"Rusya'nın enerji tekeli kırılacak"

İSTANBUL - Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) Ekonomi ve Kalkınma Araştırmaları Merkezi Uzmanı Cemil Ertem, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) Projesi'nin, gaz fiyatlarında Rusya'nın tekelini ortadan kaldıracağını, Türkiye'yi enerji konusunda daha bağımsız hale getireceğini belirtti.

Ertem, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın TANAP'a ilişkin, "Bu yıl içerisinde dozerler çalışmaya başlayacak" açıklamalarını değerlendirdi.

TANAP'ın, Azerbaycan'ın ilk kez kendi boru hattı ile kendi gazını Türkiye'nin batı sınırında Avrupalı müşterilerine doğrudan satmasını sağlayacağını vurgulayan Ertem, Azerbaycan'ın kendisine ait boru hattını transit hizmet için ücret ödemek zorunda kalmadan kullanmasının, Avrupa'da Azerbaycan gaz fiyatını daha rekabetçi hale getireceğini kaydetti.

Ertem, "Türkiye de TANAP üzerinden yıllık ekstra 6 milyar metreküp gaz ile birlikte gelecekte Rusya ve İran gazına bağımlı olmaktan kurtulmayı planlıyor. İran, Türkiye'ye bin metreküpüne 585 dolar talep ederek gaz satıyor. Bin metreküplük doğal gazın uluslararası piyasadaki değeri ise 400 dolar civarında. Rusya'dan da son indirimle 400 dolara gaz tedarik eden Türkiye'nin ekonomik olarak en uygun aldığı gaz 330 dolarla Azerbaycan gazı" diye konuştu.

Projenin, Rusya'nın tekelini kaldırmak açısından önemli olduğuna dikkati çeken Ertem, "TANAP projesinin gaz fiyatlarında Rusya'nın tekelini ortadan kaldırıp fiyat rekabeti getirmesi bekleniyor. Proje ayrıca Türkiye ile Azerbaycan arasında bağları kuvvetlendirip, Türkiye'yi enerji konusunda daha bağımsız hale getirecek. Azerbaycan ve Türkiye daha bağımsız politikalar izleyebilecek. Avrupa'nın da TANAP ile Rus gazına olan bağımlılığı azalacak. Başlangıçta Nabucco çok iddialı çıktı, ama Güney Akım ve TANAP projeleriyle etkinliğini kaybetti. TANAP, Nabucco'dan daha efektif bir proje" yorumunu yaptı.

HASEN Bilim ve Uzmanlar Kurulu Başkanı Efgan Niftiyev de, projenin Türkiye'nin hızla büyüyen enerji ihtiyacını karşılamada çok önemli bir kaynak sağlayacağını söyledi.

Niftiyev, "TANAP, Türkiye'ye doğalgaz kaynak çeşitliliği oluşturmanın yanında fiyat avantajını da beraberinde getirecek. Türkiye projeyle sadece tüketici değil, önemli bir transit ülke konumuna gelecek. Bu durum Avrupa enerji güvenliği denkleminde Türkiye'yi çok kritik bir noktaya getirecek" dedi.

 

TANAP'ta başlangıçta 6-7 milyar dolar yatırım yapılacak

 

Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) değerlendirmelerine göre, Azeri gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırmayı hedefleyen projenin yatırım maliyeti toplamda 10 milyar dolar. Proje ilk tasarlandığında maliyet 6-7 milyar dolar olarak saptansa da daha sonra yapılan hesaplamalar projenin 10 milyar dolarlık bir yatırım gerektireceğini ortaya çıkardı.

Altı yılda tamamlanması hedeflenen projeyle Azerbaycan'ın Şahdeniz II alanından bir yılda 16 milyar metreküp gaz Avrupa'ya ulaşacak. Yaklaşık 6 milyar metreküp gaz Türkiye'ye, geri kalanı ise Avrupa'ya teslim edilecek. Yüzde 20 payı BOTAŞ ve TPAO, yüzde 80 payı da Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR'a ait olan boru hattının uzunluğu ise 1.730 kilometre olacak. 10 milyar dolarlık doğrudan yatırımı Türkiye'ye getiren proje, mühendislik, inşaat ve enerji sektörlerinde de istihdam imkanı sağlayacak.