'Kritik Kongre'nin ekonomik etkileri büyük olabilir

Aydın ŞAHİNALP

Yuanda bir aylık volatilite (oynaklık) 35 baz puan artarak 19 Ocak’tan bu yana en yüksek seviyesi olan yüzde 5,78’e yükseldi. Çin parası yüzde 0.6 ile bir ay içinde en büyük kazancı elde ederek dolar karşısında 6.5838’e kadar çıktı. Bu yükselmede Çin Merkez Bankası (PBoC) Başkanı Zhou Şiaochuan’nın, Komünist Parti Kongresine sayılı günler kala Çinli bir finans dergisine verdiği röportajda, sermaye kontrollerinin gevşetilmesi için çağrıda bulunmasının etkisi büyük oldu. Banka ayrıca günlük referans faizini analistlerin beklediğinden daha güçlü seviyelerde tutuyor. Politika yapıcıları, PBoC’nin iki yıl önce yuanda devalüasyona gitmesinden bu yana döviz kurundaki büyük dalgalanmaları önlemek için doğrudan müdahale, başta sözel olmak üzere sabitleme yönlendirmeleri ve sermaye kontrollerini aktif biçimde kullanıyor.

İki numaralı ekonomi Çin’de en önemli siyasi olaylardan biri olan Komünist Parti Ulusal Kongresi, her beş yılda bir düzenleniyor. Bu yıl 19’uncusu gerçekleştirilecek Kongre, ülkenin politik geleceği kadar ekonomisinin de yeniden şekillendirme potansiyeline sahip. 18 Ekim’de başlayacak olan 19. Kongre daha da büyük bir değişime neden olabilir. Devlet Başkanı Şi Cinping’in merkezileştirme gücünü ne kadar başarılı bir hale getirebileceğine bağlı olarak, Çin’in uzun vadeli zorluklarını daha kararlı bir şekilde ele alıp 20 yıllık kolektif liderliğin ve temkinli hükümetin oybirliği ile sonlandıracağını işaret edebilir.

Tarihi kongre başladığında, Genel Sekreter ve Devlet Başkanı Şi Cinping, 89 milyon üyeli Komünist Partinin üst kademesinde bulunan yaklaşık 2 bin 300 delegeye bir çalışma raporu sunacak. Söz konusu rapor, son beş yılın başarılarını ve derslerini özetlerken Çin’in 2022’ye kadarki süreç içinde büyük bir vizyonunu oluşturacak. 24 Ekim’de ise 205 üye ve 171 alternatiften oluşan 19’uncu Merkez Komitesi seçilecek.

Ve Parti Kongresi Başkan Şi’nin yapacağı bir konuşma ile sonuçlanacak. Ertesi gün ise yeni Merkez Komitesinin ilk genel kurulunda parti liderliğinin çekirdeğini oluşturan Politbüro’nun 25 üyesini ve en önemlisi Politbüro Daimi Komitesi’ni (şimdiki yedi üyeyi de değiştirebilir) seçecek.

İzlenmesi gereken üç başlık

Son beş yılda alınan radikal yolsuzlukla mücadele kararıyla ülkenin bu sorundan arınmasının ardından yaklaşan Parti Kongresi’nin, 2007’deki gibi tipik bir ara sınav güç değişikliği şeklinde geçme olasılığı çok düşük. Devlet Başkanı Şi’nin iktidarını merkezileştireceği konusunda fikir birliği oluşmuş durumda. Ancak asıl sorun gücün ne derece merkezileştirileceğinde yatıyor. Örneğin Politbüro Daimi Komitesi gibi radikal kurumlarda bir değişim olacak mı?

Yakından izlemesi gereken üç ana başlık bulunuyor.

■ Başkan Şi, liderlik pozisyonu ve ideolojisini en üst düzeye yükseltip “Şi Cinping düşünce” sistemini kristalletir egemen parti ideolojisi olarak onaylayacak mı?

■ Politbüro’nun oluşum kompozisyonu ve emeklilik ile ilgili konularda değişiklikler olacak mı? Bu iki unsur Şi’ye liderlik kapılarını iki beş yıllık dönemden daha uzun aralayabilir.

■ Politbüro ve Daimi Komite’deki olası değişiklikler ardından makroekonomik ekibi kim yönetecek? Kongre’den sonra hâlihazırdaki başbakan yardımcıları, kabine üyeleri ve Çin Merkez Bankası (PBoC) Başkanı değiştirilecek gibi görünüyor.

Suudi petrolünü yuanla almak için bastıracak

Pekin yönetiminin petrol ticaretinde Suudi Arabistan’ı Çin parası yuan kullanmaya zorlayacağı iddia ediliyor. Bu iddianın sahibi danışmanlık şirketi High Frequency Economics Genel Müdürü Carl Weinberg. Winberg, Çin’in ABD’nin “dünyanın en büyük petrol ithalatçısı” ünvanını ele geçirmesinden bu yana Pekin’in petrol talebinde en baskın küresel oyuncu haline gelmek için tüm hamleleri kullanacağını savunuyor.

CNBC kanalına konuşan Weinberg, “Bundan bir ya da iki yıl sonra bile, Çin’in petrol talebi ABD’nin cazibesine sahip olacak. Suudilerin karar vermesiyle petrolde yuan fiyatlandırılmasının olacağına inanıyorum. Çünkü Çin Suudileri bunu kabul etmeye zorlayacak. Petrol piyasasının geri kalanı onlarla birlikte hareket edecek. Şu anda petrol ticaretinin dolardan yuana kaydırmak demek 600 ila 800 milyar dolarlık işlemin dolardan çıkması anlamına geliyor” dedi.

Rusya ve Çin, petrol ticaretinde dolar dışı bir alternatif oluşturmaya çalıştı. Her iki ülke de doların olası çökmesi durumuna karşı fiziki altın varlıklarını artırma çabalarını artırdı. Petrol karteli OPEC’in en büyük üreticisi Suudi Arabistan petrodoların Kralı konumunda.

Finansal istikrar ve kalkınma komisyonu kilit rol üstlenecek

Çin’in spesifik 2018 hedefleri, yıl sonundaki Ekonomik İş Konferansı’nda yeni liderlik tarafından belirlenecek. Uzmanlara göre önümüzdeki yıl ekonomi politikasının odağındaki “finansal risk kontrolü ve makro istikrar” konusunun devam etmesi bekleniyor. 19’uncu Komünist Parti Kongresi’nde muhtemelen geçmiş yıllara oranla biraz daha düşük bir büyüme hedeflenmesi ve para politikasındaki ‘şahin’ duruşun sürdürülmesi bekleniyor. Çin daha önce 2018-2020 arası yüzde 6-6.5 arası bir büyüme ve 2020 yılına kadar gayri safi yurt içi hasılasını (GSYH) iki katına çıkarmayı hedeflediğini açıklamıştı.

Kongrenin ardından Çin’de finansal düzenlemeler güçlenip, mülkiyet sınırları gevşetilebilir ve mali politika tedricen kontrol altına alınabilir. Başbakan yardımcısı statüsünde olan ve temmuzda oluşturulan Finansal İstikrar ve Kalkınma Komisyonu (FSDC), 2015- 2016 yıllarındaki şiddetli piyasa şoklarının tekrar yaşanmaması için finansal ve para politikalarını yakından koordine ederek sistemik finansal risk unsurlarını bastırmak görevini üstlenecek.

FSDC’nin oluşturulması, Çin’de makro istikrara odaklı daha koordine ve tutarlı bir politika izlemek için güçlü bir iradeye işaret ediyor ve bunu hayata geçirmek için yeni atanacak başkan yardımcısı, makro politikayı şekillendirmede kilit rol oynayacak.

Altın fiyatları 2 haftanın zirvesinde

Piyasalar Fed sonrası yükselişte

Dolarda geri çekilme devam ediyor