Türkiye Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi e-Mobilite’ye neler vaad ediyor?
Dünyada akıllı e-mobilite pazarının büyüklüğünün 2023'ten 2032'ye kadar 2.8 milyar doları aşması, elektrikli araçlar pazar büyüklüğünün ise 2032’de 2.1 milyar dolar olması bekleniyor.
2030 yılına gelindiğinde, bugün 8 milyon adet olan Avrupa elektrikli araç filosunun 40 milyona ulaşması ve üye devletlerin, şirketlerin tüketicileri doğru yöne yönlendirecek bir dizi düzenleme ve hedef adımları atmaları bekleniyor. Avrupa e-mobilite pazarının, elektrikli araç satışları ve şarj altyapısı açısından, 2030’a kadar %34'lük bir paya sahip olacağı tahmin edilirken 790 milyar dolar değerinde de bir pazara ulaşacak.
Asya Pasifik’te ise Çin, bölgedeki ve küresel çaptaki genel e-mobilite pazarında lider ve elektrikli araç satışları küresel satışların %60'ını oluşturacak şekilde dev bir pazar konumunda yer alıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda 2024-2030 yılları arasında enerji verimliliği alanında atacağı adımları ve hedefleri içeren Türkiye’nin Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve II. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı Belgesini yayımladı.
Avrupa Yeşil Mutabakatı ve İklim Yasası kapsamındaki düzenlemelerle yayımlanan belgede, yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması, enerji depolama yatırımlarının artırılması ve bataryaların geri dönüşümü önceliklendiriliyor. Bu eylem planı, hidrojen ve e-mobilitenin yaygınlaştırılmasıyla Türkiye’nin, 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşabilmesi yönünde yapılması gereken çalışmaları ve enerji verimliliği alanında 2024-2030 yılları arasında atacağı adımları tanımlıyor.
Ulaştırma sektöründe enerji verimliliğinin teşvik edilmesi önceliklendirilecek
Eylem planında yüksek yakıt tüketimi - emisyon değerine sahip araçlardan daha fazla motorlu taşıt vergisi alınmasıyla özellikle elektrikli ve hibrit araçlar konusunda farkındalık artırılarak düşük emisyonlu araçların öne çıkarılması önemli bir yer kapsıyor. Ülkedeki araç stoğu için hurda teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi, emisyonların azaltılmasına yönelik stratejilerin yanı sıra ulaştırma ana planı, imar planları, kentsel ulaşım planlamalarına altlık teşkil edecek projelerin geliştirilmesi de eylem planında yer alıyor. Özellikle araç filolarının yenilenmesi ve yenilebilir yakıtlı araçların belirli bir oranda zorunlu hale getirilmesi için yasal düzenlemelerle kamu kurumlarının araç filolarını hibrit veya elektrikli araç ile değiştirmesi de yine planlar içinde bulunuyor.
Kent içi ulaşımda mikromobilitenin geliştirilmesi
Şehirlerde mobilite ile ilgili bilinçlendirme çalışmalarıyla bisikletle seyahat etmeyi, sürdürülebilir kent anlayışı temelinde bisiklet ve yaya yolları altyapısını dâhil edecek şekilde hazırlanmak bu plan çerçevesinde daha da önemli hale geliyor.
Mikro-mobilite imkanlarını artırmak için bisiklet, yaya yolları, bisiklet park alanları istasyonlarının yapılması, raylı ve deniz yolu erişimine entegrasyonun sağlanması, Avrupa ve ABD’de yaygınlaşan araç paylaşım, mobilite ve mikromobilite yeni teknolojilerinin yaygınlaştırılması, hızlı (tahsisli) hat ve alternatif ulaşım yöntemlerinin özendirilmesi de plan içinde yer alıyor.
E-scooter, elektrikli bisikletlerin kullanımını artırmaya yönelik farkındalık ve eğitim faaliyetleri yürütülürken, şehirlerdeki ulaşım alternatifleri arasında kart, mobil yazılım uygulaması entegrasyonu ile şehirlerde özellikle belediyeler tarafından toplu ulaşım amacıyla alınacak yeni araçlarda elektrikli otobüslerin önceliklendirilmesi öne çıkıyor.
Elektromobilitenin yaygınlaştırılması
Beklentiler 2030'da Türkiye'de 1 milyonun üzerinde elektrikli otomobil olacağı yönünde şekillenirken, şarj ağının da genişlemesi ayrı bir önem sahip. Eylem planında bu bakışla aydınlatma direklerinin de şarj istasyonu olarak kullanılabilmesi için teknik şartnamelerde düzenlemeler yapılması ve şarj istasyonlarında zaman ve konum bazlı dinamik fiyatlandırma konusuna yer veriliyor. Diğer taraftan imar planları ve Otopark Yönetmeliğinde elektrikli araçlar için ayrılması gereken alan için düzenleme yapılması da atılacak adımlar olarak sıralanıyor.
Akıllı ulaşım sistemleri geliştirilecek
Mobilite planlamaları için yapay zekâyı kullanarak araç ve insan yoğunluklarını tespit eden uygulamalarla sinyalizasyon sürelerinin ayarlanması yine bu plan çerçevesinde göze çarpan önemli bir husus. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Veri Yönetim Merkezi kurulması, Kentsel Trafik Yönetim Merkezleri ile altyapı ve veri aktarımının uyumlaştırılmasına ve ulaştırma verilerinin dijitalleştirilmesine yönelik her türlü taşıt ve yaya hareketin; trafik akışı, güvenlik, enerji verimliliği ve çevre açısından akıllı ulaşım sistemleri ile desteklenmiş bir hareketlilik yönetiminin oluşumuna yönelik çalışmalar yapılması da planda yer alıyor.