'BOTAŞ 500 milyon dolar fazla ödeme yapacak'

HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA 

TMMOB Makine Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz tarafından hazırlanan Türkiye’nin Enerji Görünümü raporunda, mevcut duruma ilişkin ilginç tespitler yer aldı. Raporda enerji yatırımlarında ilerlemenin durduğu belirtilirken, anlaşmaların BOTAŞ’ın enerji taşıma ve taşıtma işinde 500 milyon dolarlık fazla ödeme yapacağı şekilde dizayn edildiği öne sürüldü. 

Makine Mühendisleri Odası’nın düzenli olarak yayınladığı Enerji Görünümü raporunun son sayısında, devam eden HES yatırımları ile BOTAŞ’ın enerji taşıma ve taşıtma işlemlerine ilişkin önemli bulgular yer aldı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’ndan (EPDK), lisans alan kurulu gücün yüzde 7.5’ini oluşturan projelerin yüzde 11.6’sının lisans almış olmasına rağmen yatırıma geçemediği belirtilen çalışmada, projelerin yüzde 3.73’inin ise EPDK’ya yatırımların gerçekleşme düzeyi hakkında hiç bilgi vermediği bildirildi. Lisans almış olup yatırıma başlayan projelerde ise gerçekleşme oranı yüzde 35 seviyesinde seyrediyor. Gerçekleşme oranı yüzde 10’un altında olan santraller yüzde 53.64 payla tüm santral projelerinin yarısından fazlasını oluştururken, yatırımcıların yüzde 3.75’i ise yatırımların gerçekleşme düzeyi hakkında EPDK’ya bilgi vermiyor. 

TANAP faturası dikkat çekti 
Raporda BOTAŞ’ın taşıma ve taşıtma bedelleriyle ilgili de kurumun zarar edeceğine yönelik bilgiler verildi. Buna göre, müşterilerinin gazını 11 dolar/bin m3 bedelle taşıyan BOTAŞ, TANAP kapsamında gelecek gazın bin metreküpüne Eskişehir’de 79 dolar, Trakya’da ise 103 dolar ödeyecek. Bu durumda kurumun yapacağı fazla ödeme ise 500 milyon doları bulacak. 

Raporun BOTAŞ ile ilgili kısmında, uluslararası şirketlere verilecek boru hattı tesis ve işletme haklarının ülkenin egemenliğine müdahale nedenlerini de doğurabileceği belirtilerek, “Ülkemizin egemenlik haklarını ve iletimdeki BOTAŞ tekelini zaafa uğratacak olan hiçbir uluslararası projeye izin verilmemeli, TANAP, TURANG vb. projeler yeniden ele alınmalıdır” denildi. 

BOTAŞ’ın taşıma ücretleriyle ilgili olarak ise şu iddialar yer aldı: “Müşterilerinin gazını mesafe farkı olmaksızın 11 dolar/1000 m3 bedelle taşıyan BOTAŞ’ın, TANAP Projesinde Türkiye’ye gelecek gazın 1000 m3’ü için Eskişehir’de 79 dolar + yakıt gazı, Trakya’da 103 dolar +yakıt gazı bedeli ödemesi, en iyi ihtimalle 500 milyon dolar fazla ödeme yapmasının anlamı nedir?” 

BOTAŞ’ın yüzde 30 hisseye sahip olduğu TANAP’a yatıracağı 3 milyar dolarla kendi iletim sistemini iyileştirebileceğinin belirtildiği raporda, “6 bcm gazı ek kompresör ve loop hatlarla rahatlıkla taşıyabilirdi. Tabii ki bu yatırım ve işletim giderlerini de taşıma bedeline yansıtmak zorunda kalacaktı ama bu bedel asla 79 dolar gibi uçuk rakamların yanından bile geçmeyecektir” ifadeleri yer aldı.