Krizden çıkış patikasında iz sürmek

Küreselleşen sermaye, gelişmekte olan ülkeleri (GOÜ); yüzyılın başından beri sarsmıştı. O günlerde rüzgar, sanayileşmiş ülkelerin (SÜ) savundukları yönden, GOÜ'lerin yönüne esiyordu. Ağustos 2007'den sonra kaleler yer değiştirmiş rüzgar, SÜ'lerin aleyhine savruluyordur artık. Dünün yaşananlarıyla yarının arasına sıkışmış, sosyal tepki ya da siyasal çekişme günceleri yaşıyor olmak dünyayı, iki sandviç ekmeği arasına sıkışan kaşar gibi yapıyorÖ Ne kadar çok önceden bilinse de dönüşüm sürecinin başarısı, uygulanabilmesi toplumsal özdenetim, özeleştiri ve liderliğe bağlıdır. Her dönüşüm sancılıdır. Bugünün dünyasını bekleyen yarınlarda neler yer alacağını tanımlayabiliyorsak da, bir zamanlama öngörüsü için elimiz kolumuz bağlı. Nasıl yüksek kaşarı eritiyorsa, yaşanmış dün ile de, öngörülen yarın; bağımsız bir düzlemde sıkışarak, canına okuyor bugünün...

Dünya ekonomisinin tasarruf fazlası veren; petrol ihraç eden, BRIC ve diğer gelişen ülke enflasyonları maliyet ve talep yönünden baskı altındadır. Küresel ekonomiyi canlandıran üretim, istihdam, yatırım kanalları serbest likiditeyle beslenirler. Fazla likiditeyi sterilize edebilmek, para yönetimleri açısından iki önemli risk taşır: 1) Yüksek maliyet. 2) Artan volatilite koşullarında para yönetiminin kontrolünü kaybedebilme olasılığı... Tasarruf fazlası veriyor olmak, bir yandan Devlet Varlık Fonları (DVF) gibi geleceğin finansal enstrümanlarını oluşturmakta, diğer yandan artan satın alma güçlerini; a) hükümetleri kendine geleceklerine yatırım yapmakta b) halka daha yüksek standartlı hizmet götürmekte c) iç talebi optimize etmekte kullandırabilecektir.

GOÜ'lerde halihazır görünüm:
i. 2007-2012 döneminde para piyasalarını yönetmek SÜ için ne kadar zorlaşmışsa, GOÜ'ler için de o derece kolaylaşmıştır. Global Finance dergisinin merkez bankası başkanlarının başarı derecelerini ölçen araştırmasında; Asya, Latin Amerika, BRIC ve diğer gelişen ülkelerin para politikası yöneticilerinin, küresel sistemik kriz sürecinde daha başarılı sonuçlar elde ederek, küresel ekonomiye serbest sermaye hareketlerini dengelemektedir.
ii. GOÜ'ler krizin nedenlerinden farklı makroekonomik yapıdadır.
iii. İstikrarlıdır.
iv. İç talepleri artmaktadır.

GOÜ'leri bekleyen gelişmeler:
A. Finansal derinlik ve genişlik.
B. Ekonominin tüm alanlarında gelişim.
C. Yüksek likidite ve görece sağlamlık.
D. Farklı enstrüman alternatifleri.
E. Finansal faaliyetler arasındaki bağ gücü.
F. Yeni finansal teknikler.
G. Enflasyon

Ucuz işçilik ortadan kalktıkça, iç talep görece canlanmaktadır. Likiditeye boğulan küresel finans piyasasından fazla parayı çekerken sistemde sızıntı bırakılmaması imkansızdır. Bu sızıntılar, her türlü mala olan talebi destekleyici yöndedir. İşte tüm bunlar, değişen bekleyişlerle birleşince enflasyonu ılımlı bir yükseklikte tutmayı sürdürmektedir.