Karşı konulmaz küresel enflasyon çarkı işliyor

Küresel ölçekli girdi- çıktı bağlantıları, uluslararası ortak hareket karakterli enflasyon olgusuna işaret etmektedir. Üstüne üstlük küresel hareket karakterli enflasyonun gerçek nedenlerine ilişkin kendine has tanımlarının bulunduğunun da altını çizmek gerekmektedir.

Üretici fiyat enflasyonuna odaklanırsak, küresel enflasyonun üretici bacağına ve küresel girdi-çıktı ticaretine sıkı sıkıya bağlı yapısına ulaşırız. Üretici fiyat enflasyonuysa sektörel ağ yapılarına sıkı sıkıya bağlılığını ilk fırsatta öne çıkartır.

TÜFE enflasyona geldiğimizde karşımıza “küresel değer zincirler” inin güçlü etkileri belirginleşmeye başlar. Tıpkı üretici fiyatında olduğu gibi, tüketici enflasyonunu da küreselleşmeden çok güçlü etkileşim içinde buluruz. Üretici, pazarlama, araştırma şirketleriyle bunların küresel stratejileri küresel değer zincirlerinin sınırlarını belirler. Bu söz konusu küresel değer zincirleri de dış ekonomik kesatlıktan ya da canlılıktan birebir etkileşim halindedir. Özellikle dış koşullara bağlı maliyetlerdeki değişimler, bir ölçüde yerel çarpıklıkların ve bunlara bağlı bozulmaların en temel sebebi olarak sistemdeki etkinliğini sürdürür. Liberal ekonomilerin kendi stratejilerine en uygun para politikaları yerel fiyatları ve çıktı açığını hedefl eyerek elde edilir.

Enflasyonda küresel eş zamanlı etkileşim, döviz kurlarının hareketlerini sınırlı ölçüde içine alır. Dünya bütünselliği içinde de birbirine karşı etkisizleşen sonuçlar ortaya çıkartırlar. Bir başka boyuttaysa pazara göre fiyatlandırma derecesi öne çıkar. Maliyet kaynaklı pazarlar arası geçişkenlik sınırlı ölçütlerle gerçekleşebilir.

Sonuç olarak Türkiye bu küresel enflasyon etkileşiminden olumsuz boyutlarla etkilenmeden kendi üzerine düşeni yapmalıdır. Yapısal reformların hayata geçmesi en temel sorunların üstesinden gelebilecek politikaların ön koşutudur. Dünya enflasyonu “işlenmemiş gıda” ve “döviz kuru artışı” üzerinden ülke temelinde etkileşimler sürdürdükçe bizim politikalarımızın da ona göre şekillendirilmesi kaçınılmazdır.