İran'ın Çin'le yürüttüğü "gizli ticaret" deşifre oldu! ABD yaptırımlarını delen sistem

ABD'nin nükleer faaliyetleri nedeniyle İran'a yönelik yaptırımları ağırlaşırken, Tahran yönetiminin Çin'le yürüttüğü gizli ticaret deşifre oldu. İran petrolünün tek alıcısı konumundaki Çin'in, petrol karşılığında İran'da altyapı yatırımlarını üstelendiği ortaya çıktı. Tahminlere göre İran'ın geçen yıl Çin'e yaptığı petrol ihracatı 43 milyar doları buldu.

07 Ekim 2025 09:45

07 Ekim 2025 12:57

İran'ın Çin'le yürüttüğü "gizli ticaret" deşifre oldu! ABD yaptırımlarını delen sistem

ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) verilerine göre; İran, Rusya'nın ardından 34 trilyon metreküple dünya genelinde en fazla gaz rezervine sahip ikinci ülke konumunda. Petrol rezervleri bakımından da dünya üçüncüsü. Ancak İran, yaptırımlar nedeniyle çıkardığı petrolün neredeyse tamamını yüzde 30 indirimle Çin'e satabiliyor.

Çin, ABD yaptırımlarını 'takas'la deldi

ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları, Tahran yönetiminin petrolden para kazanmasını zorlaştırsa da Çin bu durumun üstesinden gelmeyi başardı.

Wall Street Journal'ın kaynaklarına göre (WSJ), Tahran'la Pekin'in petrol ticareti, takas sistemi ile yürütülüyor. Çin, petrol karşılığında devlet destekli şirketleri aracılığıyla İran'a altyapı yatırımlarında bulunuyor.

Çin'den İran'a 25 milyar dolarlık altyapı yatırımı

Geçen yıl 8,4 milyar doları bulan petrol ücretinin Çin'in finans mekanizması Chuxin ve ihracat kredi sigortası kuruluşu Sinosure tarafından İran'daki altyapı işlerini üstlenen şirketlere aktarıldığı belirtildi. AidData verilerine göre, Çin şirketleri 2000-2023'te İran'ın 25 milyar dolarlık altyapı işini üstlendi.

Çin Dışişleri Bakanlığı gizli tutulan bu petrol ticaretine yönelik bir açıklama yapmazken, hukuk dışı tek taraflı yaptırımlara karşı çıktığını vurguladı.

İran petrolünün yüzde 90'ı Çin'e gidiyor

ABD Enerji Enformasyon İdaresi'nin (Energy Information Administration/EIA) tahminlerine göre İran geçen yıl 43 milyar dolarlık ham petrol ihracatı yaptı. Batılı yetkililer bu satışın yüzde 90'ının müşterisinin Çin olduğunu düşünüyor.

ABD'nin nükleer yaptırımlarının ardından 2018 sonrasında İran petrolünün en büyük müşterisi Çin oldu. Çin yurttaşları ve şirketleri de yeni yaptırımlardan etkilense de Tahran'la Pekin arasındaki petrol ihracatı büyük ölçüde aynı kaldı.

Çin, İran'a yönelik yaptırımlarını hukuka aykırı görse de İran'la iş yapan şirketlerin uluslararası finans sisteminden dışlanması ihtimali, Çinli devlerin ticaretten çekinmesine neden oluyor.