Unicorn adayları kimler?
Geçtiğimiz hafta New York Times ve CB Insights önümüzdeki birkaç yılda 1 milyar dolar değere ulaşmasını bekledikleri 50 unicorn adayını açıkladı. 2015'te de benzer bir aday listesi hazırlamışlardı. 2015'teki listede yayımladıklarından yüzde 48'i unicorn ligine çıkmış. Aday listesini oluştururken kullandıkları yöntemde üç temel bileşene bakıyorlar. Bunlardan biri, şirketin finansal durumu. Diğeri, şirketin içinde olduğu pazarın durumu, son dönem eğilimleri ve ilgili projeksiyonlar. Son bileşen ise, şirkete ilişkin son dönemdeki sinyaller, ürünlerine müşteri görüşleri, ortakların açıklamaları, haberler gibi.
Öncelikle bu yılki aday listesinde startupların ülkelerine baktığımızda, yüzde 66'sının ABD'de olduğunu görüyoruz. Bugün unicorn liginde olanların da yarısı ABD'den ve aday listesine bakılırsa bu hakimiyet devam edecek gibi duruyor. Aday listesinde ABD'yi, 5 startup ile Hindistan ve 4 startup ile Çin takip ediyor. Bunlar dışında ise unicorn adaylarının ülkeleri arasında Brezilya, Avustralya, Almanya, İngiltere ve İsveç var.
Öncelikle bu yılki aday listesinde startupların ülkelerine baktığımızda, yüzde 66'sının ABD'de olduğunu görüyoruz. Bugün unicorn liginde olanların da yarısı ABD'den ve aday listesine bakılırsa bu hakimiyet devam edecek gibi duruyor. Aday listesinde ABD'yi, 5 startup ile Hindistan ve 4 startup ile Çin takip ediyor. Bunlar dışında ise unicorn adaylarının ülkeleri arasında Brezilya, Avustralya, Almanya, İngiltere ve İsveç var.
Her ne kadar ABD yoğunluğu devam etse de, unicorn liginde ülke çeşitliliği her geçen gün artıyor. 2010-2013 döneminde unicornların sadece ABD, Çin ve İsveç'ten çıktığını görürken, 2014 itibariyle Hindistan, Güney Kore, İsrail ve Singapur'u görmeye başlamıştık. Hatta 2016'da Avrupa ülkelerinin yerini Güney Afrika, Endonezya ve Nijerya'nın aldığını söylemek mümkün hale gelmişti. Listeye bir de Birleşik Arap Emirlikleri eklenmişti. Son 2 yılda ise ülkeler çeşitlenmeye devam etmişti. Filipinler, Malta, Estonya, Brezilya, Avustralya, Portekiz ve Japonya'dan startuplar unicorn liginde yer almıştı. Bugünkü aday listesi mevcut unicorn listesi kadar çeşitli olmasa da, ben bu çeşitliliğin devam edeceğini düşünüyorum.
Aday listesine startupların teknoloji alanlarına göre baktığımızda, tamamının yazılım, mobil teknolojiler ve internet ile ilgili olduğunu görüyoruz. Bu teknolojilerle içinde oldukları sektörlere baktığımızda ise, ödeme sistemleri ve finans sektörü öne çıkıyor. Bunun yanında lojistik, insan kaynakları, sağlık gibi sektörler de yer alıyor. Yine mevcut unicorn ligindeki dağılıma bir bakarsak, 2014'te çeşitlenen yalnızca ülkeler değildi. Teknolojiler ve sektörler de farklılaşmaya başlamıştı.
Sağlık ve biyoteknolojide ilk kez unicornlar çıkmıştı. 2016'da robotik, inşaat ve otomotiv teknolojilerinden unicornların lige girişiyle teknolojilerin oldukça farklılaşmaya başladığını söylemek mümkün olmuştu.
Bir önceki yazıdan da hatırlayacağınız gibi (https://www.dunya.com/kose-yazisi/unicornlarhangi- alanlarda-yogunlasiyor/438713), unicornların en yoğun görüldüğü üç alan e-ticaret, yazılım ve finansal teknolojilerdi. Hatta unicornların yarısının bu üç alanda görüldüğünü söylemek mümkün. Aday listesi bu eğilimin devam edeceğine işaret etse de, bu listede yazılım ve internet teknolojileri dışında bir şey görmüyor olmamız yeni unicornların tamamının bu alanlardan çıkacağını göstermez. Hatırlarsanız yukarıda belirttiğim gibi 2015'teki listeyle CB Insights yüzde 48'ini tutturmuştu.
Peki neden aday listesinde hiç biyoteknoji, tarım, otomotiv teknolojileri üzerine çalışan startup yok? Öncelikle bana göre bu önümüzdeki yıllarda bu alanlardan unicorn çıkmaz demek değil. Evet startupların üzerine çalıştıkları teknolojilere ve içinde oldukları sektöre göre unicorn ligine çıkma süreleri de süreçleri de farklılaşıyor. Donanım, biyoteknoloji, medikal teknoloji startuplarının e-ticaret ya da yazılım startuplarına göre unicorn olma süreleri daha uzun. Bunun yanında aday listesindeki teknoloji alanı kısıtının, kullanılan yöntemle ilgili olduğunu düşünüyorum.
Biyoteknoloj, tarım, ilaç üzerine çalışan startupların dinamikleri, büyüme süreçlerinde verdikleri sinyaller, yazılım ve internet teknolojileri üzerine çalışan startuplardan çok farklı. Aday listesi oluşturulurken kullanılan yöntemde, bu sinyalleri izleyebilecek bileşenlerin eksik olduğunu düşünüyorum. Yakında bu farklı alanlardaki startupları izleyip değerlendirebileceğimiz bir araç setini ReDis Innovation'da yayımlayacağız. Belki ondan unicorn adaylarını düşünürken de faydalanabiliriz. Bitirirken bu kez Türkiye'ye hiç değinmiyorum, önceki yazı hala güncel.