Almanya’da vergi incelemesi

Avukat Prof. Dr. Funda BAŞARAN YAVAŞLAR
Avukat Prof. Dr. Funda BAŞARAN YAVAŞLAR [email protected]

Vergi incelemesi kapsamlı bir denetim şekli olduğundan, bazı sınırlamalara tabidir. Baş­ka bir ifadeyle, idarenin bazı ku­rallara uyması gerekir. İdarenin ödevleri, mükellefin haklarıdır.

Vergi incelemesini düzenle­yen Vergi Usul Kanunu’na (VUK) kaynak sistem, Alman Siste­mi’dir. Alman Vergi Usul Kanunu (Abgabenordnung [AO]), 193 ve takip eden maddelerinde (parag­raflarında [§]) vergi incelemesini düzenler.

Almanya’da incelemeye başlama bildirimi nasıl olur?

Bir mükellefin incelenmesine karar verildiğinde, onun bu du­rumdan kapsamlı şekilde haber­dar edilmesi gerekir ki, o hakla­rını kullanabilsin. Nitekim, “in­celeme kararı” kenar başlıklı AO § 196 gereğince, “Vergi daire­si, incelemenin kapsamını, § 356 gereğince hukuki bilgilendir­me hakkını da içeren yazılı veya elektronik bir inceleme kararıy­la belirler.”

Federal Maliye Bakanlığı’nın 2 Haziran 2014 tarihli bir yazısın­da, katma değer vergisi bakımından yapılacak özel incelemeye (1) iliş­kin inceleme kararı ör­neği belirlenmiştir (2). İncelemeye başlama bildirimi şu şekildedir:

“Katma Değer Vergi­si (KDV) Özel Denetimi Emri

(§ 196 Abgabenord­nung - AO - uyarınca)

Sayın …,

* AO § 193 Abs. 1

* § 193 Abs. 2 Nr. 2

gereğince,

* Sizin

* …

nezdinde bir Katma Değer Ver­gisi özel denetimi yapılmasına karar verilmiştir.

Denetim, § 195 Satz 2 AO gere­ğince yetkili vergi dairesi tarafın­dan gerçekleştirilecektir.

Denetimin gerekçesi:

Denetim kapsamına alı­nan vergilendirme dönemleri: Denetlenecek ön bildirim (Vo­ranmeldung) dönemleri:

Denetimin kapsamı, § 194 Abs. 1 AO gereğince aşağıdaki hususlarla sınırlandırılmıştır:

* Vergiden istisna / vergieye tabi işlemler

* Ön vergi indirimi (Vorsteuerabzug)

* İndirimli KDV oranına tabi işlemler

* Vergi matrahlarının hesap­lanması

Lütfen “Elektronik Veri Taşı­yıcı Taleplerine İlişkin Bilgilen­dirme” ekini dikkate alınız.

Vergi dairesi, şirketinizin Av­rupa Birliği içindeki mal hare­ketlerine ilişkin beyanlarını ve durumu, devletlerarası idari yar­dımlaşma çerçevesinde kontrol etme hakkını saklı tutar.

Denetimin tahmini başlama zamanı ve yeri:

Görevlendirilen denetçi:

Görevlendirilen denetçinin hizmet gereklilikleri nedeniyle değişmesi veya denetim başlan­gıç tarihinin ertelenmesi halin­de tarafınıza bilgilendirme yapı­lacaktır.

Bu denetim, hızlandırılmış in­celeme şeklinde gerçekleştirile­cektir (AO § 203).

* Vergi danışmanınıza

* mükellefe

bilgilendirme amaçlı olarak bu denetim emrinin bir kopyası ek olarak iletilmiştir.

Haklarınıza, yükümlülükleri­nize ve bu denetim kararına kar­şı itiraz yollarına ilişkin detay­lar, bu denetim emrinin arka yü­zünde yer almaktadır.”.

Almanya’da inceleme sıra­sında bir suç veya kabahat iş­lendiğinden şüphelenirse ne olur?

İnceleme esnasında, bir vergi suçu ya da kabahati işlendiğine yönelik bir şüphe ortaya çıkar­sa, bu şipheye ilişkin araştırma­ya ancak bir kabahat ya da suç so­ruşturmasının başladığı mükel­lefe bildirildikten sonra devam edilebilir. Aksi halde, vergi ince­lemesi sırasında toplanan delil­lerin kaçakçılık soruşurma ve ko­vuşturmasında kullanılabilmesi mümkün değildir. Bu, AO § 393 ve § 397’de düzenlenmiştir.

Türkiye’de durum nasıl?

VUK md.140 (f.1, b.1, c.1) ge­reğince, “İncelemeye tabi ola­na, vergi incelemeisnin konusu ve incelemeye başlanıldığı hu­susu bir yazıyla bildirilir.”. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetme­lik (md.11) gereğince, inceleme­ya başlama bildiriminde, asga­ri şu bilgilerin olması gerekir: a) İnceleme yapılanın kimlik bilgi­leri, unvanı, adresi, b)İnceleme­nin türü (tam/sınırlı inceleme), c) İncelemeye alınma gerekçesi, ç) İncelemenin konusu, d) İnceleme dönemi, e) Vergi türü, f) Bildirimin düzenlenme tarihi ve vergi incelemesi yapmaya yet­kili olanların imzası, g) Mükel­leflerin incelemeyle ilgili hak ve yükümlülükleri hakkında bilgi.

Peki, inceleme sırasında bir vergi suçu işlendiğine yönelik bir şüphe ortaya çıkarsa ne olur? Uygulamadaki cevabı, hiçbir şey olmaz. İdare incelemeye aynen devam eder. Üstüne, Vergi İn­celemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetme­lik gereği (md.16, f.6), “Suç delili olan defter ve belgeler mükelle­fin rızasına bakılmaksızın alıko­nur.”. Bu uygulama hukuka uy­gun mudur? Değildir. Nedenleri­ni 14 ocak ve 28 Ocak 2025 tarihli “Sahte fatura incelemeleri: Mü­kellef haklarına uygun mu? (1) ve (2)” başlıklı yazılarımda kapsam­lı şekilde açıkladım. Vergi idare­si, hukuka ve ilan ettiği temel de­ğerlere daha saygılı davranmalı­dır.

1 KDV özel denetimleri genel işletme denetimlerinin pe­riyodundan bağımsız olarak ve işletmelerin büyüklüğüne bakıl­maksızın gerçekleştirilir. Alman­ya’da 2023 yılında 63.282 KDV özel denetimi yapılmıştır. Yıl bo­yunca ortalama olarak 1.604 KDV özel denetçisi görev yapmıştır.

2 Dileyenlerin orijinali­ne bakabilmesi için lin­ki buraya bırakıyorum: https:// elektronische-steuerpruefung.de/ bmf/schreiben-bundeseinheitlic­he-vordrucke-fuer-die-umsatzsteu­er-sonderpruefung.pdf (koyu renk­li vurgulu kısımlar bana aittir).

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar