Yoksul bölgelerin Meclis’teki ağırlığı azalıyor
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) önümüzdeki seçimlerde illerin çıkaracakları milletvekili sayılarını belirledi. Bu kez il nüfuslarındaki değişimlerin yanı sıra toplam milletvekili sayısındaki değişiklik de hesaba girdi. Son anayasa değişikliğine göre önümüzdeki seçimlerde milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkacak.
İllerin çıkartacağı milletvekili sayılarındaki değişime, coğrafi bölgeler ve gelişmişlik düzeyleri penceresinden bakınca ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor. Son değişiklikle sosyo- ekonomik gelişmişlik düzeyi açısından geri ve yoksul illerin Meclis’teki temsil oranı biraz daha geriliyor. Buna karşın Meclis’te temsil ağırlığı en fazla artan iller, en gelişmiş illerden oluşuyor.
Yoksul bölgelerin aleyhine gelişen bu eğilim, sadece yeni düzenleme için değil, geçmiş dönemler için de geçerli.
Bu durum bir yönüyle yoksul bölgelerden göçün bu illere ilave bir siyasi faturası niteliğinde.
Milletvekili sayılarının dağılımındaki değişime, coğrafi bölgeler ve illeri sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerine göre sınıflandıran teşvik bölgeleri temelinde bakarsak şöyle bir manzarayla karşılaşıyoruz:
■ Son değişiklikle artan 50 milletvekilinin 22’si en gelişmiş illerden oluşan 1. teşvik bölgesine gidiyor. En gelişmiş illerin Meclis’teki sandalye sayısı 201’den 223’e çıkıyor.
■ İkinci derecede gelişmiş illerden oluşan 2. bölge ile orta düzeyde gelişmiş illeri temsil eden 3. bölgenin milletvekili sayısı 8’er artıyor.
■ Ortanın altında gelişmişlik düzeyindeki 4. bölgenin milletvekili sayısı 4 artarak 64’ten 68’e, yoksul illerden oluşan 5. bölgenin milletvekili sayısı ise sadece 2 artarak 59’dan 61’e çıkıyor. En yoksul illeri toplayan 6. bölgenin milletvekili sayısı ise 6 artarak 71’den 77’ye çıkıyor.
■ Teşvik bölgelerinin Meclis’teki temsil oranlarındaki değişime bakarsak gelişmişlikte daha iyi durumda olan ilk üç teşvik bölgesinin payı artarken, yoksul üç bölgenin payının azaldığını görüyoruz.
■ En gelişmiş illerden oluşan 1. bölge, 0.62 puanla temsil oranı en fazla artan bölge oluyor. Önümüzdeki seçimde en gelişmiş illerin meclisteki ağırlığı yüzde 36.55’ten yüzde 37.17’ye çıkacak.
■ Orta gelişmişlikteki 3. bölge temsil ağırlığı artışında ikinci sırada yer alıyor. 3. Bölgenin meclisteki ağırlığı 0.24 puan artarak yüzde 13.09’dan yüzde 13.33’e çıkıyor.
■ Meclis’teki temsil oranı en fazla düşenler ise 4. bölge ile 5. bölge olacak. 4. bölgenin temsil oranı 0.30 puanlık kayıpla yüzde 11.64’ten yüzde 11.33’e, 5. bölgenin temsil oranı ise 0.56 puanlık kayıpla yüzde 10.73’ten yüzde 10.17’ye iniyor.
■ Bu küçük kayıplar uzun dönemde ciddi bir fark yaratıyor. 2002 seçimlerine göre 4. bölgenin temsil kaybı 2.48 puanı, 5. bölgenin kaybı ise 2.56 puanı buluyor. Buna karşın 1. bölgenin aynı dönemde temsil ağırlığında meydana gelen artış 5.71 puanı buluyor.
■ Toplam milletvekili sayısı 50 artacak olmasına karşın 4. ve 5. Bölge, önümüzdeki seçimde 2002 seçimlerine göre sırasıyla 8 ve 9 adet daha az milletvekili çıkarabilecek. 2002’ye göre Karadeniz Bölgesi’nin milletvekili sayısı 9, Doğu Anadolu Bölgesi’nin ise 3 azalacak.
