Premier Lig diğer liglerden niye daha üstün?
Bu hafta Premier Lig’i rekabette daha üste taşıyan koşulları sağlayan şeyin ne olduğunu sizlere anlatmaya çalışacağım. Kısacası, Premier Lig’de “Değirmenin suyunun nereden geldiğini?” tartışacağız.
Avrupa’nın en önemli ve en değerli ligi konumundaki Premier Lig diğer merkez liglerle arayı açıyor. Deloitte’un son raporuna göre, merkez ligler içinde Premier Lig 204-15 sezonu itibariyle yıllık 3.9 milyar euro gelir yaratmış durumda. Bir önceki yıla göre gelirlerini %32 artıran Premier Lig’i 2.3 milyar euroluk geliriyle Alman Bundesliga takip ediyor. Üçüncü sırada yer alan lig ise 1.9 milyar euroluk geliriyle İspanyol La Liga.
Premier Lig’in gelirlerin bileşimine bakıldığında ise toplam gelirler içinde en büyük payı %47 ile naklen yayın gelirlerinin aldığını, ticari gelirlerin %31, maç günü gelirlerinin %22’lik bir paya sahip olduğunu gözlemliyoruz.
Premier Lig temel yakıtını nereden sağlıyor?
Şüphesiz ki, Premier Lig sadece dünyanın en çok izlenen ligi değil, aynı zamanda dünyanın en zengin ligi de…Premier Lig’in temel gelir kaynaklarına bakıldığında, Premier Lig kulüplerinin kendi faaliyetlerinden yarattığı gelirleri, televizyon yayın haklarının satışından doğan yayın gelirleri, sermaye ve para piyasasından sağlanan gelirleri ve yabancı sermaye yatırımı olarak gelen gelirleri görebiliriz. Sözü edilen bu gelirler içinde iki temel gelir kaleminin, Premier Lig için hayati öneme sahip olduklarını söyleyebilirim Bunlar: 1) Naklen yayın gelirleri, 2) Yabancı sermaye yatırımlarıdır.
Premier Lig’e son 10 yılda 8 milyar euro yabancı sermaye geldi
Premier Lig’de son on beş yılda kulüplere yapılan toplam sermaye yatırımları 8 milyar euroya ulaşmış durumda. Son on yılda bu yatırımlardan en fazla payı alan iki kulüp görüyoruz. Chelsea ve Manchester City’e aktarılan kaynak son 10 senede bir milyar sterlinin üzerine çıktı. (1) Premier Lig’e sermaye yatırımı yapan yabancılara baktığımızda ise 11 kulübün ortaklarının Ada dışından gelen yatırımcılar olduğunu görüyoruz. Bu kulüpler: Arsenal, Aston Villa, Chelsea, Hull City, Leicester City, Liverpool, Manchester City, Manchester United, Queens Park Rangers, Southampton, Sunderland.
Yeni yayın artışından sonra kulüpler ihya oldu
Rekor naklen yayın ihalesinden sonra kulüplerin gelirleri de önemli ölçüde arttı. 2016-19 döneminde, lig şampiyonu aynı perforfmansla toplam gelirini %55 artırarak 97,5 milyon sterlinden 151,6 milyon sterline yükseltebilecek. Lig’den düşen bir takımın (Cardiff City’nin) bile geliri 62.1 milyon sterlin’den, 92.4 milyon sterline ulaşmış olacak.
Premier Lig’de kulüplerin gelirleri artmaya devam ediyor
Deloitte’un en son tarihli raporuna göre (2) 20 Premier Lig kulübünün maç günü gelirleri bir önceki yıla göre %5 artarak 616 milyon sterline ulaştı. Aynı dönemde sponsorluk gelirlerinde yaşanılan önemli artışlar, ticari gelirleri de, tam 5.5 kat artırarak, 135 milyondan 884 milyon sterline yükseltti.
Premier Lig havuz gelirleri dağıtımında diğer ligleri geride bıraktı
Artan parasal gelir, sonuçta Premier lig havuz gelirlerini artırdı. Bu gelişim Premier Lig’i, diğer merkez liglere karşı önemli bir üstünlüğe taşıdı. Nitekim, 2013-14 havuz gelirleri dağıtımını esas alarak düzenlediğimiz tablodan da görülebileceği üzere Premier Lig havuz gelirleri, diğer liglerin havuz gelirlerine karşı ciddi bir üstünlüğe ulaşmış durumda. Burada La Liga’da havuz geliri olmadığını vurgulayalım.
Gelirler arttı ama giderler de!
Premier Lig’de kaydedilen gelir artışı, giderlerde de önemli artışlara neden odu. Özellikle, oyuncu ücretleri, gider kalemleri içindeki payını daha da arttırdı. 2013-14 sezonunda oyuncu ücretleri toplamı, bir önceki sezona göre %7’lik bir artışla 1.9 milyar sterline yükseldi.(4) 2015 Yaz transferlerine harcadığı 870 milyon sterlinle Premier Lig Avrupa’nın en fazla para harcayan ligi oldu. (5) Premier Lig’de mücadele eden 20 İngiliz kulübünün toplam borçları 2014 sonu itibariyle 2.5 milyar sterine ulaştı. (6) Bu borçlanmanın % 71,4’ü yedi kulüpten geliyor. Chelsea, Arsenal, Newcastle United, Manchester United, Aston Villa, Leicester ve Queens Park Rangers Premier Lig’de en borçlu kulüpler olarak görünüyor.
Sonuç
Premier Lig bugün yeryüzünün en fazla izlenen ve en fazla para kazanan futbol liglerinin başında geliyor. Futbol bu ligde tam anlamıyla bir ‘show business’a dönmüş durumda. Sportif performansı parasal performansa, parasal performansı da sportif performansa dönüştürme başarısında Premier Lig’in üstüne başka bir lig yok. Premier Lig bu özelliklerini kullanarak, kendisine rekabet üstünlüğü sağlamaya devam ediyor. Özellikle, yayın gelirleri başta olmak üzere çoğu gelirde Avrupa futbol gelirlerinin %20’sini tek başına üreten lig konumunda. Premier Lig bu kadar başarılı olunca, kulüplerin şirket şeklinde örgütlenmelerinin de sağladığı avantajla Premier Lig’e yabancı sermaye akıyor. Futbolu her türlü yönüyle endüstriyel ve finansal futbola adapte edebilen Premier Lig, gerçekten de Düünya’nın en değerli ve en iyi Ligi olmayı hak ediyor.
