...Ve kredi faizleri yeniden artmaya başladı

Bu köşede 1 Nisan’da, 22 Mart’taki durumu gösteren son verileri önceki dönemlerle kıyaslayarak “Faizde dibi gördük mü, yoksa daha gidecek yer var mı” diye sormuştuk. Çünkü geçen yılın eylül-ekim aylarından beri devam eden faiz düşüşünde bir duraksama olacak gibi görünüyordu, gerileme hız kesmişti.

Bir hafta sonra 9 Nisan’da bu kez 29 Mart’ın verilerine bakarak bir hafta öncesinin “Dibi gördük mü” görüşünü bir basamak öteye taşıdık ve “Faizin yönü yukarı dönüyor gibi” diye yazdık.

Ve geldik bugüne... Elimizdeki son veri seti 5 Nisan’daki durumu gösteriyor. Artık şunu kesin olarak söyleyebiliriz:

“Kredi faizlerinde artış yeniden başladı.”

Köşemizi sürekli izleyen okurlarımız hatırlayacaklardır. Faizlerin seyrine ilişkin klasik bir tablomuz var. Bu tabloda gerileyen faiz oranlarını mavi ile artan oranları ise sarı ile işaretliyoruz.

İşte 22 Şubat'tan 5 Nisan’a kadar olan dönemin tablosu... Faiz artışını gösteren sarılar giderek artmakta.

Hele hele 29 Mart ile 5 Nisan arasındaki hafta... Bütün kredi türlerinde; ihtiyaç, taşıt, konut ve ticari kredilerde faiz artışı var.

Tamam, konut kredisi faizindeki artışa pek artış denmez ama şu da bir gerçek; konut kredisi faizinin buralarda bulunması zaten yapay bir durum. Konut kredisi faizleri kamu bankaları eliyle zorlama bir şekilde bu düzeylerde. Her ne kadar ortalama yüzde 17’ler dolayında bir faize işaret ediyorsa da biliniyor ki kamu bankaları dışında bu oranları bulabilmek pek mümkün değil.

İhtiyaç ve ticariye dikkat

Merkez Bankası’nın tüm bankalar ortalamasını dikkate alarak hazırladığı veri seti, ihtiyaç kredisi faizinin son dört haftadır sürekli artmakta olduğunu gösteriyor. İhtiyaç kredisi faizinde asıl hızlanma ise 29 Mart-5 Nisan haftasında gözlendi.

Ticari kredi faizi de üç haftadır artıyor. 15 Mart’ta yüzde 21.31’e kadar gerileyen ticari kredi faizi 5 Nisan’da yüzde 25.33’e çıktı.

29 Mart-5 Nisan haftasında taşıt ve biraz önce de değindiğimiz gibi konut kredisi faizinde de artış oldu.

Artış oranları

29 Mart’tan 5 Nisan’a kadar olan dönemde en yüksek faiz artışı ihtiyaç kredilerinde gözlendi. Bu bir haftalık dönemde ihtiyaç kredisi faizlerinin 1.38 puan birden yükseldiği dikkati çekti.

Artışta ikinci sırada 1.29 puanla taşıt kredisi faizi geliyor.

Ticari kredi faizleri bir haftada 0.91 puan artarken, konut kredisi faizindeki artışın 0.02 puanda kaldığını belirtelim.

Mevduat faizinde gerileme

Tüm bankalar ve tüm vadeler ortalamasını gösteren mevduat faizi ise nisan ayının ilk haftasında az da olsa geriledi. Ortalama mevduat faizi 5 Nisan itibarıyla yüzde 19.81 olarak gerçekleşti.

Doluya koysan almıyor...

Ekonomide işler iyi gitmiyor. Piyasadaki durgunluk had safh ada. Böyle bir ortamda kredi kullanımının artması tabii ki beklenemez. Ama krediye talep olmayınca kredi faizlerinin biraz olsun gerilemesi beklenir değil mi, ama bakın o da olmuyor. Hatta tam tersine bir artış başlamış gibi görünüyor. Krediye talep fazla değilken faizin artması da ilk başta tuhaf görünüyor. Belli ki bankalar kredi kullandırmaya pek niyetli değiller.

Bankalar kredi faizlerini artırınca doğaldır ki mevduat faizini de artırmalılar. Düz mantık bunu söylüyor. Ama bu, eğer kredi faizleriyle birlikte kredi hacmi de artıyor olsaydı geçerliydi.

Kredi faizleri artıyor artmasına ama kredi hacminde kayda değer bir artış yok. Çünkü kredi talebi canlı değil.

O yüzden aslında kaynağa fazla ihtiyaç duymayan bankalar mevduat faizini artırma gereği de duymuyorlar.

Tuhaf bir durumdayız, çok tuhaf. İşte başlığımız da bunu simgeliyor ya...

“Doluya koysan almıyor, boşa koysan dolmuyor...”