Havada 3,5 milyar dolarlık anlaşma
Türkiye 3.5 milyar dolara 109 Kara Şahin üretecek, yerli katkı yüzde 20’den başlayıp yüzde 80’e kadar çıkacak. Proje kapsamında ihracat pazarları için de üretim ilan edilmişti ancak resmi açıklamada bu unsura yer verilmedi.
Mehmet KAYA
ANKARA-Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) Sikorsky’nin en fazla tercih edilen genel maksat helikopter modellerinden biri olan S-70 Black Hawk’ın (Kara Şahin) Türkiye’de T-70 olarak üretilmesine yönelik prosedürlerin tamamlanarak takvimin başladığını açıkladı. Toplam 3,5 milyar dolarlık 109 helikopteri içeren projede, yükleniciler, SSM ve Sikorsky arasında sözleşme tadilinin tamamlandığı duyuruldu. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre bu Sikorsky teknoloji ve üretim uyarlamalarının yapılacağı helikopteri bu yıl içinde TUSAŞ’a getirecek. Projede, TUSAŞ’ta yapılacak montajda, yüzde 20 ile başlayacak üretim yerlileşmesi program sonuna doğru yüzde 80’lere kadar çıkacak. Helikopterlerin motorunu da TEI üretecek.
SSM’den yapılan açıklamada, Sikorsky Aircraft’ın ve diğer alt yüklenicilerin ABD’den ihracat lisansı alımını tamamladığı bunun ardından da sözleşmelerin imzalandığı duyuruldu. Açıklamada, 109 T-70 Kara Şahin helikopterinin 10 yıllık bir dönem içinde üretileceği; TUSAŞ, ASELSAN, TEI ve Alp Havacılık’ın projede alt yüklenici konumda olduğu vurgulandı.
Üretim programı kapsamında, TUSAŞ, T70 helikopterlerinin kabin, kokpit, kuyruk konisi, yatay ve dikey kuyruk, ana ve kuyruk rotor palleri gibi tüm ana parçaların üretimini, nihai montaj işlemlerini, testlerini ve entegre lojistik desteğini yapacak. ASELSAN temel aviyoniklerin geliştirilmesi ve entegrasyonunu ve Sikorsky ile birlikte helikopter kokpiti geliştirilmesini (IMAS) uygulayacak. TEI (TUSAŞ Motor Sanayi), T-700 motorunun üretimini; Alp Havacılık ise iniş takımları, dişli kutusu detay parça üretimi ve dinamik parçalarının üretim ve montajını gerçekleştirecek. Sikorsky, Türkiye T-70 programının yüzde 20 yerli üretim oranıyla başlayacağı ve nihai olarak lisans altında Türkiye’de ürettirilmiş parça ve alt sistemlerin oranının yüzde 80’e yükseleceğini açıklamıştı.
Toplam 109 T70 Kara Şahin, Kara Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Jandarma, Özel Kuvvetler, Emniyet ve Orman Genel Müdürlüğü için üretilecek.
İhracat programı açıklamada yok
Türkiye’nin genel maksat helikopterini lisans altında Türkiye’de üretimi biçiminde 2007’de başlattığı ihale, ATAK programının ortaklarından AgustaWestland ve Sikorsky arasında uzun süre yarışa neden olmuş ve Türkiye kararını 2011’de verebilmişti. Bunun ardından da sözleşme görüşmeleri uzun süre sıkıntılı gitti ve sözleşme imzalandıktan sonra da Sikorsky’nin ABD’den “ihracat lisansı” alma süreci yaşandı.
Program ilk başta, Sikorsky’nin Türkiye’de 109 helikopteri Türkiye için üretmesi ve aynı sayıda 109 T-70’in de Türkiye-Sikorsky ortaklığında ihraç edilmesini içeriyordu. Eğer alcı bulunabilirse Sikorsky 82 helikopteri daha Türkiye’de ürettirmeyi taahhüt etmişti. Böylece program toplam 300 helikopter ile tamamlanacaktı.
SSM’den yapılan açıklamada, ihracat programına ilişkin ilk ihale döneminde verilen bu bilgilere yönelik herhangi bir açıklama yapılmadı. Program bedelinin toplamda 3,5 milyar Dolar olduğu ve 109 helikopteri içerdiği bilgisi verildi.