Devlet, Alaçatı RES'in gelirlerine el koydu
Türkiye'nin ilk rüzgar santrali Alaçatı RES'in devlete devir tarihi yaklaşıyor ancak işletmeci şirket yükümlülüklerini yerine getiremedi. Bunun üzerine tesislerin satış gelirlerine Enerji Bakanlığı temlik koydurdu.
MEHMET KARA
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye'nin ilk rüzgar enerji santrali (RES) unvanına sahip Alaçatı RES'in (ARES) elektrik satış gelirlerine el koydu. Türkiye'nin ilk rüzgar santrali unvanına sahip İzmir Çeşme'deki Alaçatı Rüzgar Santrali'nin lisans süresi yaklaşık 18 ay sonra bitiyor. 1998 yılında faaliyete geçen santral, 20 yıllık lisans süresinin dolacağı 2018 sonlarında devlet tarafından devralınacak.
Türbinlerin çoğu çalışmıyor Ancak devir tarihine bir buçuk yıl kalan santral, 19.8 milyon kilovatsaatlik (kWh) yıllık üretim potansiyelinin çok altında bir verimle çalışıyor. 600'er MW'lik 12 türbinden (toplam kurulu güç 7.2 MW) oluşan santralde şu anda bu türbinlerden sadece dördü dönüyor, yani elektrik üretiyor.
Devlete çalışır vaziyette devredilecek
Enerji Günlüğü'nün edindiği bilgilere göre, ARES'in çok düşük kapasiteyle çalışır hale gelmesinin arkasında, işletmeci şirketin, yani Mazhar Zorlu Holding iştiraki Güçbirliği Holding'in santralin devlete devri öncesi yükümlülüklerini yerine getirmemesi yatıyor. İşletmeci şirket ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında 20 yıl önce imzalanmış sözleşmeye göre tesislerin devlete işler vaziyette devredilmesi gerekiyor. Bu çerçevede, işletmeci şirketin her yıl elektrik tarife gelirlerinden 50 bin dolarlık bir tutarı, Bakanlık ile birlikte belirlenecek bir banka hesabında tutması gerekiyordu. Ancak santralin devir öncesi bakım onarım işlemleri için kullanılmak üzere tutulacak ve miktarı yaklaşık 1 milyon doları bulan bu kaynağın işletmeci tarafından ayrılmadığı ortaya çıktı. Bunun üzerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından şirketin elektrik satış gelirlerine temlik koyuldu.
Bakım onarım fonu tehlikede
Enerji Bakanlığı'nın gelirlerine el koymasından sonra türbinlerin birer ikişer devre dışı kalmaya başlaması, tesislerin gelirlerini de düşürdü. Bu yüzden santralin devlet tarafından çalışır vaziyette devralınması riske girdi. Çünkü devir öncesi bakım onarım harcamaları için kullanılacak 1 milyon dolarlık kaynağın, sadece dört türbinin üreteceği elektrikten elde edilecek gelirle karşılanması imkansız kabul ediliyor. Hatta, çalışan dört türbinin de, ortaya çıkacak bakım onarım harcamaları karşılanamayacağı için devre dışı kalabileceğinden endişe ediliyor.
Ortaklara yıllardır temettü ödenmiyor
ARES'i işleten şirketin kontrolü Mazhar Zorlu Holding'te. Güçbirliği Holding dışındaki hissedarları, 2008 yılından bu yana şirketten temettü alamıyor. Enerji Günlüğü, santralin ortaklarından Metin Atamer'in, 2008 yılında şirketin doğru yönetilmediğine ve ortaklara temettü ödenmediğine ilişkin ifadeler de içeren bir şikayet dilekçesine ulaştı. Bu başvuruya rağmen, o tarihten itibaren şirket hissedarlarına herhangi bir kâr payı dağıtılmadığı da anlaşıldı.
Personel çıkarıldı, bakım onarım durdu
Bakanlığın elektrik satış gelirlerine el koyması üzerine ARES'in işletmecisi Güçbirliği Holding, tesislerdeki personel sayısını azalttı. Aynı zamanda bakım onarım işlerine de harcama yapmayı bıraktı. Bu yüzden rüzgar santralindeki aktif türbin sayısı giderek azaldı. Üç ay öncesine kadar kanadı kırık olan biri dışındaki tüm türbinlerin elektrik ürettiği ARES'te şu anda dönen türbin sayısı sadece dört.