Yeni yatırım, 6 milyar dolarlık cari açığı bitirecek

ÖZLEM ERMİŞ BEYHAN

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR'ın 2019 yılı için Türkiye'de "büyük planları var". Bu açıklamayı yapan Türkiye CEO'su Zaur Gahramanov, Türkiye'nin yıllık 6 milyar dolarlık ithalatını yerlileştirecek yeni petrokimya yatırımlarının bu yıl başlayacağını açıkladı.

Basınla bir araya gelip soruları yanıtlayan Gahramanov'un yaklaşık 2 milyar dolara mal olacağını söylediği tesis BP - SOCAR ortaklığında yapılacak ve dünya standartlarında PTA, P-Ksilen ve aromatik ürünler üretecek. Gahramanov, yatırım için bir finansal ortak alma konusunda çalışmalar yaptıklarını ve görüşmelerin sürdüğünü de açıkladı. Bilindiği gibi SOCAR Türkiye'nin yüzde 13 hissesi, Ağustos 2015'de Goldman Sachs tarafından 1,3 milyar dolara satın alındı. Gahramanov 2021 için planlanan bir halka arz ile çoğunluk hisse kendilerinde kalmak üzere bu hisselerin satılabileceğine işaret etti.

Gahramanov'un verdiği bilgilere göre İzmir Aliağa'daki tüm iştirakleri kapsayan 1.453 hektarlık arazi için 'Özel Endüstri Bölgesi' unvanını alınması, başta STAR Rafineri olmak üzere yatırımların önünü açtı. "Bu karar öncesi bürokrasi her bir imzayı aylarca geciktirebiliyordu. STAR'ın 1 ay gecikmesinin maliyeti 70 milyon dolardı. Birkaç ay böyle bir gecikme yaşadık. Oysa özel endüstri bölgesi olduktan sonra bürokrasi son buldu. Başkanlık sistemi ile de bakanlıklar arasında zaman kaybetme dönemi kapandı. Artık sadece tek bir bakanlıktan süreci yönetebiliyoruz" ifadesini kullanan SOCAR Türkiye CEO'su, özel endüstri bölgesi olmanın BP'nin ortaklığına da vesile olduğunu söyledi. Gahramanov, "Biz yeni tesisi BP lisansı alarak yapacaktık ancak özel endüstri bölgesi ilanı sonrası bize geldiler ve ortak yatırım yapma yolu açıldı" dedi.

"Biz yabancı değiliz"

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR, 2008 yılında Özelleştirme İdaresi'nden Petkim'in yüzde 51 hissesini satın alarak Türkiye'deki faaliyetlerine başladı. SOCAR'ın Türkiye'deki yatırımları tamamlandığında, değeri 19,5 milyar dolara ulaşacak. Bugüne kadar Petlim, Petkim, STAR Rafineri ve TANAP dahil yapılan yatırım harcamaları 14,2 milyar doları buldu. SOCAR, şu an Türkiye'de en büyük doğrudan dış yatırımcı konumunda yer alıyor. Gahramanov, "Aslında biz yabancı değiliz, son 2 yılda Türkiye'nin en büyük yatırımcısıyız" ifadesini kullandı.

STAR 2 ayda tam kapasiteye çıktı

SOCAR'ın önemli yatırımlarından biri olan STAR Rafineri, yıllık 4,8 milyon ton dizel, 1,6 milyon ton jet yakıtı, 1,6 milyon ton nafta, 700 bin ton petrokok, 500 bin ton reformat, 400 bin ton karışık ksilen, 300 bin ton LPG ve 160 bin ton kükürt üretecek. Bu ürünlerin tamamı Türkiye'nin ithal ettiği ürünlerden oluşuyor. STAR Rafineri, petrol ürünleri ithalatında her yıl 1,5 milyar dolar civarında tasarruf sağlayacak. Gahramanov, 4-5 ayda tam kapasiteye çıkmayı planladıkları STAR'da sadece 2 ayda bu seviyeye ulaşabildiklerini bunu kendileri için önemli bir başarı olduğunu söyledi. Günde 214 bin varil ham petrol işleme kapasiteli rafinerinin depolama kapasitesi 1,64 milyon metreküp.

Rüzgarda yeni yatırım planlıyor

SOCAR bir petrol ve gaz şirketi ancak önemli bir rüzgar enerjisi yatırımına da imza attı. Yaklaşık 55 milyon Euro ile yapılan yatırımla iki fazdan oluşan Petkim RES'in 17 rüzgar türbin jeneratorü ile yılda yaklaşık 200 gigavat saat elektrik üretme kapasitesine sahip. Gahramanov, Türkiye'de rüzgar yatırımında önemli bir fırsat gördüklerini, yeni yatırımlar için arayışta olduklarını da açıkladı.

Petrol 65 doların üstüne çıkmamalı

SOCAR Türkiye CEO'su Gahramanov, petrol fiyatının 65 doların üzerine çıkmaması gerektiğini düşünüyor. Gahramanov, petrol piyasasının art-talep dengesinin çok ötesinde bir dinamikle işlediğine vurgu yaparak, "Spekülasyonlar arz-talep dengesini değiştiriyor. Bankalar ve hedge fonlar bu çok karlı pazarda dengelerle oynuyor" ifadesini kullandı.

"Dağıtımda büyük ölçekli bir alımla ilgileniyoruz"

SOCAR kısa süre önce Alman enerji şirketi EWE'nin Türkiye'de sahip olduğu iki doğalgaz dağıtım bölgesi başta olmak üzere enerji faaliyetlerinin tamamını satın aldı. Şirket, gaz dağıtım alanında 2019'da satın alma yapmak istediğini daha önce açıklamıştı. CEO Gahramanov yeni satın almalara açık olduklarını da açıkladı. "Bizim yaptığımız analize göre Türkiye'de en büyük karı, pazarın ilk 3 büyük oyuncusu elde ediyor. Pazarda büyük pay sahibi şirketlere dair bir fırsat ortaya çıkarsa bununla ilgileniyoruz" diyen Gahramanov, SOCAR Türkiye'nin İstanbul Havalimanı'nda 9 akaryakıt istasyonunun işletme hakkıyla ilgili ihaleyi kazandığını da hatırlattı. Şirket, 9 istasyonla, toplamda 16 bin 280 metrekarelik bir alanda faaliyet gösterecek. İstasyonlar; tüketicilerin, araç kiralama firmalarının, taksilerin ve havaalanı taşıtlarının yakıt ihtiyacını karşılayacak.

Vadeler 105 güne kadar uzadı

Petkim'de 14 ana ve 8 yardımcı üretim tesisinde 60 farklı türde ürün üretiliyor. Bu ürünler, ağırlıklı KOBİ olmak üzere 6 bin üretici tarafından kullanılıyor. Gahramanov, son aylarda KOBİ'lerin taleplerinde önemli bir değişim gözlemediklerini, ancak vadelerde 105 güne kadar uzamalar olduğunu gördüklerini belirtti. Petkim'de üretilen yüksek kalitedeki ürünler, 50'den fazla ülkeye ihraç ediliyor. Türkiye'nin petrokimya ihtiyacının yaklaşık yüzde 20'sini karşılıyor.