Hızlı borçlanma artışından çok canımız yanmadı mı?
Aralık sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stoku, 2016 yılsonuna göre %16 artarak, 117,7 milyar ABD Doları olmuştur. Bankaların döviz tevdiat hesabı kredilerinde hareketlilik göze çarpıyor. TL cinsi %7.91 artarken, döviz tevdiat hesabı %17.47 artıyor. Sonuçta bankaların kısa vadeli dış borç stoku artışı % 8,5 ile sınırlı kalıyor. Geçen yıl 60.8 milyar ABD doları olan büyüklük 65.9 milyar ABD Doları oluyor.
Bir de bankaların dışında kalan reel kesim var ki, onlar bu kadar rahat değil. Hatırlarsanız 2017 yılına ilişkin ortalama enflasyon %11.14 olmuştu. Reel sektörün 2017 kredi artışıysa %27.21 oluyor. Yani, 2.44 katı ve ortalama enflasyon %14.4 reel fazlası... Bakalım “bu hızlı artış reel kesimi nereye getirdi”, dersek; reel kesimde toplam borç büyüklüğü 51,6 milyar ABD doları. Diğer bir bakışla, bankalar kısa vadeli borç toplamından 14,38 milyar ABD dolar daha düşük.
Kaplumbağanın başını kaldırıp da dışarı baktığı an, risk üstlendiği an değil midir? Reel kesimin hızlı borçlanmasının önüne geçmek gerekiyor. İşte bunun için resmi gazetede geçen ay sonunda yayınlanan; yerleşik kişilerce yurt içi ve yurt dışından temin edilen döviz kredilerinde sınır ve kontrol uygulaması başlatılıyor. Yürürlüğe girişi için 2 Mayıs hedefleniyor.
Piyasalar faizi bu yıl en az üç, belki de dört artışa konu olacak ABD Doları'nı değersiz buluyor. Oysa ki, ABD ekonomisi kriz sonrası gelişmiş ülkeleri arasında en sağlam olanıdır. Bu paradoks özel sektörü yanıltıyor olabilir. Bu krizin öğrettiklerinden biri de sistemik riskin zamanında dizginlenmesi değil midir? Korkulan var olanları da kaybetme riskidir. Çünkü mücadelede ettiğimiz kendi içsel motivasyonumuzdan başka bir şey değil. Afrin’de yürütülen Zeytin Dalı Harekatı'nda ölen şehitlerimizi hürmetle anıyor, gazilerimize ve şehit yakınlarımıza sabırlar diliyoruz.
Tablo. kısa vadeli dış borç stokları 4. çeyrek karşılaştırmaları (milyon dolar)
