Torba yasadan bütçe alarmı çıktı!

Yeni bir torba yasa teklifi daha TBMM Baş­kanlığı’na sunuldu. Teklifin bu hafta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesi ve kısa sü­re içerisinde Genel Kurul’a gelerek yasalaşma­sı bekleniyor.

Her ne kadar teklif, “vergi adale­tinin güçlendirilmesi” ve “kayıt dışılıkla müca­dele” hedeflerine vurgu yapsa da, düzenlemenin temel saikinin bütçeye ilave gelir sağlamak olduğu açık biçimde görülüyor. Zira Eylül 2025 itibarıy­la merkezi yönetim bütçesi 1 trilyon 217,3 milyar TL açık vermiş durumda. Cumhuriyet tarihinin en yüksek dokuz aylık bütçe açığı! Hükümetin manevra alanı oldukça daralmış durumda: Yük­sek enflasyon para basılmasını engelleiyor. Borç­luluk seviyesi halihazırda yüksek.

Adalet ve Kal­kınma Partisi iktidarının ilk dönemlerinde oldu­ğu gibi kolayca özelleştirilebilecek geniş bir kamu varlık havuzu artık yok; mevcut varlıklar üzerin­de ise kamuoyu hassasiyeti son derece yüksek. Kayıt dışılığın azaltılması yönünde hem dürüst mükelleflerden gelen talep, hem de uluslararası çevrelerden baskı var. Sonuç olarak hükümetin, bütçe açığını telafi etmek üzere başta vergi olmak üzere mali yükümlülükleri artırma yoluna gitti­ği görülmektedir.

Vergilerde artış

Bu pakette vergi yükü yeni vergiler ya da doğ­rudan oran artışlarıyla değil, istisnaların kaldı­rılması ya da daraltılması yoluyla yükseltilmek­tedir. Şöyle ki;

-Kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumla­rından emekli, maluliyet, dul ve yetim aylığı alan­larınki hariç, konut kira gelirlerindeki istisna kaldırılacak.

-Kredi kullanarak gayrimenkul satın alıp bu taşınmazı kiraya verenler, bu krediler için öde­dikleri faizleri kira gelirlerinden gider olarak in­dirme hakkı kalkacak.

-Sürekli olarak portföyünün en az %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden olu­şan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle el­de tutulan katılma paylarının elden çıkarılmasın­da sağlanan kazançlar üzerindeki tevkifat istis­nası, bazı serbest fonlar bakımından kaldırılacak.

Ayrıca, cari vergilendirme dönemi çerçevesin­de dördüncü geçici vergilendirme beyanı geri ge­tirilmektedir.

Harçlarda artış

Torba yasa teklifi hem yeni harçlar getirmek­te, hem de mevcutları sürekli hale dönüştürmek­te ve ayrıca bazı istisnaları kaldırıp, cezayı artır­maktadır. Harç, anayasal sınırları vergiye oranla daha esnek bir mali yükümlülüktür. Harcın mik­tarının nasıl belirleneceğine ilişkin anayasal bir kriter olmadığından, Anayasa’nın 13’üncü mad­desinin yeterli olamadığı ve gelir artırma kapasi­tesinin sürekli genişletilerek kullanıldığı görül­mektedir:

-2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kap­samında noterde yapılan sıfır ve ikinci el araç sa­tış ve devri işlemlerinden, satış ve devir bedeli üzerinden, 1.000 TL’den az olmamak üzere bin­de 2 oranında nispi noter harcı alınacak. İkinci el araçların noterde satış ve devir işlemlerine iliş­kin harç istisnası kalkacak.

-Ayakta teşhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluşları ile ağız ve diş sağlığı hizmeti sunulan özel sağlık kuruluşlarına ait belgeler, veteriner hekim muayenehane ve poliklinikleri ile hayvan hastanelerine verilen ruhsatlar ve kıymetli ma­denler kuruluş ve faaliyet izin belgeleri, kuyum, ikinci el motorlu kara taşıtı ve taşınmaz ticareti yetki belgeleri ile ticari havayolu ve genel hava­cılık işletme ruhsatlarından, bundan böyle yıllık harç alınacak.

-Sadece ruhsat alımında harca tabi husu­si hastaneleri ve laboratuvarları açmak için düzenlenen ruhsatnameler ile turizm müessesesi işletme belgelerine ilişkin alınmakta olan harçlar, yıllık hale getirilecek.

-Taşınmaz devir ve iktisabı tapuda gerçek be­del üzerinden yapılmayarak düşük harç öden­mesi halinde uygulanacak ceza, beyan edilen de­ğer ile gerçek değer arasındaki fark kadar olacak (mevcut %25’lik oran %100’e çıkartılacak).

Diğer düzenlemeler

Torba yasa teklifinde ayrıca;

-BES devlet katkısının Cumhurbaşkanı kara­rıyla sıfıra kadar indirilebilmesi,

-Dönüşüm projeleri özel hesabının 2027 yılı­nın sonuna kadar uzatılması,

-Bazı kamu hizmetlerine ilişkin vergi istisna­ları getirilmesi,

-Türkiye’de gerçekleştirilecek UEFA bağlan­tılı bazı organizasyonlara ilişkin KDV istisnası ile gelir/kurumlar vergisi muafiyeti sağlanması

-İşveren prim indiriminin imalat dışı sektör­lerde %2’ye indirilmesi ve

-SGK alanında Bağ-Kur prim oranlarının %45’e çıkarılması, eksik prim günlerinde borç­lanma maliyetinin artırılması ile emekli aylıkla­rından borç nedeniyle %25’e kadar kesinti yapı­labilmesi gibi düzenlemeler de yer almaktadır.