ODTÜ’lü Bilim Kadını Dünyanın Yükselen Yıldızları Arasında
L'Oréal’in UNESCO’yle birlikte 17 yıldır birlikte yürüttüğü “Bilim Kadınları İçin” projesinde, Türkiye bu yıl yine önemli bir başarıya imza attı. Kanser araştırmalarıyla dikkat çeken Doç. Dr. Nurcan Tunçbağ, beş kıtayı temsil eden 15 bilim kadınından birisi oldu.
ODTÜ Enformatik Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurcan Tunçbağ, kansere doğru tanı koymak ve kişiye özel en uygun tedavi yöntemini belirlemek amacıyla kanser hücrelerinin şifresini çözen çalışmasıyla dikkat çekti.
14 Mart 2019 tarihinde, Paris’teki UNESCO Genel Merkezi’nde dünyanın dört bir yanından gelen bilim kadınlarının ödüllendirildiği özel gecede, Nurcan Tunçbağ, “Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü”ne (Rising Talent) layık görüldü.
“Dünyanın Bilime, Bilimin Kadınlara İhtiyacı Var”
L’Oréal, “Dünyanın Bilime, Bilimin Kadınlara İhtiyacı Var” felsefesinden yola çıkarak tüm dünyada 21 yıldır “Bilim Kadınları İçin” (For Women In Science ) programını hayata geçiriyor ve bilim kadınlarını burslarla destekliyor. L’Oréal, UNESCO ile yaptığı bu uzun soluklu iş birliğiyle bilim kadınlarını cesaretlendiriyor ve yetenekli bilim kadınlarının genç öğrencilere rol model oluşturmasını sağlıyor.
L’Oréal ve UNESCO bugüne kadar 3022 bilim kadınına destek verdi. Programın uluslararası kısmında her kıtadan bir üstün bilim kadını olmak üzere toplam 5 bilim kadını kıta ödülüyle ödüllendiriliyor.
115 ülkede verilen ulusal ve bölgesel burslardan her yıl 275 genç bilim kadını yararlanıyor. Bu 275 akademisyen arasından seçilen 15 bilim kadını Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü’ne ödüle layık görülüyor.
Türkiye Dünya Beşincisi
L’Oréal Türkiye, “Bilim Kadınları İçin” programını en çok destekleyen beşinci ülke konumunda. Program kapsamında, ülkemizde 17 yılda toplam 94 bilim kadını ödüllendirildi.
L’Oréal Türkiye’nin, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ile iş birliği içinde yürüttüğü bu programda her yıl, Türkiye’den 6 Bilim Kadını ödüle layık görülüyor ve bu Bilim Kadınları’nın her biri, araştırmalarına kaynak olması amacıyla 75 bin TL ödül ile destekleniyor. Kazananları belirleyen bağımsız jüri ayrıca her yıl, seçilen 6 Bilim Kadını’ndan birini “Bilim Kadınları İçin” programının “Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü” için aday gösteriyor.
Türkiye üç yıldır zirvede
L’Oréal Türkiye Genel Müdürü Laurent Duffier Türkiye’de 2003 yılından başlattıkları programın giderek daha başarılı sonuçlar elde ettiğini ve burslara önümüzdeki dönemde de devam edeceklerini şu cümlelerle dile getiriyor:
“Program kapsamında Türkiye’de her yıl üçü Yaşam Bilimleri ve üçü de Malzeme Bilimleri alanlarından olmak üzere toplam altı genç bilim kadınını birer yıllık araştırma bursu ile destekliyoruz. Bu yıl, Doç. Dr Nurcan Tunçbağ “Uluslararası Yükselen Yetenek” seçilerek üç yıl üst üste bu gururu yaşamamızı sağladı. Böylece uluslararası bilim dünyasında Türkiye’yi bir kez daha üst sıralara taşıma şansını yakaladık. Kendisini içtenlikle tebrik ediyorum. “Bilim Kadınları İçin” programımızı, her yıl artan bir heyecanla sürdürmeye devam edeceğiz.”
Kişiye Özel Tedavi yaklaşımı ödül getirdi
15 Bilim Kadını arasına girerek, 2019 L’Oréal UNESCO “Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü”nü kazanan. Doç. Dr. Nurcan Tunçbağ, çalışması hakkındaki sorularımızı şöyle yanıtladı:
Çalışmanızı kısaca özetleyebilir misiniz?
Farklı kanser türlerindeki benzerliklerin ve farklılıkların tespit edilmesi, daha iyi bir tedavi stratejisinin belirlenmesinde büyük önem taşıyor ve ayrıca kanserde, kişiye özel tedavinin anlamı çok büyük. Sağlıklı bir hücre nasıl kanser hücresine dönüşüyor, bu mekanizmayı tam olarak bilmiyoruz ya da hastalardaki farklı moleküler izlere rağmen nasıl aynı tür kanserle sonuçlanıyor, bu da tam olarak aydınlatılmış bir konu değil. Tüm bu mekanizmaları tam olarak yorumlayarak çözebilmek için de kanseri moleküler düzeyde öğrenmemiz gerekiyor. İşte bu anlamda, moleküler düzeyden klinik düzeye biriken ‘büyük veriyi’ anlamlandırmak için biyoenformatik alanında çalışan biz araştırmacılara önemli bir rol düşüyor.
Araştırmanızın Türkiye için önemi nedir?
Kişiye özel tedavi stratejilerinin geliştirilmesi Türkiye’de öncelikli alanlardan biri. Bu alandaki araştırmacıların projelerinin desteklenmesi ve fonlanması kanser araştırmalarının ivmesinin devam etmesi için büyük bir önem taşıyor.
Sağlık alanında da büyük veri çağındayız. Deneysel teknolojilerin ve bilgisayar altyapılarının gelişmesiyle, biyoloji alanındaki yaklaşımlar sistem bilimine doğru yaklaşmıştır. Birçok uluslararası enstitünün 5 yıllık strateji planlarındaki öncelikli araştırma alanlarının en tepesine bütünleyici biyoloji (Integrative Biology), biyoenformatik ve hesaplamalı sistem biyolojisi yerleşmiştir. Dünyada hastaya özgü veri depolanması ve bu veri üzerinden elde edilen bulgularla tedavi stratejilerinin belirlenmesi önemli hızda ilerliyor. Bizim yaptığımız çalışmalar da bu gidişata katkı sağlayabilecek önemdedir.
Kazandığınız bursla ne yapacaksınız?
L’Oréal Genç Bilim Kadınları Burs programı kapsamında da sistem biyolojisi temelli ileri hesaplama yaklaşımları kullanarak farklı kanser türlerinin mekanizmalarının aydınlatılması ve hastaya özgü tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
“Uluslararası Yükselen Yetenek” seçilerek Fransa’da ülkemi temsil etme şansı yakaladığım için çok şanslı ve mutlu hissediyorum. L’Oreal Türkiye’nin desteği benim araştırma grubum için çok değerli oldu. “Bilim Kadınları İçin” programının uluslararası platformunda, beş kıtayı temsilen verilen “Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü”nü ülkeme kazandırdığım için büyük mutluluk ve gurur duyuyorum. Kazandığım bu burs ile yapacağım araştırmamın sonunda kişiye özel kanser tedavisi alanında önemli verilere ulaşacağımıza inanıyorum. Bu önemli ödülü, toprakları üzerinde çalışmalarımı gerçekleştirmekten gurur duyduğum Türkiye’ye ve ülkemin kadınlarına armağan ediyorum.”
“Dünyanın 15 Yükselen Yeteneği”
L’ORÉAL - UNESCO iş birliğiyle gerçekleşen uluslararası Bilim Kadınları İçin programında bu yıl Uluslararası Yükselen Yetenek seçilen 15 genç bilim kadınının isimleri ve ülkeleri:
Avrupa
- Dr. Nurcan TUNCBAG – Türkiye
- Dr. Laura ELO – Finlandiya
- Dr. Kirsten JENSEN – Danimarka
- Dr. Biola María JAVIERRE MARTÍNEZ – İspanya
- Dr. Urte NENISKYTE – Litvanya
Afrika Ve Arap Ülkeleri
- Dr. Saba AL HEIALY – Dubai
- Dr. Zohra DHOUAFLI – Tunus
- Dr. Menattallah ELSERAFY – Mısır
- Dr. Priscilla Kolibea MANTE – Gana
Asya-Pasifik
- Dr. Sherry AW – Singapur
- Dr. Mika NOMOTO – Japonya
- Dr. Mary Jacquiline ROMERO – Avustralya
Kuzey Amerika
- Dr. Jacquelyn CRAGG – Kanada
Latin Amerika
- Dr. Maria MOLINA – Arjantin
- Dr. Ana Sofia VARELA – Meksika