Doğalgazda İsrail ile detaylar konuşuluyor

İsrail Enerji, Altyapı ve Su Kaynakları Bakanlığı Genel Direktörü Shaul Meridor, Türkiye ile doğalgaz konusunda sürdürülen görüşmelerde önce ticari tarafın fiyatlar ve miktarlar gibi detaylar üzerinde anlaşması gerektiğini belirterek, "Şu anda bunun üzerinde konuşuluyor. Önümüzdeki birkaç haftada pek çok görüşme yapacağız. Birkaç ay içinde umarım sadece görüşüyor değil, anlaşmaya varmış da oluruz. İsrail gazını Türkiye’ye taşıyacağımız konusunda iyimserim, süreci ciddiye alıyoruz." dedi.

Meridor yaptığı açıklamada, Türkiye ve İsrail arasında doğalgaz boru hattı kurulmasına ilişkin görüşmelerin, ticari şirketler ile hükümetler arasında iki koldan yürütüldüğünü söyledi.

'Süreci ciddiye alıyoruz'

Hükümetler arası anlaşma için öncelikle ticari tarafın anlaşmaya varması gerektiğine işaret eden Meridor, şöyle konuştu:

"Türkiye ile doğalgaz konusunda, önce ticari tarafın fiyatlar ve miktarlar gibi detaylar üzerinde anlaşması gerekiyor, şu anda bunun üzerinde konuşuluyor. Şirketler bunun üzerinde çalışıyorlar. Biz de bu projenin yürümesini sağlayacak hükümetler arası anlaşma için çalışıyoruz. Görüşmelerin iyi bir şekilde devam edeceğini düşünüyorum. Önümüzdeki birkaç haftada pek çok görüşme yapacağız. Birkaç ay içinde umarım sadece görüşüyor değil, anlaşmaya varmış da oluruz. Süreci ciddiye alıyoruz. Anlaşmaya varacağımız ve önümüzdeki yıllarda İsrail gazını Türkiye’ye taşıyacağımız konusunda iyimserim."

'EastMed hattı Türkiye hattı için rakip değil'

İsrail'in her şeyi en kısa sürede yapmak için çalışacağını dile getiren Meridor, "Anlaşmaya ne zaman varılacağı noktasında bir tarih veremem, çünkü görüşmelerin tam ortasındayız ama bunun önümüzdeki aylarda gerçekleşebileceğini söyleyebilirim. Bana göre, herkes anlaşmaya varmayı ve ilerleme kaydetmeyi istiyor." ifadelerini kullandı.

İsrail ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Yunanistan ve İtalya arasında İsrail gazının Avrupa'ya taşınmasını sağlayacak EastMed doğalgaz boru hattına ilişkin varılan ön anlaşmanın hatırlatılması üzerine ise Meridor, bunun Türkiye veya Mısır ile yapılması planlanan anlaşmalara rakip olmadığını anlattı.

Meridor, "Bu projeleri birbirleriyle rekabet eden projeler olarak görmüyoruz. İsrail’in doğalgazını ihraç etmek için koridorlara ihtiyacı var. Bunlardan biri Türkiye, biri EastMed boru hattı projesi ve biri de Mısır’daki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminalleri. Bunlar İsrail’in doğalgazını ihraç etme stratejisinde önemli yer teşkil eden koridorlar. Çünkü fazlasıyla doğalgaz keşfettik ve daha da keşfetmeyi bekliyoruz. Bu anlamda, burada bir yarış yok."

'Fiyat rekabetçi olacak'

Türkiye'ye taşınması planlanan İsrail gazının fiyatının Türk ve İsrailli firmalar arasında yürütülen görüşmelerde belirleneceğini vurgulayan Meridor, hükümetin fiyata müdahale etmediğini, ancak gazın fiyatında arz güvenliğine sağlanacak katkının da göz önünde bulundurulması gerektiğine işaret etti.

Rus gazının 2 yıl öncesine kadar çok pahalı olduğunu ifade eden Meridor, "Boru hattını inşa ettiğinizde, bu sadece bir yıl için olmayacak. Dolayısıyla, bakmanız gereken bugünün fiyatı değil, önümüzdeki 20 yılın fiyatı. Türk tarafını tanıyor ve biliyorum ve çok iyi görüşmeler yürütüyoruz. Bu yüzden eminim ki Türkiye için iyi olacak bir anlaşmaya varacağız. Tabii ki İsrail gazının fiyatı rekabetçi olacak, olmazsa zaten anlaşmaya varamayız." diye konuştu.

Meridor, İsrail'den Türkiye'ye gelecek gazın miktarının yıllık 5-10 milyar metreküp arasında olabileceğine de dikkati çekti.

'Akdeniz'de arama yapmanızdan yanayız'

Türkiye'nin Karadeniz'den sonra Akdeniz'de de başlattığı doğalgaz arama faaliyetlerinin tüm bölge için iyi olacağına işaret eden Meridor, "Bizim açımızdan, bölgede arama yapılması iyi bir işaret. Herşeyden önce, her arama çalışması bize, bölgeye ve deniz altının jeolojik yapısına ilişkin daha çok bilgi ve veri sağlayacak. Bu gerçekten çok önemli. Yani (Akdeniz'de) doğalgaz arama çalışmaları yapmanızdan yanayız ve umarım daha fazla doğalgaz keşfedersiniz. Türk dostlarımızla bu konudaki tecrübe ve deneyimlerimizi paylaşmaktan memnuniyet duyarız. İsrail ve herkes için olumlu bir gelişme olur, çünkü bu Doğu Akdeniz’i daha büyük ve daha güçlü bir doğalgaz kaynağı haline dönüştürebilir." değerlendirmesinde bulundu.

Meridor, doğalgaz sektöründeki ilişkiler güçlendikçe, Türkiye ile iş birliğinin, yenilenebilir ve güneş enerjisi alanlarında da gelişebileceğini söyledi.

Türkiye'nin Gazze Şeridi'ne ilişkin yaşam standartlarının artırılması yönündeki çabalarına da değinen Meridor, "Türkiye’nin bu konudaki çabalarına destek oluyoruz. Gazze’deki insanların iyi bir yaşama sahip olması İsrail’in stratejisinin ana etmenlerinden birisidir. Bu anlamda, Gazze’nin elektriğe kavuşması bizim için önemli, Türkiye’yle bu konuda iyi bir iş birliği içindeyiz." ifadelerini kullandı.

Normalleşmeyle güçlenen opsiyon

Geçen yılın ikinci yarısında hızlanan Türkiye ve İsrail arasındaki normalleşme süreci çerçevesinde, iki ülke arasında yapılacak olası bir gaz anlaşmasıyla bölgedeki kaynakların uluslararası piyasalara Türkiye üzerinden aktarılması opsiyonu güçlendi.

Geçen yıl ekim ayında İsrail Enerji, Altyapı ve Su Kaynakları Bakanı Yuval Steinitz'in Türkiye ziyaretinin ardından, iki ülke öngörülen doğalgaz boru hattı projesine ilişkin diyalog sürecini başlatmıştı.

İsrail’in en büyük doğalgaz sahası olan Leviathan ve Tamar’da yaklaşık 800 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunduğu tahmin ediliyor. Bakan Steinitz da bu kaynaklara ek olarak bölgede yaklaşık 2,2 trilyon metreküp doğalgaz rezervinin daha keşfedilmeyi beklediğini açıklamıştı.