'İthalata bu kadar açık olan bir ülke yatırım çekemez'

Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Socar Türkiye CEO'su Kenan Yavuz, Türkiye'nin yerli üreticisini daha fazla koruduğu bir yapıya geçmesi gerektiğini söyledi. Yavuz, Türkiye'nin sahip olduğu avantajları sürdürebilmek için önce siyasi istikrarı sürdürmesi, sonrasında ise enerji- işgücü maliyetlerini belirli bir seviyede tutabilmesi gerektiğini vurguladı. "Rakiplerinizden bağımsız hiçbir şey yapamazsınız" diyen Yavuz, emek yoğun ürünler üreten bir ülke olarak Türkiye'nin maliyet girdilerini kabul edilebilir sınırların altında tutması gerektiğini belirtti. "Özel sektörün uluslararası piyasalarda fiyat tutturması açısından bu çok önemli" diyen Yavuz, yılın geri kalanına dair sanayiden nasıl sinyaller aldığı sorumuzu şöyle yanıtladı:

"Bir olumsuzluk hissetmiyoruz ama çok büyük bir hareket de yok. Yüksek büyüme performansını yakalamamız zor görünüyor. Ancak yüzde 3 ila 5 arasında bir büyüme yakalayabiliriz." Yavuz'a göre Türkiye'de yerli üretimin aleyhine olan haksız rekabet unsurlarını ortadan kaldırmak gerekiyor. İhale kanununda yerli üreticiye avantaj sağlanmasına dair genelge ve kararların çok hayata geçirilmemediğini söyleyen Yavuz, "Bakıldığında ithalat proseslerinde rahatlığın yerli üretimde olmadığını görüyorsunuz. Üretiyorsanız sıkıntı çekiyorsunuz. Çevre, insan, sendika, hammadde... Elbette sıkıntılara katlanacaksınız ama ithalat yaptığınızda bu tür zorlukların hiçbiriyle karşılaşmıyorsanız neden üretime doğru kendinizi zorlayasınız ki" dedi.

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi Socar'ın 2018 yılına kadar Türkiye'ye yapacağı yatırım tutarı 18 milyar dolara ulaşacak. Şirket bu süreçte vizyonunu Türkiye'nin en büyük 3 sanayi şirketinden biri olma üzerine kurguluyor. Bu amaçla Petkim bünyesindeki rafineri ve liman projeleri son hızla ilerliyor. Kenan Yavuz bu noktada Türkiye'nin daha fazla yatırım çekebilmesi için yerli üretimin teşvik edilmesinin önemine işaret etti. "Bir pazara büyük yatırım yapmanız için o pazara sizi girmeye zorlayan şartlar olması gerekiyor" diyen Yavuz, şöyle devam etti: "5-10 milyar dolarlık bir yatırımı 10 dolarlık taşıma maliyeti ile amorti edemezsiniz. Ben demiyorum ki Türkiye korumacılığa girsin. Ama çağdaş ülkelerin, ABD'nin, Avrupa'nın uyguladığı tarife dışı engeller var. Bugün çantanıza bir peyniri koyup İngiltere'ye gidemezsiniz ama İngiltere'den istediğiniz kadar peyniri Türkiye'ye sokabilirsiniz örneğin. Üretim yapıyor olmanın bir artısı olması lazım. En azından üreticinin daha prestijli olması gerekiyor ama elinde çantası ile ithalat yapanlar bizden çok konuşuyorlar. Ucuz ithalata dayalı refah sürdürülebilir olmaz. Bu bumerang gibi gelir sizi vurur."

Muhattap sayısının fazlalığı üzüyor

Son dönemde yapılan stratejik yatırım, teşvik hamlelerinin çok çok stratejik olduğunu vurgulayan Yavuz, "Bu hamlelerin yatırım ortamına yansıyabilmesi için yatırım süreçlerindeki muhattap sayısının azaltılması gerek. Muhattap sayısı çok fazla. Mevzuat çok karmaşık. Muhattap sayısının fazlalığı yatırımcıyı üzüyor. Birinden izin alıyorsunuz diğeri farklı görüyor, tekrar başa dönüyorsunuz. Ama kaybedecek vakit yok" dedi.

Hiç 70 yaşında garson gördünüz mü?

Kenan Yavuz Türkiye'nin dünyada refahın en yüksek olduğu 5 ülkeden biri olduğunu söyledi: "Gidin Paris'e, Tokyo'ya kim bizim gibi 100 metrekare dairede oturuyor. Herkesin bir arabası var. En fakir semtlerde araba koyacak yer yok. Evlerde iki televizyon, çocukların elinde akıllı telefonlar... Türkiye'de sağlık, eğitim hizmetleri ücretsiz. Geçen hafta İtalya'daydım, bana hizmet eden garson 70 yaşındaydı. Siz hiç Türkiye'de 70 yaşında garson gördünüz mü? Biz 40 yaşında insanları emekli ettik. Yüksek bir refah düzeyinde yaşıyoruz. Şimdi önemli olan bu refahı nasıl sürdüreceğiz, nasıl artıracağız, bunu bulmak." 

Akaryakıt dağıtımda güçlü bir oyuncu olacak

Socar Türkiye'nin en önem verdiği yatırım Petkim bünyesindeki rafineri yatırımı. Ege’nin en büyük entegre limanı olacak Petkim Konteyner Limanı yatırımında ise hafriyat çalışmaları başladı. İlk fazı 2015 yılında. İkinci fazı 2016 sonunda devreye girecek liman, başlangıçta yıllık 1.5 milyon TEU konteyner elleçleme kapasitesine sahip olacak. Bu kapasite 4 milyon TEU’ya kadar çıkabilecek. Şirket Türkiye'de doğalgaz piyasasında da oyuncu pozisyonunda. Enerji alanında rafineri ile entegre 600 megawatt'lık bir yeni yatırım planı var. Medya sektörüne de girdi Socar. Kenan Yavuz bu alandaki stratejilerine dair sorumuza, "Enerjimizin büyük bölümünü rafineri yatırımına veriyoruz" yanıtını verdi. Akaryakıt dağıtımında oyuncu olma hedeflerinin sürdüğünü anlatan Yavuz, "Burada fırsatlara bakıyoruz. Güçlü bir oyuncu olmak istiyoruz. Çalışmalarımız sürüyor. Sektörde nasıl bir konsolidasyon yaşanacağına bakmak lazım" dedi. Socar'ın Rusya'da yaptığı işbirliği ile bölgede petrol arama çalışmalarına girmesi ile ilgili soruya ise Yavuz, bu anlaşmanın Türkiye ve interlandına da yansıyabileceğini belirtti.

Avrupa'da krizi aşabilecek dinamikler yok

Kenan Yavuz, kayagazı sayesinde Amerika'nın enerji maliyetlerini düşürerek büyük bir rekabet gücü kazandığını söyledi. "Bu rekabet gücünü ABD, Avrupa ve Ortadoğu'ya yönelik stratejilerine nasıl yansıtacak, bu henüz çok netleşmiş değil" diyen Yavuz, Avrupa'nın işinin ise zor olduğunu düşünüyor. "Avrupa'yı krize sokan dinamiklerde bir değişiklik yok" diyen Yavuz, Almanya hariç Avrupa'nın uzun yıllar krizden çıkamayacağını söyledi.