Yatırım teşviklerinde son durum

29 Mayıs 2025 tarih ve 9903 sayılı Cumhur­başkanlığı Kararı ile Türkiye’nin teşvik sis­temi adeta yeni baştan oluşturulmuştu. 18 Tem­muz 2025 tarihinde yayınlanan 7555 sayılı Ka­nun ile, başka düzenlemelerin yanısıra teşvik sistemiyle ilgili düzenlemeler de getirildi. Bun­lara geçen haftaki yazımda değinmiştim. Bu haf­ta, Türkiye’de yatırım teşviklerinde son duruma ilişkin genel bir tablo sunmak istiyorum.

Yeni yatırım teşvik sistemi

9903.Sayılı Karar, üç ayaklı bir teşvik sistemi kurmaktadır:

(i) Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi: Tekno­loji Hamlesi Programı, Yerel Kalkınma Hamle­si Programı ve Stratejik Hamle Programı olmak üzere üç programdan oluşmakta; öncelikli ürün listesindeki ürün veya teknolojilere yönelik ya­tırımlar, katma değer yüksek, dışa bağımlılığı azaltacak Ar-Ge içeriği yüksek imalat sektörü yatırımları ile dijital ve yeşil dönüşüm programı kapsamında olan, ayrıca bölgelerarası gelişmis­lik farklarını azaltan ve bölgelerin rekabet güç­lerini artıran yatırımları desteklemektedir.

(ii) Sektörel Teşvik Sistemi: Öncelikli Yatı­rımlar Teşvik Sistemi ve Hedef Yatırımlar Teş­vik Sistemi’nden oluşmakta; dijital ve yeşil dö­nüşüm programı kapsamındaki yatırımlar ile çeşitli sektörlerdeki (enerji, savunma sanayi, madencilik, taşımacılık, turizm, eğitim, yaşlı/ engelli bakımı gibi) ve 6. Bölge’deki yatırımları desteklemektedir.

(iii) Bölgesel teşvikler: Yukarıdaki sistemleri destekleyici şekilde, belli bölgelerde yapılan ya­tırımlar için sigorta primiyle ilgili desteği içer­mektedir.

Aynı anda birden fazla teşvik programından yararlanmak mümkündür.

Vergi teşvikleri

9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda, prog­ramın türüne göre şu vergi teşvikleri öngörül­müştür:

-Gümrük vergisi muafiyeti: otomobil, bel­li aksam ve parçalar ile makine ve ekipmanlar hariç, teşvik belgesi kapsamındaki yatırım ma­lı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin %0 olarak uygulanması

-KDV istisnası: makine ve teçhizat ithal ve yerli teslimleri ile belge kapsamındaki yazı­lım ve gayri maddi hak satış ve kiralamalarının KDV’den istisna edilmesi

-Vergi indirimi: programa göre %50, %40, %30 ve %20 yatırıma katkı oranı arasında deği­şen katkı oranı üzerinden hesaplanan yatırıma katkı tutarına ulaşana kadar, KVK md.32/A kap­samında hesaplanan gelir veya kurumlar vergi­sinin %60 indirimli uygulanması.

7555 sayılı Kanun ile vergi indirimi, indirim hakkının kullanılabileceği ilk dönemi de içere­cek şekilde en fazla on hesap dönemi ile sınır­landırılmış ve kazanç bulunmasına rağmen ya­rarlanılmayan katkı tutarının sonraki dönemle­re aktarılması yasaklanmıştır.

Diğer teşvikler

Cumhurbaşkanı Kararı’nda yer alan diğer teş­vikler ise şunlardır:

-Faiz veya kar payı desteği: makine desteğin­den yararlanmamak şartıyla, en az bir yıl vade­li yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar olan kıs­mı için ödenen faiz veya kar payının kullanım tarihinde geçerli olan Merkez Bankası bir haf­ta vadeli repo ihale faiz oranının programa gö­re %40’ına (en fazla 20 puan), %30’una (en fazla 15 puan) ve %25’ine (en fazla 12,5 puan) tekabül eden puanının bütçe kaynaklarından karşılan­ması

-Makine desteği: sadece Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında, makine bedeli­nin %25’inin karşılanması

-Yatırım yeri tahsisi: vergi indiriminin ol­madığı yatırımlar ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar hariç, Çevre, Şehircilik ve İklim De­ğişikliği Bakanlığınca belirlenen usul ve esasla­ra göre yatırım yeri tahsisi

-Sigorta primi işveren hissesi desteği: asgari ücrete tekabül eden kısmının 6’ncı Bölge’de ger­çekleştirilen yatırımlar için tamamı, diğer böl­gelerde gerçekleştirilen yatırımlar için %50’si­nin karşılanması

-Sigorta primi desteği: sadece 6. Bölge’deki yatırımlar için, sigorta primi işçi hissesinin as­gari ücrete tekabül eden kısmının 10 yıl karşı­lanması.

Düzenleme ihtiyacı

Yurt dışında rekabetin büyüdüğü, yurt için­de ise ekonominin sıkılaştığı bir dönemde teş­viklerden yararlanmak hem işletmeler hem de ülke geleceği bakımında çok önemlidir. Yatırım teşviklerinden etkin sonuç alınabilmesi için, he­le bir de dönem sınırlaması getirilmişken, vergi indirimleri bakımından asgari kurumlar vergi­sinin gözden geçirilmesi ve uygulamanın açıklı­ğa kavuşturulması yararlı olacaktır.