Devlerin kârı % 48.5 arttı, finansman giderleri kısıldı

Sercan AKINCI

Türkiye'nin net satışlara göre en büyük şirketi, 2016 yılında 34.8 milyar liralık net satış geliriyle bir yıllık aradan sonra tekrar TÜPRAŞ oldu. 'Fortune 500 Türkiye'nin geçen yılki birincisi BOTAŞ ise bu sene listenin 4'üncü sırasında kendine yer buldu. 500 şirket, 2016'da bir önceki yıla göre net kârını yüzde 48.5 artırarak 42 milyar 548 milyon liraya yükseltti. 2015'te finansman giderleri yüzde 68.26 artan devler, 2016'da daha temkinli davranarak, artış hızını yüzde 10.43 ile sınırladı.

Fortune dergisinin bu yıl 10'uncusunu hazırladığı 'Fortune 500' listesi dün düzenlenen bir toplantıyla duyuruldu. İmalat, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerini kapsayan 'Fortune 500 Türkiye' çalışması, son dokuz yıldaki gibi CRIF ve kardeş kuruluşu Dun&Bradstreet Türkiye ile birlikte hazırlandı. Sonuçlara ilişkin bilgi veren Fortune Türkiye Yayın Direktörü Cüneyt Toros, TÜPRAŞ'ın 34,8 milyar liralık net satış geliriyle listenin ilk sırasında yer aldığını duyurdu.

Toros, TÜPRAŞ'ın hemen arkasından Enerji Piyasaları İşletme AŞ'nin (EPİAŞ) 32,9 milyar liralık net satışla ikinci, OMV Petrol Ofisi'nin de 30,7 milyar liralık satış geliriyle üçüncü sırada yer aldığını söyledi. Sonuçlara göre, geçen yıl listenin ilk sırasındaki BOTAŞ ise 29,6 milyar liralık net satışla dördüncülüğe geriledi. Listede yer alan 500 şirketin toplam net satışları yüzde 9,4 lük artışla 2016'da 930 milyar 885 milyon liraya yükseldi. 250,3 milyar lira satış gelirine sahip Fortune 500 Türkiye'nin ilk 10 şirketinin sektörel ağırlığı geleneği bozmayarak petrol ve enerji sektörü oldu.

Listenin 500 üncü sırasında bulunan şirketin net satışı 315.1 milyon lirayı buldu. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin net kârı yüzde 48.5 artarak 42 milyar 548 milyon liraya yükseldi. Şirketlerin esas faaliyet karı yüzde 30.24'lük artışla 71 milyar 240 milyon liraya çıkarken, finansal giderleri yüzde 10.43'lük yükselişle 50 milyar 317 milyon lira oldu.

Aktifte 1 trilyon sınırı aşıldı

Türkiye'nin en büyük şirketlerinin toplam ihracatı yüzde 6.74 artarak 220 milyar 752 milyon lira oldu. İhracat TL bazında artmasına rağmen dolar bazında yüzde 3.86 düşüş kaydetti. Listedeki 393 şirket ihracat yaparken, 107 şirket satışlarının tamamını yurt içinden elde etti. En fazla ihracat gerçekleştiren ilk beş şirkete bakıldığında THY listenin hazırlandığı 10 yılda hep ilk sıradaki yerini korurken, 2016'da 24.9 milyar liralık hizmet ihracatı gerçekleştirdi.

12.2 milyar liralık ihracatla Ford ikinci, 11.2 milyar liralık ihracatla Arçelik üçüncü sırada yer aldı. Listedeki 500 şirketin aktifleri yüzde 25.4'lük artışla 1 trilyon 49 milyar liraya, özkaynakları ise yüzde 19.2'lik yükselişle 405.1 milyar liraya çıktı. Listeye bu yıl 79 yeni şirket gelirken, 183 şirketin satış geliri 1 milyar lira sınırını aştı. Geçen yıl satış gelirleri 10 milyar liranın üzerinde olan şirket sayısı 17 iken, bu yıl 20'ye çıktı. Listede 268 üretim, 123 ticaret, 81 hizmet, 28 inşaat şirketi bulunuyor.

Enerjinin ağırlığı arttı

İlki 2007 yılında açıklanan listede 10 yıllık rakamlarda yaşanan değişimlere ilişkin bir analiz yapan Cüneyt Toros, 10 yılda Türkiye nin en büyük şirketleri net satış gelirlerini yüzde 18.6 artırırken, Apple'ın dolar bazındaki ciro artışının yüzde 776.4 olduğuna işaret etti. Bu anlamda inovasyon ve dijital dünyaya uyumun önemine dikkati çeken Toros, 10 yıllık süreçte majör değişikliklerden bahsedilemese de yaşanan değişimi şu sözlerle özetledi:

"Sektörel bazda bakıldığında 2007'de 5 petrol ve enerji şirketi, 2 bilgi iletişim şirketi, motorlu kara taşıtlar, otomotiv, elektrikli ev aletleri şirketlerimiz vardı ilk 10'da. Bu yıl petrol ve enerji şirketlerinin sayısı 7'ye çıktı. 5 sektörde faaliyet gösterirken 4 sektöre düştü ilk 10 daki şirketlerin dağılımı. Petrol ve enerji şirketlerinin ağırlığı daha fazla artarken, en hızlı büyüyen şirketler hikayesinde BİM var. Turkcell, Türk Telekom gibi şirketler de ikinci 10'a indiler."

Diğer yandan bu yıl listeye 2'nci sıradan giren EPİAŞ'ın bir kaç yıl içinde TÜPRAŞ'tan daha fazla net satış rakamına ulaşabileceği ifade ediliyor. Türkiye'nin doğalgaz ticaret merkezi olması hedefiyle EPİAŞ bünyesinde doğalgaz alım satımının yapılacağı bir piyasa kurulması planı, bu beklentiye destek oluyor. Ayrıca Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu da (EPDK) bunun yapılabilmesi için bir yönetmelik çıkardı.

Şampiyon kârda da en önde

Bu yıl listede Fenerbahçe üç büyük kulüp arasında 548 milyon 229 bin liralık net satış geliri ile birinci olurken, Galatasaray 508 milyon 853 bin lira ile ikinci sırada, Beşiktaş ise 407 milyon 548 bin lira ile üçüncü sırada yer aldı. Buna rağmen faiz ve vergi öncesi kar-zararda Beşiktaş 37.3 milyon lira kâr ile birinci, Galatasaray 35.3 milyon lira ile ikinci sırada yer alırken Fenerbahçe ise 22.6 milyon lira zarar açıkladı. En fazla istihdam sağlayan kulüp ise 627 kişi ile Galatasaray oldu, net satışlarını en çok artıran kulüp de yüzde 82.9'luk artış ile yine Beşiktaş oldu.