Socar, 3 milyar dolarlık petrokimya yatırımı için hükümetle görüşüyor

İBRAHİM EKİNCİ

BAKÜ - Türkiye’ye özelleştirme ihalesinden Petkim’i alarak giriş yapan ve halen Türkiye’deki ‘en büyük yabancı yatırımcı’ olarak faaliyet gösteren Azerbaycan enerji şirketi Socar, yeni yatırımla ikinci bir Petkim yaratmak ve kuruluşun bulunduğu Aliağa’da bir ‘kimya parkı’ kurmak istiyor. Socar Global Yatırımlar Daire Başkanı ve Petkim Petrokimya Holding Yönetim Kurulu Başkanı Vagif Aliyev, henüz proje aşamasındaki yatırımın finansal boyutunun tam ortaya çıkmadığını, tahmini 3 milyar dolar olabileceğini söyledi. Aliyev, “Bu niyetimizi hükümet yetkilileri ile de paylaştık. Destekliyorlar. Böyle bir yatırım stratejik teşvik kapsamında olabilir” dedi. Socar Türkiye Genel Müdürü Zaur Gahramanov da “Bölgede özel statülü kimya parkı yapmak istiyoruz. Kauçuk dahil birçok yeni ürün üretimine girmek istiyoruz. Petkim’den daha büyük kapasiteler kurabiliriz” şeklinde konuştu. Bakü’de, 31 Mayıs’ta Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in açılışını yaptığı Caspian International Oil & Gas Fuarı’nda gazetecilere açıklamalarda bulunan Socar Türkiye Genel Müdürü Zaur Gahramanov, “Azerbaycan’ın en büyük dış yatırımı Türkiye’de. Petkim, Star Rafinerisi, TANAP, Petlim, enerji santrali gibi 18 milyar dolarlık yatırımın 11 milyar dolarlık kısmını tamamladık. Türkiye’de yeni işlerimiz olacak. Petkim’in kapasitesi artacak. Satın aldıktan sonra 700 milyon dolardan fazla yatırım yaptık. Petro kimya yatırımlarımızı büyütmek istiyoruz. Bizim işleyemediğimiz için ihraç ettiğimiz hammaddeyi, Türkiye gidip dışarıdan işlenmiş olarak ithal ediyor. Niye? Biz bunları üretebiliriz. Petkim’de özel statülü kimya parkı yapmak istiyoruz. Hükümet destekliyor. En son çıkan üretimi destekleme paketine görüşlerimizi eklediler. Petkim yüzde 93 kapasite ile çalışıyor. Bu bile Türkiye ihtiyacının yüzde 18’ini ancak karşılıyor. Daha fazlasını yapabiliriz. Petkim’i iki üç katına çıkarabiliriz” dedi.

‘Petkim’de yer kalmadı, burayı büyütemeyiz’

Basın mensuplarına, Bakü’de Socar’ın yönetim binasında açıklamalarda bulunan Yatarımlar Daire Başkanı Vagif Aliyev de Türkiye yatırımları konusunda çok önemli bilgiler verdi. Aliyev, “Hükümetle temaslarımız var. Yeni petrokimya tesisleri kurmak istiyoruz. Petkim’i aldıktan sonra 730 milyon dolar yatırım yaptık. Artık orada yeni yatarım için yer yok. Yanında yeni yatarımlar yapmak istiyoruz. Yeni teşviklerden de yararlanmak istiyoruz. Böyle bir yatırımın stratejik yatırım kapsamına alınması finansmanını da kolaylaştırır” diye konuştu. Aliyev, böyle bir yatırımın finansal boyutu hakkındaki soruya da şu karşılığı verdi: “Finansman boyutu proje tam olarak şekillendikten sonra ortaya çıkar. O zaman daha net rakamlar söylemek mümkün. Benim tahminim 3 milyar dolar civarında olabilir. Fazla da olabilir.” Türkiye’de Petkim’i aldıktan sonra her yıl 100 milyon dolar civarında yatırımla büyüttüklerini, Star Rafinerisi, Petlim ve TANAP yatırımlarının başladığını, sürekli yatırım harcaması olduğu için henüz para kazanmadıklarını belirten Aliyev, “Ancak önümüzdeki yıllarda Star devreye giriyor. TANAP’ın yüzde 72’si bitti. Limanın birinci fazını açtık, ikincisi açılıyor. Yatırımlar tamamlandıkça gelirimiz de artacak. Petkim’i pahalı aldık ama piyasa değeri TL bazında yüzde 420 arttı. 2017 Nisan ayı itibariyle piyasa değeri 2.1 milyar dolar” dedi.

Socar’ın Gürcistan’da ve başka ülkelerde de önemli yatırımlar yaptığını ve yeni projeleri olduğunu anlatan Vagif Aliyev, TANAP’ın Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olmasına büyük katkı yapacağını, petrolü, gazı olmadığı halde Avrupa’da enerji ticaretinin merkezi olan Avusturya gibi Türkiye’nin de merkez olabileceğini, Azeri gazı, İsrail gazı, hatta Türkmen gazının geçişi ile birlikte Türkiye’nin enerji ticaretinde önemli bir pozisyon sağlayabileceğini belirtti.

Socar’ın Türkiye’de önemli sosyal sorumluluk projelerine imza attığını da belirten Vagif Aliyev, “Adana’da, İzmir’de, İzmit’te, daha birçok ilde 6-7 okul yaptırdık. Bunları pek dillendirmiyoruz ama 110 milyon liralık harcamadır” diye konuştu.

Sumgait’te büyük yatırım yapıyor

Socar Halkla İlişkiler Müdürü İbrahim Ahmedov da şirketin fiyatların fazla oynak olduğu petrol piyasası risklerini azaltmak için gaz ve daha çok da petrokimya alanına yatırımlara yöneldiğini söyledi. Ahmedov, “Sumgait Kimya Endüstri Parkı’nda önemli yatırımlarımız var. 750 milyon dolarlık yatırımla Polymer tesisi kuruyoruz. Ayrıca gaz işleme zincirinde katma değer yaratmak ve işleme teknolojilerini en yüksek çevresel standartlara getirmek için Carbamide (Üre) tesisi kuruyoruz. Bu da 750 milyon euroluk bir yatırımdır. Yine Çinliler ile ortak Gaz İşleme ve Petrokimya Kompleksi (GPC) kuruyoruz. Yatırım değeri çok daha büyüktür” dedi.

Rakamlarla Socar Türkiye
- Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR, 2008’de Petkim’i satın alarak Türkiye’de faaliyetlerine başladı.
- Arkasından STAR Rafinerisi, PETLİM Konteyner Terminali ve RES projelerine başladı.
- Türkiye’de toplamda yaklaşık 18 milyar dolarlık bir yatırım gerçekleştirecek. (STAR Rafinerisi 6 milyar dolar, Liman 450 milyon dolar, PETKİM özelleştirmesi 2 milyar 40 milyon dolar, satın alım sonrası yapılan yatırımlar ise 730 milyon dolar ve TANAP 8.5 milyar dolar.)
- Star, yıllık 10 milyon ton ham petrol işleme kapasiteli olacak. 1,6 milyon tonluk nafta ile dizel, jet yakıtı ve LPG gibi petrol ürünleri üretilecek.
- Yatırımların ilk fazı bittiğinde SOCAR Türkiye, Türkiye’nin üç büyük holdinginden biri ve en büyük endüstriyel holdingi olacak.
- STAR Rafinerisi’nin yüzde yüzde 88,4’ü, TANAP’ın yüzde 72,4’ü tamamlandı.
- PETLİM’in 1. fazı bitti. Dünyanın en büyük ikinci konteyner terminal işletmecisi olan APMT tarafından 28 yıllık süre ile işletilecek ve dünyanın en büyük gemileri limana yaklaşabilecek.
- 51 MW’lık RES devreye alınıyor.
- SOCAR Türkiye’de taşeronlar ile birlikte 30 bin kişi çalışıyor.

Rakamlarla küresel Socar
- Avrupa’nın en önemli enerji şirketlerinden biri. Petrol, gaz, petro kimya alanlarında sondaj, çıkarım, üretim alanlarının tamamında faaliyet gösteriyor. Çok sayıda alt bölüm ve iştiraki var.
- Güney Gaz Koridoru’na öncülük ediyor.
- Gürcistan gaz dağıtım şebekesini işletiyor. İsviçre, Romanya, Gürcistan, Ukrayna ve Azerbaycan’da perakende istasyon ağı geliştiriyor.
- SOCAR Trading ile birçok ülkeye petrol ve gaz ihraç ediyor, Malta’daki LNG-to-Power Projesi gibi ortak projelere katılıyor.
- Geliri: 32.2 milyar dolar
- Varlıklar: 25.6 milyar dolar
- FAVÖK: 3.045 milyar dolar
- Toplam özsermaye: 9.4 milyar dolar
- Azerbaycan’daki petrol üretimi, 2016: 303.1 milyon varil
- Azerbaycan’daki doğalgaz üretimi, 2016: 29.4 milyar metreküp (bcm)
- 2020 yılı için beklenen gaz üretimi: yılda 50- 55 milyar metreküp (bcma)
- 14 Üretim Paylaşım Anlaşması (PSA) imzaladı. 11 ülkeden 21 uluslararası enerji şirketi ile çalışıyor.