Çin bir numara olur mu?

IMF 2011 yılı Dünya Ekonomisi Görünüm Rapor'una göre (World Economic Outlook)  Çin Halk Cumhuriyeti 2016 yılında satın alma gücü paritesine göre dünyanın bir numaralı ekonomisi olacak. Bu haberin Çinlilerin hoşuna gitmiş olduğunu tahmin ediyorum. Ancak Çinliler bir numara olmanın ne demek olduğunu iyi algılamak durumundalar.

Eğer bir karşılaştırma yapmak istersek, bunu kendi ülkemizden örnek vererek yapalım. Özellikle şu aralar Türkiye'nin dünyanın on altıncı ekonomisi olduğu bir efsane gibi anlatılıyor. (Şunu belirtmeden geçmeyelim, Türkiye 2000 yılında da dünyanın on altıncı büyük ekonomisi idi. Yani bu yeni bir olgu değil). Ancak bu efsaneye inananlar bir türlü bu konuda şu sorulara yanıt vermiyorlar:

- Neden Türkiye'nin altında yer alan Hollanda, Norveç gibi ülkelerin vatandaşları daha yüksek refah düzeyinde yaşıyor?

- Yine neden bu ülkelerin vatandaşları Türkiye'ye göç etmek istemiyorlar da, Türk vatandaşları bu ülkelere kapağı atmaya çalışıyor?

Esasında yanıt basit, her iki sorununda yanıtı ortak. Bu ülkelerde kişi başında GSYİH daha yüksek, gelir dağılımı daha adil, daha nitelikli eğitim ve sağlık hizmetleri alıyorlar, daha güven içerisinde yaşıyorlar, daha çok insan haklarına sahipler ve belki de daha önemlisi daha özgürler.

Şimdi gelin bu çerçeve de 2016 yılında Çin'in en büyük ekonomisi olacak olması durumunda, iktisadi yapılanması ve yukarıda sıraladığımız değerlerin ne kadarına sahip olacağını değerlendirelim.

-Çin şu anda tek partili bir yönetime sahip. Çin halkı, yarıştığı ABD halkına göre daha az özgürler.

- Çin'de gelir dağılımı ciddi biçimde bozuk. Yani artan GSYİH'nin paylaşımı adil değil.

- Çin mevcut yüzde 10 büyümeyi, sendikaların olmadığı, bölgesel asgari ücret uygulandığı ve ciddi emek sömürüsünün olduğu bir yapı ile sahiptir. Çin'in bu durumu önümüzdeki yıllarda koruması zor. Dolayısıyla Çin'in 2016'da bu yüksek ortalamaya sahip büyümeyi yakalama olasılığı şimdikine göre daha düşük.

- Çin şu anda ABD'nin sahip olduğu teknolojik üstünlüğe 2016'da da sahip olamayacak. Örneğin bir silikon vadisi olmayacak.

- ABD dünyanın en büyük askeri gücüne ve silah teknolojisine sahip. Çin 2016'da da bu noktaya erişemeyecek gibi duruyor.

Ülkeler hayalleri ile rekabetçi olur. Amerika rüyası hala geçerli iken, Çin rüyası daha doğmadı bile. Dolayısıyla bir numara olmak sadece GSYİH büyüklüğü ile olmuyor. Çin'in bir numara olması için daha çok yolu var.