Euro'nun kaderi
Avrupa Para Birliği'nin parası Euro borç krizi nedeni ile sallanmaya devam ediyor. İlginç olan nokta Euro'nun kaderi AB'nin büyük ekonomileri Almanya ve Fransa tarafından değil, daha küçük ölçekli ekonomilere sahip İspanya, Portekiz, İrlanda ve Yunanistan'a bağlı. Yunanistan burada kilit ülke. Çünkü iflas çanlarının en güçlü olduğu ülke Yunanistan.
Yunanistan Başbakanı Antonis Samaras çarşamba günü yaptığı açıklamada istikrar programının uygulanması için AB'den daha doğrusu başlıca alacaklı ülke konumu da olan Almanya ve Fransa'dan zaman istedi. Samaras'ın bu talebi siyasi. Çünkü paketin en önemli maddesi, bırakın ücretleri dondurmayı, çalışan ve emeklilerin maaşlarını düşürmeyi öngörüyor. Yunan halkının tepkisi de buna. Bu tepkide az buz değil. Siyasi bedeller ödemeye gebe.
Herkes bu noktaya kilitlenmiş iken, aslında sorulması gereken soru sorulmuyor. Soru şu: bu önlemler, özelde de, ücretler düşürüldüğünde Yunanistan krizden kurtulacak mı? Bu soruya olumlu yanıt vermek biraz zor. Çünkü 2012 yılında alınacak önlemlerle tasarruf edilecek olan 11 milyar Euro, Yunanistan'ın 300 milyar Euro'yu aşan borcu içinde adeta çekirdek parası.
Devletin borç ödemesi için daha fazla vergi geliri elde etmesi gerekir. Vergi ya gelirden, ya da harcamalardan (KDV gibi) elde edilir. Gelir olmadan harcamalardan elde edilecek vergi artışı sınırlı olacaktır. Çünkü halkın geliri olmadan harcama yapması mümkün değil. Halkın borçlanma imkanı ise kısıtlı, hatta hiç yok, yani borçlanarak harcama yapması mümkün değil. (Bayram tatilimin bir kısmını Yunan adalarında geçirdim. Orada bankaların ATM'lere mevduat sahiplerinin para çekmeleri için banknot koyamadıklarını/koymadıklarına şahit oldum). Dolayısıyla Yunanistan'a tasarruf kadar, gelir de lazım. Yani Yunan ekonomisinin büyümesi gerekiyor. Fakat IMF ile AB'nin reçetesi gereği Yunanistan yılın ilk çeyreğinde %6,5 küçüldü. Bu yılki küçülme hedefi de %7,1. Küçülerek gelir elde edemeyen, bunun sonucunda vergi gelirleri düşecek olan Yunanistan borçlarını nasıl ödeyecek? Çözülmesi gereken bilmece bu. Bu bilmecenin yanıtı ancak mevcut program dışında, büyüme odaklı yeni bir programda gizli.
Hal böyle iken, AB mevcut istikrar programından ödüne yanaşmıyor. Yunanistan'da kendi içinde boğulmaya devam ediyor. Ancak AB dik kafalı olmaya sürdürürse boğulan Yunanistan, AB'yi de suya çekecek. Eylül ayında Yunanistan'ın boğulmasını izleyebiliriz. AB bunu seyretmeye ne kadar hazır, bunu da göreceğiz. Çünkü yok olan sadece Yunan ekonomisi olmayacak, aynı zamanda euro da yok olacak.
Türkiye bu gelişmelerden kendini sıyırmış gibi hissediyor. Ortadoğu kaynaklı kayıt dışı sermaye ile işleri yoluna koyduğunu düşünüyor. Ancak dünya da kayıt dışı ile uzun süre ayakta kalan ülke yok. Kimi ada ülkeleri bu işlerle yaşıyor olabilir, ancak Türkiye ada değil. Ne ülkesi, ne ekonomisi.