Yakın gelecekte dünya ve Türkiye
Hesap Uzmanları Vakfı tarafından düzenlenen “Yakın Gelecekte Dünya ve Türkiye” konulu panel büyük bir katılım ile gerçekleşti.
Moderatörlüğünü Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Demirtaş Hocamızın yaptığı panele ABD’nin büyük üniversitelerinden, Johns Hopkins Üniversitesinden Prof. Dr. Steve H. Hanke ve Massachusetts Institute Teknology Üniversitesinden Prof. Dr. Daron Acemoğlu konuşmacı olarak katıldılar. Prof. Dr. Hanke, akademisyenliğinin yanında dolarizasyon, özelleştirme ve enflasyonla mücadele gibi konularda birçok ülkeye danışmanlık vermiş.
Arjantin, eski Yugoslavya, Arnavutluk, Bulgaristan Estonya, Litvanya, Bosna Hersek, Hindistan, Karadağ, Ekvator bunlardan bazıları. Enflasyonla mücadelede ülke para biriminin dolar veya euroya endekslenmesi uygulamasını panelde de gündeme getirdi. Bu uygulamanın başarılı olduğu ülkelerden birisi Bulgaristan.
Bulgaristan’da yerel para önce Alman Mark’ına akabinde de Euro’ya endekslenerek enflasyon kontrol altına alınmış. Bugün Bulgaristan’da kişi başına düşen milli gelir 2021 yılı rakamlarıyla 10 bin doları aşmış vaziyette. 2022 yılında enflasyon %16,9, işsizlik rakamı %4,4 olarak ölçülmüş.
Bir başarı olduğu ortada. Sonuçta hem Avrupa Birliği’ne hem de NATO’ya üye olmuş. Bir de madalyonun diğer yüzü var. 2020’li yılların hemen öncesinde, o dönemlerde profesyonel yöneticilik yaptığım şirket adına Balkanlarda bir fabrika arayışına girmiştik.
Takım arkadaşlarımızla birlikte Bulgaristan’ı birkaç kez baştan başa gezdik. Hem satın alabilmek adına mevcut fabrikaları hem de sıfırdan yatırım imkanlarını araştırdık. Ancak özellikle geceleri Bulgaristan terkedilmiş bir ülkeyi andırıyordu. Genç nüfus, alınan önlemlerin yarattığı ekonomik durgunluk nedeniyle diğer Avrupa ülkelerine göç etmek zorunda kalmıştı. Yatırımımızı başka bir Balkan ülkesine kaydırdık.
Bu yolla enflasyonla mücadelenin başarısız olduğu ülkeler de mevcut. Arjantin uygulaması başarısız örneklerin başında geliyor. Diğer konuşmacı Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nu, James A. Robinson ile kaleme aldıkları Türkiye’de de geniş bir okuyucu kitlesine ulaşan “Ulusların Düşüşü” ve “Dar Koridor” kitaplarından tanıyoruz.
Yine birlikte kaleme aldıkları yeni kitapları “Power and Progress” Amerika’da yayınlanmış. Kitabın Eylül ayında Türkiye’de de yayınlanacağını öğrendik. Dünya ve Türkiye’de ekonomik sorunlarının çözümü adına Hanke’e göre daha ılımlı politikalar öneren Sn. Acemoğlu başta enflasyon olmak üzere ekonomik sorunlarla mücadelede beş nokta üzerinde durdu.
Verimlilik artışı, hukuk ve yargı sisteminin gözden geçirilmesi, eğitimin süre ve kalitesinin artırılması, kısa sürede geri dönmeyecek yabancı yatırımların ülkeye kazandırılması ve istikrar. Sayın Acemoğlu enflasyon ile mücadelede, Merkez Bankası ve bütçe açıklarının azaltılması, banka bilançolarının kuvvetlendirilmesi, para politikalarında 180 derecelik bir değişimin gerekliliği hususlarını temel esaslar olarak ortaya koydu.
Bana göre, enflasyonla mücadelenin zamana yayılarak büyümenin ihmal edilmemesi gerekliliği, Acemoğlu’nun Hanke’den ayrıldığı temel nokta oldu. Moderatör Özgür Demirtaş Hoca can alıcı sorularla paneli hep sıcak tuttu. Değerli katkılar sağladı. Kendisini dinlemek büyük keyifti. Panel sunumlarının yayına dönüştürülmüş halini sabırsızlıkla bekliyoruz.
Bu panel ile mensubu olmaktan büyük gurur duyduğum Hesap Uzmanları Kurulu’nun 78’inci yıldönümü de kutlanmış oldu. Panelin düzenleyicisi Hesap Uzmanları Vakfı’na, Vakıf Başkanımız Sayın Ahmet Eren başta olmak üzere yönetim kurulu üyesi Üstat ve Arkadaşlarımıza, organizasyonda emeği geçen herkese bu keyif ve heyecanı bizlere yaşattıkları için sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.