Aralık ayında gümrükler çok fazla hareketlendi
Senenin son ayı Gümrüklerde oldukça hareketli geçiyor. Aralık başında, akaryakıt antrepoları kaldırıldı. Transit mahiyetindeki akaryakıtın konulacağı antrepolardan ancak transit işlemi yapılabileceği belirtildi. Petrol piyasasının sesi pek duyulmaz oldu. Türkiye’ye girecek petrol ürünlerinin ölçümü sistemi değiştirildi. Gemi’den boru yoluyla tahliye esnasında sayaç konulması zorunlu hale getirildi. Ancak, 30 inç’e varan büyüklükteki borulardan geçen sıvının ölçülmesi için sayaç sisteminin imal edilmesinin bile altı ayı geçeceği unutularak çok kısa bir zaman verildi. Sanırım bu ölçüm sisteminin devreye girmesi uzayacak gibi.
Yine aralık ayı başında, Yeminli Gümrük Müşavirliği Sistemi'nin (YGM) gelir kaynaklarının yüzde doksanını oluşturan antrepo faaliyetleri kaldırıldı. Bu durumda ocak ayında binlerce kişi işsiz kalır. Devlet vergi toplama konusunda kayba uğramış olur. İTO, UND, UTİKAD. MUSİAD ve diğer bazı sivil toplum kuruluşları sistemin verimli işlediğini belirterek sistemi kaldırılmanın büyük zararlara yol açacağını basın yoluyla ve ilgililere yazı yazarak belirtti. Gümrük Kanununu göre faaliyet gösteren dernekler basın açıklaması yaptı. Danıştay’da yürütmeyi durdurma istemli iptal davası açıldı. Neticeleri hep birlikte yaşayacağız.
Bu uygulamanın sonucunda eski memur sistemine geçiliyor ama yeterli memurun olmadığı da biliniyor. Birkaç antrepoya bir memurun bakması gerekiyor. Bu durumda gerek iş sahiplerinin gerekse idarenin büyük sorunlarla karşılaşması sürpriz olarak görünmüyor. Haydi hayırlısı...
Transit edilecek eşya ile ilgili kısıtlamalar getirildi. Antrepo rejimine göre antrepoya alınan eşyanın transitine izin verilmeyeceği belirtildi. Eşya bazında ayrı uygulamalar getirildi. Kumanyacıların antrepolarındaki et ve benzeri maddelerin gemilere verilmesi de kaldırıldı ama akabinde bunun uygulanamayacağı anlaşılınca bundan vazgeçildi.
Büyükşehirlerdeki antrepolarda götürü teminat sistemi kaldırıldı. Ay sonuna kadar genel antrepolar 100.000 EUR tutarındaki teminatı idarelere vermek zorunda bırakıldı. Antrepoya alınan eşyaya ilişin vergilerin tamamı kadar teminat uygulaması getirildi ama sektörün büyük zarar göreceği anlaşılınca bundan vazgeçildi. Vergi ve resimlerin %10’u kadar teminatla yetinilmesi istendi. Toplu teminat sistemi devreye sokuldu. Eşya bazında teminat oranları farklılaştırıldı.
Antrepolara et ve et ürünleri (2. ve 16. fasıllarda sınıflandırılan), çay, muz, tütün ve tütün ürünleri, alkollü içki, mısır, cin mısırı, ceviz (kabuklu veya kabuksuz), badem (kabuklu veya kabuksuz), antep fıstığı (kabuklu veya kabuksuz) ile yer fıstığının (tohumluk, kabuklu veya kabuksuz) konulması durumunda eşyadan alınması gereken teminatın, eşyaya ilişkin toplam vergilerin %25’i kadar teminat alınması uygulamasına geçildi.
Bakanlık Makamının 12/12/2014 tarihli, 4524617 sayılı Olurları ile de, mısır, cin mısırı, ceviz (kabuklu veya kabuksuz), badem (kabuklu veya kabuksuz), antep fıstığı (kabuklu veya kabuksuz) ile yer fıstığının (tohumluk, kabuklu veya kabuksuz) da antrepo rejimine tabi tutulmalarını müteakip yeniden bir iç gümrüğe veya yurt dışına transit rejimi altında taşınmasına izin verilmemesi istendi.
Bakanlık Makamının 3/12/2014 tarih ve 4337388 sayılı Olurları ile; Antrepo rejimine tabi tutulmuş et ve et ürünleri (2. ve 16. fasıllarda sınıflandırılan), çay ve muz cinsi eşyanın antrepoya alınmasını müteakip yeniden bir iç gümrüğe veya yurt dışına transit rejimi altında taşınmasına izin verilmemesi, antrepo rejimine konu edilmiş tütün ve tütün ürünleri ile alkollü içkilerin transitine ise yalnızca gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere ilgili gümrük idaresine transit edilmesi durumunda izin verilmesi istendi.
Antrepolarda eşya devrinde beş iş günü içerisinde yeni bir antrepo beyannamesi ya da gümrükçe onaylanmış diğer bir işlem veya kullanım tayin edilmesine yönelik beyanname verilmesi uygulamasına geçildi.
Bir çırpıda akla gelen hareketler bunlar. Bütün bunların yanı sıra, daha ayın sonuna epeyce vakit olduğu düşünülürse yeni gelişmelerin yaşanacağı da anlaşılıyor. Hele hele, gümrük müşavirlerinin beklediği Asgari Ücret Tarifesi büyük önem taşıyor. YGM'ler için yeni işlerin ihdası ve yeni düzenlemelerin yapılması elzem görünüyor. Yoksa sistem kalkmış olacak gibi. Keza Müşavirlik piyasası doğal olarak bozulacak. YGM’lerin ücret tarifesi ise, mevcut bırakılan işler dikkate alındığında fazla bir anlam ifade etmiyor.
Gümrüklerin, önceden planlanan ve AB normlarına göre dizaynı sağlanmış kurumlar olması yabancı yatırımcılar ve Türk şirketleri için çok önemlidir. Önlerini görmeleri yapacakları yatırımlar için elzemdir. Bu kadar hareket, herkesi şaşırtıyor. Yasal ticaret yolunun, muhataplarla konuşma/müzakere neticesinde çıkarılacak düzenlemelerden geçeceğini sanırım bizden iyi bilen kadrolar vardır.