Winfrey, yaptığı açıklamalarda farklı çıkar gruplarının haklarını savunan bir kadın. Siyasetten, cinsel kimliğe kadar çok farklı alanda düşüncelerini cesurca dile getirirken, orta sınıf ve fakir halkın çıkarlarını da savunuyor yeri geldiğinde.
Oprah Winfrey'nin küresel bir marka olduğunu söylemek yanlış olmaz. İçinde yaşadığımız "süperstar ekonomisi"nin en önemli temsilcilerinden biri aslında. Winfrey gibi, birçok insan veya şirket, elinde tuttuğu dengesiz güç ve servet sayesinde, dünyanın gidişatını yönlendirebiliyor.
Özellikle 2008 ekonomik krizi sonrasında, "21. Yüzyıl'da Kapital" kitabının yazarı Thomas Piketty'den; "Eşitsizliğin Bedeli" kitabının yazarı Joseph E. Stiglizt'e kadar çok sayıda ekonomist, süperstar ekonomisinin yarattığı tehditleri sorguluyor.
McKinsey Global Institute Raporu'na göre, süperstar şirketler öncelikli olarak teknoloji, finans ve sağlık sektöründe ön plana çıkıyorlar ve kurdukları hakimiyet teknolojik, sosyal ve ekonomik gelişimi yakından ilgilendiriyor. Raporda yer alan verilere göre, dünya genelindeki kamu şirketlerinin küresel gelirdeki payı yüzde 10; yıllık geliri 1 milyar doların üzerinde olan şirketlerin, küresel gelirdeki payı ise yüzde 60.
Süperstar şirketlerin en fazla olduğu ülke ABD. Apple, Google, Amazon gibi şirketler bugün neredeyse dünya ekonomisini yönlendirecek güce sahipler. Fortune 100 şirketlerinin geliri, GSYİH'nin yarısını temsil ediyor.
Bu arada süperstar etkisi özellikle de bilgi ekonomisinde kendini gösterdi. Silikon Vadisi devlerinin sahip olduğu pazar payı ve kar oranları inanılmaz boyutlara ulaşıyor. Ve şirketler dünyayı yönetiyor. PayPal'ın kurucularından Peter Thiel'in de dediği gibi, "Rekabet kaybedenlerin işi."
Peki süperstar ekonomisinin olumlu yanları ne olabilir?
Oprah Winfrey "etkisi" bu sorunun cevabını verir nitelikte. Eğer süperstar şirketler veya insanlar, sahip oldukları ikna ve etki gücünü, küresel barış, toplumsal kalkınma, cinsiyet eşitliği, çevresel sürdürülebilirlik gibi alanlarda kullanırlarsa, yarın çok daha iyi bir dünyada yaşıyor olabiliriz.
GÜNÜN SÖZÜ
"Tutkuyla bağlı olduğunuz işleri yaptığınız sürece başarılı olursunuz. Hayat istemediğiniz işleri yapmak için çok kısa.
General Motors CEO'su Mary Barra.