TÜFE'de aralıkta 'negatif' oran gelir mi?

Durun durun! “Daha üç hafta önce aralık ayında fiyatların gerilemesinin beklenmemesi gerektiğini yazdın, şimdi ne oluyor” demeyin.

Doğru, bu köşede 5 Aralık’ta, kasımdaki fiyat düşüşünün aralıkta da süreceğini bekleyenler olduğuna değinerek “Fiyatlar aralıkta niye gerilesin ki” diye yazdık.

Bu değerlendirmemiz, o günün koşullarına göreydi. Ama aradan geçen sürede köprülerin altından çok sular aktı.

Kasımdan sonra aralık ayında da fiyat düşüşü olabileceğini ileri sürenlere karşı 5 Aralık’ta bu köşede ne yazdığımızın elbette farkındayız. Hatta okumayanlar için o yazımızdan bir bölümü aynen aktaralım:

“Peki nasıl olacak da fiyatlar aralıkta da gerileyecek, bu devamlılığı sağlayacak ne gibi etkenler söz konusu?

Eğer otomotiv, beyaz eşya ve mobilyadaki vergi indiriminin oranı daha da artırılmazsa...

Eğer vergi indiriminin kapsamı bu üç sektörün dışına taşacak şekilde genişletilmezse...

Eğer petrolün varili 10 dolarlara inmezse ya da dolar 2-3 lira dolayına düşmezse...

Aralık ayında fiyatların gerileyeceğini kimse beklemesin, iki ay üst üste fiyat düşüşü hayalini kimse görmesin!”

Biz de mi hayal görüyoruz?

5 Aralık’ta fiyatların iki ay üst üste düşmesini hayal olarak niteleyen biz, şimdi hayal görmeye mi başladık?

Somut verilerden giderek niye böyle bir beklenti içinde olduğumuzu izaha çalışacağız.

Yeri gelmişken, bir süre önce fiyatların aralık ayında da gerileyebileceğini söyleyenlerin bunu hangi gerekçelere dayanarak ileri sürdüklerini hiçbir zaman açıklamadıklarını da belirtelim.

Birileri temennide bulunabilir. Biz ise fiyatların artışı ya da azalışı yönünde temennide bulunmak durumunda elbette değiliz; elimizde somut veriler var ve onlara dayalı olarak bir tahminde bulunuyoruz.

Otomobil ve akaryakıta dikkat

Fiyatların aralık ayında da gerilemesini sağlayabilecek iki temel ürün grubu ve bu iki grup kapsamında dört ürün var. Bunlardan biri akaryakıt, diğeri otomotiv. Akaryakıtta benzin ve motorin, otomobilde de dizel ve benzinli otomobiller.

TÜFE’de ağırlık sıralamasında dizel otomobiller yüzde 4,0311 ile üçüncü, benzinli otomobiller yüzde 2,5537 ile dördüncü, motorin yüzde 2,0097 ile dokuzuncu, benzin ise yüzde 1,7953 ile onuncu sırada. Bu dört kalem ürünün toplam TÜFE’deki ağırlığı yüzde 10,3899 düzeyinde.

Fiyatlar hızla düşüyor

Otomotiv sektöründe yıl sonuna kadar devam edecek vergi indirimi aralıkta da kasımdaki kadar bir fiyat avantajı doğurdu. Yani vergi indiriminden kaynaklanacak bir fiyat düşüşü söz konusu değil.

Ancak hemen hemen tüm otomobil firmaları aralık ayında özel indirime gitmiş durumda.

İndirimler en az yüzde 5 düzeyinde. Yüzde 10’u, 15, hatta daha yüksek oranları bulan indirimler de var.

Benzinli ve dizel otomobillerin TÜFE’deki ağırlığı yüzde 6,5848. Otomobildeki aralık ayı indirimini yüzde 7.5 alsak bile bu indirim TÜFE’deki oranı 0,7 puan aşağı çekiyor.

Hatırlanacaktır kasım ayındaki vergi indiriminin otomobil fiyatlarında yarattığı etkinin TÜFE’ye yansıması 0,9 puan dolayında gerçekleşmişti. Akaryakıt fiyatlarında da tahminlerin ötesinde bir düşüş yaşanıyor. Benzin ve motorinde bugün ya da yarından geçerli olmak üzere 28 kuruş dolayında yeni bir daha indirim söz konusu.

Akaryakıt fiyatları TÜFE’ye gün ağırlıklı yansıtıldığı için bu indirim aralık endeksinde bir haftalık etki yaratacak.

Benzin ve motorin fiyatlarının bu indirimle birlikte aralık ayında yüzde 7.5’e yakın gerileyeceği hesaplanıyor. Bu gerileme TÜFE’deki artışı 0.3 puan kadar aşağı çekecek.

Böylece otomobil ve akaryakıttaki ucuzlama TÜFE’deki değişimi aşağı yönde 1 puan kadar etkileyecek. Bir başka ifadeyle diğer tüm mal ve hizmetlerin fiyatında yüzde 1 artış olsa, bu iki gruptaki ucuzlama yüzde 1’lik artışı törpüleyecek, sıfırlayacak.

TÜFE sıfır ile eksi yüzde 0.5 arası gelebilir

Otomobil ve akaryakıt dışındaki kalemlerde ortaya çıkacak artış hangi düzeyde gerçekleşir, kestirmek zor olsa da biz diğer kalemlerdeki artışın yüzde 1'in altında kalacağını ve TÜFE’nin aralık ayında sıfır ile eksi yüzde 0.5 arasında geleceğini tahmin ediyoruz.

Aralık ayında yüzde 0.5 dolayında bir gerileme olduğu takdirde yıllık TÜFE yüzde 20 olarak gerçekleşecek demektir.

Böylece bir ay önce (20 Kasım) dile getirdiğimiz tahmine yeniden dönmüş oluyoruz. Söz konusu tarihte yıllık TÜFE’yi yüzde 20, Yİ-ÜFE’yi yüzde 40 olarak beklediğimizi yazmıştık.

Yİ-ÜFE’nin %35’e inmesi şaşırtmaz

Giderek durgunlaşan piyasa, giderek azalan ithalat, giderek belirginleşen durgunluk ve ekonomideki küçülme üretici fiyatlarında da kasımdan sonra aralıkta da bir gerileme yaşanacağının işaretini veriyor.

Yİ-ÜFE’nin aralık ayında yüzde 1 dolayında gerilemesi ve yıllık artışın da böylece yüzde 35’e inmesi şaşırtıcı olmayacak.