İstihdam seferberliğinin ilk yarı karnesi
İstihdam seferberliği, referandum takvimiyle ekonomi gündeminin ilk sıralarına yerleşti. Görünürde istihdamın artması için dört koldan çaba harcanıyor.
Doğrudan istihdam artışını hedefleyen SGK primi desteği, prim erteleme gibi planların yarı sıra çeşitli adlar altında piyasaya sürülen teşvik paketleri birbirini izliyor. Bu önlemleri vergi ve prim borcu afları tamamlıyor.
Bankacılık alanında Kredi Garanti Fonu planı ve banka bilançolarında tanım değişiklikleri yoluyla kredilerin hızla artırılması dolaylı yoldan ciddi bir istihdam desteği uygulaması.
Bunları bütçe açığında hızlı artış pahasına kamu harcamalarını artıran politikalar tamamlıyor. Bunun faturası geçen yılın ilk 7 ayında 1.28 milyar TL fazla veren bütçenin, bu yıl 24.3 milyar dolar açık vermesi oldu. Sosyal güvenlik açığının finansmanı için bütçeden aktarılan kaynak miktarı da yüzde 118 artarak 22.8 milyar lirayı aştı.
Bu faturalara karşın istihdam cephesindeki performansın geçmiş yıllara göre pek farklı olduğunu söylemek mümkün değil. Hatta bazı noktalarda geçmiş yıllardan daha kötü bir performans var. İyimser yaklaşımla söylenebilecek tek şey, “Bunlar da olmasaydı işsizlik çok daha korkutucu şekilde artardı” olabilir.
TÜİK'in açıkladığı mayıs dönemi verileri, nisan, mayıs ve haziran aylarının ortalaması. Dolayısıyla istihdam seferberliğinin ilk yarı performansını yansıtıyor. Mayıs ayları itibarıyla 2017'de elde edilen yıllık artışları, önceki 2 yılın performansı ile karşılaştırdığımızda ortaya çıkan karne şöyle:
* Mayıs 2017 verilerine göre istihdamda 621 bin kişilik bir yıllık artış gerçekleşti. Bu artış, seferberliğe rağmen 2016'daki 795 bin kişilik artışın çok gerisinde.
* Mayıs 2017 döneminde işsiz sayısındaki yıllık artış 330 bin oldu. Bu rakam hem 2015, hem de 2016”dan daha fazla. İşsiz sayısındaki yıllık artış 2015'te 238 bin, 2016'da 106 bin olmuştu.
* İstihdam seferberliğinin asıl hedefi olan ücretli ve yevmiyeli çalışan sayısındaki atış bu yıl 283 bin oldu. Bu rakam 563 bin olan 2015'teki artışın yaklaşık yarısı, 863 bin olan 2016 artışının ise ancak üçte biri kadar.
* Mayıs döneminde işsizlik oranı bir yıl öncesine göre 0.77 puan arttı. Bu rakam önceki iki yıldan da daha yüksek. 2015'teki artış 0.50 puan, 2016'daki artış 0.10 puan idi.
* Gençler tarafındaki karne daha da kötü. 2016 mayısında genç istihdamındaki yıllık artış 131 bin olmuştu. Bu yıl ise seferberliğe rağmen genç istihdamı bir yıl öncesinin 55 bin altında.
* Gençler arasındaki işsizlik oranı bir yıl öncesine göre 2015'te 1.2 puan, 2016'da 0.4 puan artmıştı. Bu yılki genç işsizlik oranı artışı ikisinin de çok üzerine çıkarak 2.44 puan arttı.
* Ne eğitimde, ne de işte olan 15-24 yaş grubu gençlerin sayısı mayıs dönemleri itibarıyla yıllık olarak 2015'te 33 bin, 2016'da 42 bin azalmışken, 2017'de 51 bin arttı.
* Kayıt dışı istihdam cephesinde de durum kötüye gitti. 2015'te 1.72 puan, 2016'da 0.15 puan azalan kayıt dışı oranı, Mayıs 2017'de bir yıl öncesine göre 0.41 puan arttı.
