İş yeri yönetimleri endüstri 4.0'ı nasıl yönetmeli?
Son günlerde bir soruyla sıklıkla yüzleşiyorum: Endüstri 4.0 aşamasının önceki aşamalardan farkı ne?
Endüstri 4.0 aşamasıyla ilgili sentezleyebildiğim "farklı yönleri ve potansiyel alanları" 7 alt başlıkta toparlıyorum.
1) Bağlantı, iletişim ve işbirliği potansiyeli.
2) Süreç ekosistemini değiştirme potansiyeli.
3) Ürün ekosistemi ve ürün doğasındaki değişme potansiyeli.
4) İşgücü profilini ve meslek doğasını değiştirme potansiyeli.
5) Yeni değerler ve kültür yaratma potansiyeli.
6) Yeni bir ekonomi ve rekabet sistemi oluşturma potansiyeli.
7) Yeni kapsayıcı kurumlar yaratma potansiyeli.
İnsanlık tarihinin hiç tanıklık etmediği hızdaki değişmelerin tam orta yerindeyiz. Değişmeler kendi standardını, ilke ve kurallarını, karar çerçevelerini oluşturmuş değil. Bir sonraki aşamanın ne olabileceği hakkında düşüncelerimiz olsa da kesin tanımlamalar yapamıyoruz. Bilim ve teknolojik birikimin bu yeni oluşumu ancak "geçiş süreci" olarak tanımlanabiliyor. Değişmelerin her adımını "potansiyel gelişme alanı"olarak niteliyoruz. Değişmeleri edilgen bir tavırla seyredip, "bekle-gör anlayışına" tutsak olmamak gerekiyor. Etken bir anlayışla yekinmek, gelecekte nasıl konumlanmamız gerektiğini tartışarak nitelikli fikirler üretmek zorundayız.
Bağlantı, iletişim ve işbirliği
Endüstri 4.0 aşamasının potansiyellerinin hepsini köşe yazısında anlatmamız olanaksız. Önce " bağlantı, iletişim ve işbirliği potansiyeli" alanına kısa değinmeler yapalım.
Bilim ve teknolojinin yarattığı değişme ve eğilimlerin, daha öncekilere göre çok temel farklılığı, hızlarıdır. Önceki değişmeler "doğrusaldı" endüstri 4.0 aşamasındaki değişmeler "katlanarak"(*). Değişmelerin katlanarak büyüme göstermesi, geçmişte imkansız gibi gözüken şeylerin olabilirliğini artırıyor.
Katlanarak büyüme koşulları, bağlantı, iletişim ve işbirliği alanında da insanlığın hiç tanıklık etmediği potansiyel gelişme alanları yaratıyor. Web bağlantılı ve sensör duyarlılığı evrenin sonsuz büyükleri ve parçacık fiziğinin nano ölçekteki küçüklükleri hakkında veriler toplamamıza ve bilgi üretmemize yardımcı olmaktadır.
Sabit, kablolu ve mobil iletişim alanında değişmeler, zihni ve fiziki ulaşabilirlik ve erişilebilirlikleri alabildiğine artırıyor.
Birbiriyle bağlanan insanlar, makineler, süreçler ve sistemler, yaygın anlatımı ile "makine öğrenimi", çağımızın en önemli olgusu olan "büyük verinin" ölçeğini büyütüyor.
Büyük verinin "değer üretme kaynağı" haline gelmesi "veri analitiğininin önemini" artırıyor.
Çok geç değil, 20 yıl öncesi söyleşilerimizde, "Toplumların zenginliği servet ve sermayeleri, banka hesaplarınının büyüklüğünde değildir; ürettikleri projelerdedir" derdik. Bugün, "Toplumların zenginliği bilgili ve temas halinde halka sahip olması, verileri bilgiye, bilgiyi değere dönüştüme yeteneklerinin düzeyidir" diyoruz.
Bugün küçük ya da büyük işyerleri, "iç veri tabanı ve yönetim sistemlerini" oluşturmadan, geleceği güven altına alamıyor. Bilgi teknolojilerine yatırım yapmayan toplumlar, topluluklar, işyerleri ve bireyler gerektiği gibi zenginlik üretemiyor. Bilgi paylaşım sistemlerini işletemeyenler gelişemiyor. Veri kalitesi ve güvenirliliğini sağlayamayan kuruluş ve kurumlar gelecek yaratma konusunda yaya kalıyor.
İşbirliği alanları genişliyor
Herhangi bir elektronik araçla erişebildiğimiz herkes hem potansiyel müşterimiz hem de potansiyel rakibimiz olabiliyor. Yeni bağlantı ve iletişim imkanları potansiyel işbirlikleri alanını da genişletiyor. Sadece insanlar arasında değil, makineler, süreçler ve sistemler arasındaki işbirlikleri ürün ve üretim süreçlerini de farklılaştırıyor.
Bağlantı, iletişim ve işbirliği olanakları açısından bakıldığında, bugünün dünden çok farklılaştığını, yarının da bugünden farklı olacağını gözlüyoruz.
Bağlantı, iletişim ve işbirliği potansiyelinin nasıl arttığını, bu olanaklardan yararlanmasını becerenlerin rekabette bir adım öne nasıl geçtiğini merak menziline alanlar değişmelere daha etkin uyum gösterebiliyor.
Diğer 6 potansiyel alanın olası etkileri başka yazıların konusu olacak… Sadece bağlantı, iletişim ve işbirliği potansiyeli bile yeni değerler sistemi yaratılması ve yeni bir ekonominin oluşmasında etkili oluyor.
İşyeri yöneticileri endüstri 4.0 aşamasının özünü anlamak istiyorsa, önce bu konularda zihinsel hazırlıklar yapmalı. Zihinde çözülmeyen sorun, uygulamada çözülemez…
İş yerlerimizin 40 yıldır bilinen sorunlarını tartışmak da önemli…Daha da önemlisi işyerlerimizin uzun dönemli geleceklerini güven altına alabilecekleri konuları gündeme taşımak. Bizim saptamalarımıza göre endüstri 4.0 aşamasının farklılıklarını anlamak, geleneksel sorunlardan çok daha derinliğine işyeri yönetimlerini etkiliyor; etkilemeye devam edecektir.
__________
(*) Doğrusal büyüke 1, 2, 3…. şeklinde olurken, katlanarak büyüme 2, 4, 8, 16…. şeklindedir..